Fushata…

Shkruan: Ali Dula

Edhe pse afati zyrtar i kohës për fushatë zgjedhore akoma nuk ka filluar, në vendin tonë gati të gjitha partitë kanë vërshuar qe sa kohë në terrene zgjedhore duke bërë fushatë politike.

Dihet fare mirë se zgjedhjet elektorale më së shpeshti kanë paraqitur kategori emocionale, prandaj nuk është çudi kur njerëzit ndodh të votojnë edhe ato subjekte politike që nuk kanë besim në përmbajtjen dhe vlerat e tyre politike. Shikuar nga kjo, mund të kuptojmë se këtu qëndrojnë edhe arsye tjera e që më shumë janë ato personale. Andaj, në decenien e fundit, zgjedhja e votuesit për një subjekt politik ka qenë mjaft e lehtë.

Identifikimi ynë politik ka qenë shumë i lehtë, ngase vlerat që kanë përfaqësuar partitë politike kanë qenë diametralisht të kundërta. Në një anë kanë qenë ndryshimet, BE, integrimet, bashkëpunimi, ndërlidhja, dhe në tjetrën anë ishin nacionalizmi, mbyllja, mosbashkëpunimi… Edhe pse në rastin e Kosovës, shumica e partive të mëdha që kanë synuar pushtetin, kanë qenë në kategorinë e anës së parë, kurse partitë më të vogla të rrymave më të forta që zakonisht kanë lindur nga lëvizjet popullore, janë rreshtuar në kategorinë e anës së dytë.

E, në zgjedhjet e radhës ndoshta pritet që për herë të parë partitë politike të ballafaqohen me probleme serioze: si të krijojnë dallimin ndërmjet veti. Kur të fillojë fushata, do të mund të shohim se a duan dhe si do të ndryshojnë ato? Pra, ajo që është e rëndësishme, është se a do të mund t`i shohim në vepra ato vlera reale të partive. Dhe në kohën e kësaj teknologjie të zhvilluar, fuqia e internetit është mjaft domethënëse, duke marr parasysh se tanimë është vështirë diçka që të mund të fshehim.

Në fazën e nxehtë të fushatës zgjedhore duhet që në mënyrë optimale të shfrytëzohet disponimi i qytetarëve dhe ky disponim të shndërrohet në vota. Kjo mund të realizohet nëse plotësohen dy detyrime kryesore: mobilizimi i anëtarëve dhe mobilizimi i zgjedhësve. Mobilizimi i anëtarëve është pika e rëndësishme që fillon shumë më herët se kur të fillojë fushata, duke i ftuar të gjithë aktivistët partiakë në angazhime, manifestime të ndryshme, puna me media dhe interneti, pastaj të transmetohet disponimi pozitiv tek të gjithë shokët, miqtë e pjesëtarë tjerë të familjes, dhe duke biseduar e shkëmbyer ide, mendime e informata që janë të rëndësishme për partinë dhe që sjellin vota.

Meqenëse politika është komplekse për shumicën e qytetarëve, pra një sistem me shumë të panjohura, prezantimi i politikës para opinionit publik bëhet në formë ritualesh, stereotipash, skemash, simbolesh që përgjithësisht janë të pranuara nga publiku.

Parë si tërësi këto agjenda premtimesh përmbajnë: fjalë, intelektualizma, simbole, fraza josubstanciale, premtime, supozime, dispozime për një botë tjetër.

Për ta kuptuar gjuhën e atyre që e synojnë pushtetin, që është një komunikim veprimi dhe që lidhet drejtpërdrejt me atë që Edellman e quan politikë simbolike, duhet ta shqyrtojmë realitetin politik. Realiteti politik, sipas tij, është një realitet i dyfishtë. Pra, të gjitha veprimet politike ndahen në mes të dimensionit instrumental dhe dimensionit ekspresiv. Dimensioni instrumental i realitetit politik karakterizohet përmes efekteve të vërteta të veprimeve politike, kurse dimensioni ekspresiv – shprehës – karakterizohet me simbole që iu servohen publikut në mënyre të fabrikuar. Dhe, për më tepër, të dyja këto dimensione lidhen me mediat dhe rolin e tyre.

Pra, a bëhet fjalë për një politikë të “mediatizuar”, të nënshtruar nga mediat, që gjithnjë e më shumë po e humbë kuptimin e saj (sidomos gjatë fushatave zgjedhore, ku rregullat vendosen nga mediatorët)? Shikuar në këtë linjë, diskursi mund të afirmohet se politika simbolike dhe mediapolitikanët janë shumë të shkëputur nga realiteti esencial, duke substituuar agjendat politike me inskenime mediatike (apo bashkërenduar ato) dhe duke krijuar imazhe të paqena dhe identitete fiktive (sidomos gjatë fushatave parazgjedhore) e që e tëra akordohet me një mediapublik politikisht pasiv dhe që e kupton pak apo aspak politikën.

Përderisa politika simbolike paraqitet si politikë simbolesh, ritualesh, pak a shumë të kuptueshme, thotë Jens Tenschner, simbole që janë publikisht të pranuara nga realiteti publik, veprimi politik mbetet në terr prapa skenës së mediave. Në një demokraci me legjitimitet, dialogu ekspozon kushtin thelbësor ku kërkohet opinioni publik të diaologojë në fushatat parazgjedhore. Ngase, në shoqëritë më pak demokratike ose në ato në transicion kontrollimi ose ndjekja ndaj mediapolitikanëve është pa vëmendje fare. Dhe, në këtë gjendje ku jemi edhe ne, një pjesë e madhe e qytetarëve tanë vazhdojnë ta kryejnë procesin e votimit fare pa koshiencë qytetare e politike. Prandaj, një pjesë shumë e madhe e elektoratit, ajo që vendos për fatet e zgjedhjeve, është ai që nuk lexon fare gazetat, nuk shkruan aspak në rrjetet sociale, nuk lexon ndonjëherë libra, nuk ndjek kurrë fjalimet e liderëve politikë, nuk ka asnjë informacion për zhvillimet ndërkombëtare, nuk njeh asnjë statistikë për ekonominë e vendit, është me atë që i premton ndonjë gjë konkretisht-personalisht, por voton nisur nga motive dhe arsye të tjera, personale, interesash, dhe me motive mbresash dhe pasionesh pa menduar mirëfilli politikisht.

Gjatë afrimit të kohës së zgjedhjeve, të gjitha partitë politike fillojnë që të bëjnë përzgjedhjen e kandidatëve që do të garojnë për deputetë në nivel nacional apo për këshilltarë në nivel lokal. Në vendet me demokraci të zhvilluar, pavarësisht mënyrës se si zgjedhen përfaqësuesit të popullit, kjo punë nis shumë më herët, për shkak partitë atje hyjnë shumë më herët në fushata elektorale politike (10 muaj para fushatës zgjedhore), kjo tregon rëndësinë e aktivitetit parazgjedhor. Në teorinë e marketingut politik vlen parimi se për të pasur fushatë të suksesshme elektorale, zgjedhja e kandidatit/es të mirë është e fatit përcaktues.

Disa teoricientë e kanë definuar si formulë P+P ose 2P (personi dhe programi). Derisa nuk krijohen mekanizmat selektues të përzgjedhjes së kandidatëve, po japim disa shembuj se si do të dukej i gjithë procesi. Para se gjithash duhet ditur tri pyetje kyçe që të mund të nxjerrim konkludimin se cili nga kandidatët mund të jetë i mirë apo jo i mirë.

– A e përkrah kandidimin në tërësi familja e tij?

– A e lejon kandidimin gjendja personale financiare e kandidatit?

– Sa do të mund ta mbajë e kaluara e tij, të gjitha pyetjet dhe analizat e detajuara?

Për sa i përket pikës së parë, sa kandidatë kemi që garojnë për zgjedhje, ndërkaq një pjesë të familjes i kanë nëpër parti tjera, andaj këtu direkt mungon përkrahja nga familja. E dyta, kemi kandidatë që garojnë në zgjedhje e gjendja e tyre financiare para dhe pas kandidimit është miserabël, andaj ec e mos beso se nuk gjasa reale që ky tip kandidati mund të mos korruptohet, në rast të kapjes së pushtetit. Dhe e treta, nëse kandidati gjatë përvojës së tij jetësore nuk ka një përvojë menaxhuese, ose kurrë nuk ka nënshkruar një kontratë pune, imagjinoni se në duart e kujt po lihet një komunë dhe si do të menaxhohet një komunë e tërë me dhjetëra mijëra qytetarë?!

Vetëm një rast do ta përmendim se si në zgjedhjet e kaluara fitoi një kandidat në një komunë, kurse e gjithë përvoja e tij e punës ishte tre muaj kondukter autobusi! Pikërisht nga ky model injorance dhe papërvoje te punës, komuna që e udhëheq ky kryetar është borxh mbi tre milionë euro kompanive që kontraktuan tenderë në mënyre klandestine, e mos të flasim për diftimin e sjelljes pushtetare… Andaj po i marrim vetëm gjashtë elemente që mund të e përshkruajnë kandidatin potencial për pushtet mund të jenë:

Dija: Për të krijuar kredibilitetin qytetar si i denjë për pushtet, kandidati doemos duhet të ketë një kualifikim superior dhe i dëshmuar në atë kualifikim.

Organizimi: Kandidati duhet të ketë aftësi dhe përvojë pune për menaxhimin e komunës, situatave te papritura, tërheqjen e kuadrove dhe mjeteve.

Karakteri: Kandidati duhet të jetë i përgatitur për ngarkesat fizike dhe emocionale gjatë punës, si dhe doemos duhet të ketë vetëbesim se është personi i duhur që do të duhej të zgjedhet në krye të komunës.

Përkrahja nga baza: Kandidati duhet të ketë njërën prej bazave që e përkrah (politike, gjeografike, ideologjike, financiare, aktivistët…), gjithashtu duhet të ketë imazh në vendin e tij nga vjen.

Financa: Kandidati duhet të ketë pasur, por edhe tani të ketë, gjendjen stabile financiare familjare, madje gjatë fushatës shpeshherë duhet edhe të vetëfinancohet për kampanjën.

Pasqyrimi i jashtëm: ndonëse është pjesë që edhe mund të mos preket e të mos jetë shumë relevante apo destinuese, nuk mund të anashkalohet se krijon percepcion qytetar edhe kjo.