Avokati që donte t’ia kenë mëri

Jacques Verges, avokat i lindur më 5 mars 1925 në Ubon Ratçatani në Siam (tash Tailandë), vdiq me 15 gusht 2013 në Paris nga një krizë kardiake. Ishte avokat i njohur në mbarë botën dhe shpesh i cilësuar si “avokat i dreqit”, “avokat i terrorit”, por edhe si “mbrojtësi i të pambrojtëshmes”… Për ne shqiptarët është më i njohur si avokat i cili u propozua që falas ta mbrojë armikun tonë, namëkeqin Millosheviq, të akuzuar për krime lufte kundër njerëzimit.

Verges u largua nga kjo botë në mënyrën e vet, ashtu si edhe jetoi: i njohur botërisht, por i pakapshëm në mësheftësitë e tija. I la mediat të vrapojnë pas grimcave nga jeta e tij, mbi të cilën nuk arritën kurrë të zbulojnë se ku u zhduk përgjatë viteve të shtatëdhjeta për rreth tetë vite pa ditur fare ku. Ndoshta në Kamboxhë, pranë mikut të hershëm të tij, Pol Pot, i cili më vonë u bë kasapi i popullit të vet në kohën e njohur të Kmerëve të Kuq.

Për avokatin nuk dihet me saktësi se as kur e ku lindi. Qe viti 1924 ose 1925?! Lindi në Savanaket të Laosit ose në Ubon Ratçatani të Tailandës ?! Mendohet se babai i vet vendosi të paraqes lindjen e dy fëmijëve menjëherë, edhe pse ata kishin mes vete rreth 20 muaj dallim.

Avokatë të dalluar në botë, më parë, por edhe pas vdekjes së Vergesit, janë gati të gjithë unanimë se ai ishte shumë i guximshëm andaj nuk frikohej as nga presioni i mediave, as nga pushtetet në botë e as nga humbja ndoshta e klientëve kur pranonte të mbrojë terroristët më të njohur ndërkombëtarisht.

Kështu edhe nisi karriera e tij e famshme: ai mbrojti së pari një aktiviste të Frontit Çlirimtar Kombëtar Algjerian (FÇKA) me të cilën më vonë u martua. Mbrojti kriminelin e luftës, nazistin Klaus Barbie, dhe në këtë kohë, kritikëve anë e mbanë botës iu përgjigj me: “Do ta mbroja edhe Hitlerin”. Me këtë ai tregoi profesionalizmin e vet të pashoq dhe bëri që kritika ndaj tij të qetësohet në një masë. Një avokat mbron klientin, por kjo nuk do të thotë aspak se ai është i pajtimit me të bërat e klientit. Ai kërkon të gjejë thyerjet ligjore dhe padrejtësitë në procesm, si dhe lehtësimet që mund të merren parasysh në zbutjen e dënimit.

Por, te Jacques Verges gjejmë edhe diçka tjetër, diçka shumë më të rëndësishme për të. Ai në pledoaritë e tij në proceset më mediatike, duket se donte t’i kalojë botëkuptimet e tija si kundërshtar i përbetuar kolonializmit dhe padrejtësitë ndaj vendeve ekonomikisht më të dobëta.

Është domethënës një fakt tjetër lidhur me të: ai pranoi për klientë edhe njerëzit të cilët villnin helm mbi të kur propozohej të mbronte falas ose me honorar, të akuzuar të rangut të terroristit Carlos e shumë të tjerë, dhe mandej kur binin vet nën ndonjë akuzë, i drejtoheshin atij për mbrojtje. Kjo bën të kuptohet se Verges kishte kualitete si avokat dhe korrektësi e guxim të pashoq.

Strateg në procese gjyqësore, njohuri të thella juridike dhe luftëtar i pakompromis në mbrojtjen e klientëve të vet, u largua për në botën tjetër me të njëjtin statut që duket se e dëshironte gjithmonë – të jetë person që e kanë mëri.

Megjithatë, jam i mendimit se Jacques Vergesin nuk duhet ta kemi mëri. Ai meriton respekt, së paku për paluhatshmërinë e tij para shtypjeve të politikës ditore e besnikërisë së provuar ndaj klientëve të vet.