Referendumi grek është i tepërt

Me një referendum kërkon qeveria e dështuar greke që të shkarkojë nga vetja përgjegjësinë për kaosin që e kërcënon vendin. Një plan që deshifrohet lehtë. A është populli pro apo kundër paketës së financimit të donatorëve ndërkombëtarë duke përfshirë kërkesat për kursime ose reforma. Kjo është pyetja absurde që do të shtrohet. Por nuk mund të votosh për diçka që nuk ekziston më.

Ministrat e Financës së Eurozonës de facto dhe de jure e hoqën nga tryeza propozimin, pasi Greqia i ndërpreu negociatat. Për momentin Greqia është e vetme dhe po ecën gjithnjë e më shpejt drejt falimentimit shtetëror. Nëse grekët do ta mbështesin paketën pas një jave, ky hap nuk do të kishte pasoja të menjëhershme. Duhet të hartohej një program krejt i ri ndihmash. Por me kë? Me qeverinë e majtë- radikale të djathtë të kryeministrit Aleksis Cipras, kjo nuk do të funksionojë, sepse para referendumit ajo bën thirrje që të refuzohen kërkesat ndërkombëtare. Një qeveri, që nuk i mbështet reformat, me siguri që nuk do t’i vërë ato asnjëherë seriozisht në jetë.

Një Po në referendum do të kërkonte detyrimisht edhe dorëheqjen e qeverisë dhe zgjedhje të reja. Por duhet pasur frikë se ekipi qeveritar në thelb komunist nuk do ta lëshojë pushtetin. Mirëqenia e popullit, pas gabimeve tragjike të javëve të fundit, qeverisë duket se aq i bën. Me dredhi ajo bëri që negociatat të dështojnë dhe tani fshihet pas referendumit. Popullin qeveria mund ta kishte pyetur që para disa javësh, jo nën presionin e kërcënimit të falimentimit.

Nëse grekët e refuzojnë pyetjen që u bëhet, atëherë nuk ka më rrugë pas. Marrëdhëniet me donatorët dhe me bashkimin monetar të euros do të ndërpriteshin. Kjo është ajo që do kryeministri. Se pse e do këtë, ky mbetet sekreti i tij. Është krejtësisht e qartë se pa ndihmë nga jashtë Greqia është e destinuar të dështojë financiarisht. Ministri austriak i Financave, Hans Jörg Schelling, është i pari që e thotë: dalja nga Eurozona do të vijë. Shefja e FMN, Christine Lagarde, duket e dorëzuar. FMN-ja nuk mund ta ndihmojë më Greqinë. Banka Qendrore Evropiane (BQE) është ajo që e mban ende Greqinë që të mos mbytet. Për sa kohë ende, kjo do të vendoset ndoshta sot.

Në telefonatën e tij të fundit me kancelaren Angela Merkel, kryeministri i Greqisë, Cipras ka thënë se Greqia ka ende “shumë oksigjen” për të mbijetuar. Ndoshta Greqia mund të mbledhë sërish para, të shpëtojë duke e anashkaluar “shkëmbin 30 qershor” dhe t’ia paguajë kredinë FMN. Por gjendja e dëshpëruar me këtë nuk do të ndryshohej. Të ardhurat nga taksat kanë rënë, ekonomia po rrudhet. Këtë nuk mund ta ndalojë as referendumi më i bukur. Në debatin për referendumin në Parlamentin grek nuk u kursyen fyerjet kundër para dhënësve dhe Evropës në përgjithësi. Veçanërisht e dhimbshme dhe absurde është kritika se vetëm në Greqi ka demokraci. Të gjitha shtetet e tjera paskan bërë komplot jodemokratik kundër Greqisë. BE përbëhet nga 28 demokraci, të cilat janë treguar solidare me Greqinë jo vetëm pesë vitet e fundit. Për dekada Greqia ka qenë vendi që ka marrë më shumë para neto nga BE.

Syriza dhe Aneli i djathtë as e kanë marrë me qira dhe as e kanë shpikur demokracinë. Borxhet dhe përgjegjësinë financiare nuk mund t’i eliminosh me zgjedhje. Kështu që grekët duhet ta kenë të qartë se në referendum nuk do të vendosin për ose kundër një programi ndihmash, por për vazhdimin e rrugës së tyre: me Evropën ose pa Evropën. Askush nuk ka ndërmend t’i poshtërojë grekët, por mund të ndihmosh atë, i cili pranon që ta ndihmojnë.