Logjika e vendimmarrjes

– Interesi politik, parimet udhëheqëse, pastaj ‘rifreskimi” –

Çështja e funksionalitetit të qeverisë kudo shihet pashkëputur nga përmbushja e detyrimeve shtetërore karshi qytetarit. Prandaj, mosfunksionimi i plotë i qeverisë, cilësdo qeveri vendi a qeverish lokale, i cenon në mënyrë të drejtpërdrejtë, të tërthortë po se po, vetë liritë dhe te drejtat e këtij qytetari.

Debatet e fundit për ndryshimet në Qeverinë e Republikës së Kosovës, sado të përqendruara në atë që është quajtur “rifreskim” i kabinetit qeveritar, në esencë kanë prekur gatishmërinë e partive politike që qeverisin vendin për ta “ridefinuar” funksionalitetin e qeverisjes së përbashkët, varësisht nga pikëpamjet e tyre politike. Një pajtueshmëri për parimet udhëheqëse është gjithnjë e domosdoshme. Pas debateve zgjedhore, si dhe pas rritjes së thirrjeve mes anëtarëve e simpatizantëve të të dy partive, është e dukshme që rishikimi i rrugës së përbashkët politike në qeveri, bëhet i nevojshëm.

Të dy partitë, në forumet e tyre udhëheqëse, duhet të përcaktohen për interesin e tyre politik dhe të japin gjykimin e argumentuar nëse mbetja në bashkëqeverisje është interes i tyre. Nëse kjo ridëshmohet, duhet përcaktuar pastaj edhe parimet e bashkudhëheqjes dhe të dy partnerët duhet t’i përfillin parimet e pashmangshme politike të bashkëqeverisjes.

Në rastin e përkundërt, kur njëri ose të dy partnerët e deritashëm vlerësojnë se interesi i votuesit të tyre ose interesi i përgjithshëm i qytetarëve të vendit cenohet me qeverisje gjysmë të paralizuar, ato duhet të bëjnë të qartë synimet e tyre. Beteja për të mbrojtur interesin e votuesit duhet të peshohet në raport me potencialin për zhvillim të përgjithshëm.

Kjo ndoshta e hapë mundësinë e debatit për zgjedhjet e ardhshme në nivelin nacional. Dhe këtu përfshihen më shumë pjesëmarrës. E, dihet mirëfilli se hapja e mundësisë së debatit mes forcave politike dhe, eventualisht, arritja e një konsensusi të gjerë për shpalljen e një date të mëhershme se vjeshta 2011 si datë të zgjedhjeve nacionale, nuk është aspak fyese në raport me këto parime dhe nuk e lëndon frymën demokratike.

Por, le të kthehemi edhe një herë te mundësia e “rifreskimit” të parimeve politike para se të bëhet rifreskimi i kabinetit qeveritar. Mbase, është koha të mendojmë rishtas nëse parimet udhëheqëse janë përfillur gjatë qeverisjes së deritanishme, ose nëse ato duhet të përcaktohen rishtas. Sepse, është pak e pritshme që duke i pasuar disa veprime jo krejtësisht të matura në raport me formulën qeverisëse, në njërën anë, dhe hapjen e përnjëhershme të mundësisë së pakënaqësive të thella – po në raport me formulën e qeverisjes – në anën tjetër, si dhe duke krijuar hone të tilla në raportet mes partnerëve, është pak e pritshme, pra, që një rifreskim kabineti do të ishte i mjaftueshëm për qeverisjen e ardhshme.

Ai (rifreskimi) mund t’ia rrisë jetëgjatësinë, por ne synojmë funksionalitet në qeverisje dhe qeveri funksionale. Prandaj, një formulë e mbështetur në parime dhe angazhim për kultivim të frymës parimore është çelësi për çfarëdo bashkëpunimi të mëtejmë.

Rishpërndarja e resorëve sipas një formule të pjesëmarrjes, të përpjesëtueshme me fuqinë e partive pjesëmarrëse në qeveri, mund të ishte guri peshues në diskutimet për rishpërndarjen parimore të përgjegjësive brenda koalicionit. A janë partitë të gatshme ta hapin këtë dilemë?

Sidoqoftë, është krejtësisht e dukshme që “rifreskimi” nënkupton edhe ofrim të kapaciteteve (më) të fuqishme menaxhuese në disa fusha. Por, cili do të ishte produkti i tyre nëse formula e bashkëqeverisjes nuk është e mbështetur në parime të përcaktuara qartë? Ose, çfarë kuptimi mund të ketë ndryshimi i njerëzve menaxhues pa përcaktim të formulës menaxhuese? Duhen korniza vepruese dhe jo veprime të vagullta…