Filmi i vjetër italian, me subjekt shqiptar: “Kalorësi i Krujës” i vitit 1940

Një film italian me subjekt shqiptar është xhiruar në vitin 1940, një vit pas pushtimit. Arkivat italiane kanë publikuar foto të mbërritjes në portin e Durrësit të kastit, momenteve të xhirimit dhe kuadrove të filmit me titullin “Il cavaliere di Kruja” (Kalorësi i Krujës). Ky film, sipas njoftimit zyrtar të autoriteteve të pushtimit qysh në vitin 1939, do të përqendrohej në traditën e vëllamit të gjakut dhe subjekti do të zhvillohej në sfond të zbarkimit të trupave italiane në Shqipëri.

Filmi u xhirua kryesisht në Krujë e Shkodër, si dhe në Itali. Në Shqipëri morën 150 kalorës malësorë të veshur me kostumet më të bukura dhe më se 200 persona të tjerë të veshur me kostumet e Krujës. Eksterieret pothuajse u xhiruan në Shqipëri.

Shkurtimisht, përmbajtja e filmit ka të bëjë me gazetarin e ri italian Stefano Andriani, që shkon në Shqipëri. Këtu bie në dashuri të ndërsjellë me Elianën, një vajzë vendase. Një ditë Andriani shpëton një kryetar fisi të quajtur Asllan Hajdari, kundërshtar i regjimit të Mbretit Zog. Shqiptari ishte i plagosur rëndë nga të shtënat e rojave mbretërore. Adriani e transporton në fshatin e vet dhe lidh me të një “pakt gjaku”, gjë që i bën ata vëllamë.

Më vonë, gazetari zbulon rastësisht se kryetari i fisit është vëllai i Elianës dhe prandaj duhet të heq dorë nga planet e martesës. Pas disa ditësh mes peripecive, në kundërshtim me zakonet e vendit, martohet me motrën e kalorësit shqiptar dhe për këtë i vjen në ndihmë kleri. Përveç kësaj, shefi i policisë së Tiranës përpiqet të shfrytëzojë situatën për të nxitur Asllanin kundër Andrianit. Por, ardhja e trupave italiane, që pushtojnë Shqipërinë, zgjidh çdo gjë dhe bën të mundur qartësimin e keqkuptimit.

Filmi është ndoshta filmi i vetëm i bërë nga propaganda italiane e asaj periudhe për luftën në Shqipëri. Interierët u vendosën në klubin e shtypit të huaj të Tiranës. Për të krijuar idenë se ky ishte një film shqiptar dhe se do të mirëpritej nga opinioni i vendit, shfaqja e tij u organizua në një kinema me pronar shqiptar. Po kështu, iu dha rëndësi organizimit të premierës, me pjesëmarrjen e autorëve dhe të interpretuesve që do të vinin nga Italia.

Për “Kalorësin e Krujës” u bë zhurmë se ishte film shqiptar, gjë që s’është në vërtetë, pasi asnjëri nga autorët dhe interpretuesit qoftë edhe të roleve të dyta e të treta nuk ishte shqiptar.

Filmi përfundoi dhe u shfaq një herë. /Shqiptarja/