Ekonomi Opinione

Energjia kërcënon rritjen ekonomike

Para 16 vitesh

Ballkani rrezikohet të përballet me një krizë ekonomike, si pasojë e problemeve me energjinë. Paralajmërimin e kanë dhënë institucionet e specializuara ndërkombëtare që merren me ekonominë, të cituar nga gazeta prestigjioze franceze, "International Herald Tribune". Ekspertët parashikojnë që në vitet e ardhshme rajoni i Ballkanit të përballet me një krizë të rëndë energjetike, e cila do të ulë ndjeshëm rritjen ekonomike në rajon. Shqipëria, Greqia dhe Maqedonia janë vendet, që sipas ekspertëve, do të vuajnë pasojat më të rënda. "Nëse nuk do të merren hapa urgjentë, çmimet e energjisë do të rriten me ritme mjaft të larta dhe Produkti i Brendshëm Bruto i rajonit do të ngadalësojë rritjen me 2 pikë përqindje", kanë paralajmëruar ekspertët të mbledhur në një tryezë të posaçme për këtë në Beograd.

Kriza

Pothuajse në të gjitha vendet e Ballkanit, qeveritë kanë mbajtur me sforco çmime të ulëta energjie duke i subvencionuar ato nga buxhetet e tyre. Shqipëria është vendi më tipik për këtë, ku pavarësisht presioneve të ndërkombëtarëve, qeveritë me radhë njëra pas tjetrës kanë ngurruar të rrisin çmimet për shkak të kostove politike që mbart një vendim i tillë. Por kjo pavarësisht se ka mbrojtur qytetarët, ka sjellë një efekt tjetër, i cili është shkaktari kryesor i krizave energjetike që kalon rajoni. Sipas ekspertëve, subvencionimi i energjisë ka qenë një pengesë për nxitjen e investimeve të reja në energjetikë në vendet e Ballkanit. Paralelisht me këtë kanë munguar edhe iniciativat për investime në prodhimin e energjisë, pavarësisht se të gjithë vendet në rajon janë deficitare për këtë produkt. Shoqëria e njohur e konsulencës financiare, KPMG, thotë se nevojiten shuma mjaft të mëdha investimesh për të kompensuar neglizhencën e këtij problemi për dekada të tëra.

Miliarda

Banka Botërore vlerëson se investimet totale në rajon deri në vitin 2020 duhet të jenë 9.5 miliardë euro. Kësaj shumë i shtohen edhe 5.8 miliardë të tjera kosto rehabilitimi për projektet ekzistuese. Në total janë më shumë se 15 miliardë euro për t‘u investuar që Ballkani të mund të stabilizojë sektorin e energjisë. Por studimet thonë se asnjë prej këtyre investimeve nuk mund të përfundojë përpara vitit 2011. Shqipëria pret që vitin e ardhshëm të mund të bëjë efektiv termocentralin e Vlorës.

Tregu

Por problemet e Ballkanit nuk janë vetëm ato me prodhimin e pakët të energjisë. Rrjetet transmetuese pësuan dëmtime të mëdha gjatë luftës së Serbisë dhe shumica e këtyre dëmeve nuk është riparuar ende dhe kërkon të tjera investime. Krahas kësaj, një tjetër shqetësim mbetet edhe tregu, i cili mbetet spekulativ. Qeveria shqiptare, por edhe Enti Rregullator i Energjisë, deklaron se Shqipëria e paguan energjinë shumë më shtrenjtë nga disa vende të tjera, si pasojë e spekulimeve të kompanive të fuqishme tregtare, të cilat shfrytëzojnë krizën e vendit për të rritur padrejtësisht çmimet. /Gazeta Shqip/