Zgjedhjet turke duhet të sjellin rilindjen e kombit

Më 24 qershor, zgjedhësit në Turqi do të zgjedhin një president dhe një parlament të ri në zgjedhje që quhen historike. Turqia ndodhet në udhëkryq. Vendi do të marrë vendimin nëse Turqia do të vazhdojë t’ia japë presidentit pushtetin apo do të kthehet në demokraci parlamentare.

Sondazhet e fundit nga instituti Gezici për studimin e opinionit publik tregojnë se partia e presidentit Erdogan, për Drejtësi dhe Prosperitet (AKP) do të humbasë shumicën në parlament dhe zgjedhjet presidenciale do të përfundojnë në një raund të dytë. Sipas sondazheve Erdogan do të marrë 48 për qind të votave dhe konkurrenti i tij më i fortë, socialdemokrati Muharrem Ince nga Partia Republikane e Popullit, (CHP), duket i vendosur të përballohet me sfidën.

Por sa të besueshme janë sondazhet? Nuk janë shumë të besueshme, nëse shohim përvojën nga e kaluara. Për më tepër numri i zgjedhësve që nuk kanë vendosur ende kujt t’ia japin votën është shumë i madh kësaj here. Dhe atmosfera e frikës e krijuar prej Erdoganit i ka bërë shumë zgjedhës që të mos thonë të vërtetën për pyetjen se kujt mendojnë t’ ia japin votën.

Nuk ka asnjë rëndësi çfarë thonë sondazhet, sepse Turqia është e gatshme për një fillim të ri. Opozita ka zhvilluar një fushatë të suksesshme me kandidatë të fortë. Mbase fushata më efektive e zhvilluar në 16 vjetët e fundit. Kandidati kryesor i CHP, Ince është i aftë ta kthejë retorikën e Erdoganit në boomerang. Meral Aksener — ish ministre e Brendshëm dhe drejtuese e partisë kemaliste të riformuar, partisë IYI, është duke i shkatërruar zotimet e bëra me zë të lartë në fushatën e Erdoganit. Dhe Selahattin Demirtas, udhëheqësi i burgosur i partisë prokurde HDP, ka refuzuar të respektojë rregullat e burgut, duke pushtuar mediat sociale turke me “cicërime” të mençura dhe me humor. Kjo është duke i dhënë shpresë votuesve, se diçka ka munguar në periudhën e errët dhe shtypëse të AKP.

Zgjedhësit duket se kanë mësuar prej gabimeve të mëparshme. Këtë vit votuesit do të jenë ditën e zgjedhjeve më shumë para kutive të votimit se sa në plazh.

Ndryshimet janë në ajër, por që të bëhen realitet duhet të zhvillohen zgjedhje të lira dhe të ndershme. Vëzhguesit dhe opozita është e përgattur. Nëse do të ketë në zgjedhje ndonjë lloj manipulimi, qeveria nuk do ta ketë të lehtë të vazhdojë me to kësaj here. Njerëzit janë të ngopur dhe sistemi aktual nuk është më i qëndrueshëm.

Lira turke ka rënë 50 për qind kundrejt dollarit amerikan në dy vitet e fundit. Pas gjendjes së jashtëzakonshme, investitorët e huaj i qëndruan larg Turqisë. Sistemi i drejtësisë ka ngecur. Mijëra vetë kanë humbur punën. Shumë vetë janë arrestuar. Shtypi ka pasur kufizime dhe ajo çfarë ka mbetur nga media e pavarur nuk ka pasur hapësirë për të vepruar.

Rivalë të fortë, fushatë të dobët, ekonomia në rënie dhe dëshira për të bërë ndryshme do e lenë Erdoganin me shanse të pakta për të fituar në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale. Opozita do të ndihet e inkurajuar nëse partia e tij AKP, humbet shumicën parlamentare, dhe vota presidenciale do shkojë në raundin e dytë. Megjithë sfidat financiare dhe të politikës së brendshme, çdo udhëheqës i ri do të ketë nevojë të ketë forcë për të përballuar rilindjen e dhimbshme të kombit.