Demokracia shqiptare dhe ndërgjegjësimi i elektoratit

Pas përmbysjes së komunizmit, zgjedhjet e 23 qershorit 2013 janë pa dyshim ngjarja më e rëndësishme në historinë e pluralizmit politik në Shqipëri. Megjithatë, këto zgjedhje nuk duhen shikuar si “mbërritje”. Ky është thjesht një fillim premtues. Demokracia jonë nuk u poq këtë verë; ajo sapo ka filluar të jap shenja se po hedh rrënjë të shëndosha.

E majta shqiptare ka fituar. Shpresoj që festimet të jenë sa më modeste dhe të mos zgjasin shumë, pasi puna që i pret është marramendëse.

E djathta duket e shpartalluar aktualisht, por kjo nuk duhet te na çudisë pasi, në shumë pika, Partia Demokratike ka vite që ishte shndëruar në një shëmbëlltyre të frikshme të Partisë së Punës ku, me sa dukej, për gjithçka mendonte dhe vendoste Sali Berisha. Veçanërisht kohët e fundit, Berisha u rrethua nga një tufë servilësh (siç ndodh pothuajse me të gjithë drejtuesit e enteve politike në Shqipëri dhe Kosovë të cilët i konsiderojnë partitë që kanë trashëguar apo themeluar si pronë personale) të cilët, për hir të interesave personale, e mbulonin me lavde deri në çmenduri këtë udhëheqës “të lavdishëm”, ashtu siç bënin dukur sejmenët me Zogun dhe militantët me Enverin.

Gabimi më i madh i së djathtës shqiptare, dhe në këtë drejtim ata nuk janë të vetmit mëkatarë, është se kujtuan se populli është një tufë delesh që mund ta drejtonin për nga lumi kurdo që donin të mos u lageshin këmbët.

Populli ynë është gënjyer dhe zhgënjyer shpesh nga të ashtuquajturit prijësa largpamës në këta 100 vite të shtetit shqiptar. Megjithëse tani nuk jemi të pushtuar, dhe deri diku të pavarur nga të huajt, ne shqiptarët akoma nuk jemi çliruar nga prangat e vetvetes.

Po ta lemë mënjanë patriotizmin folklorik për shpirtin e lirë të shqiptarit, inercia dhe indiferentizmi ynë ndaj shtetit mund të shpjegohet deri diku me faktin që, më përjashtim të disa periudhave të shkurtra, që nga pushtimi romak në shekullin e dytë para Krishtit, ne kemi qenë pothuajse gjithmonë nën sundimin e të huajve. Sindroma e pushtimit të pafund ka lënë pasoja në psikozën tonë, pasoja të cilat, edhe në demokraci, nuk mund të kurohet menjëherë, aq më tepër në një demokraci të cilën e shkulim më rrënjë sa herë që mbjellim fidanë.

Kjo është arsyeja që çdo idealist apo aventurier që është angazhuar në politikën shqiptare në 100 vitet e fundit e ka pasur të lehtë të vetë-shpallet monark apo të konsiderohet nga pasuesit si i tillë në një kohë kur monarkizmi u shpërbë apo vazhdon të vegjetojë si anakronizëm në demokracitë perëndimore.

Është fatkeqësi që të tre figurat dominuese në shekullin e parë të shtetit shqiptar – Zogu, Hoxha dhe Berisha – nuk patën sensin e frenimit të vetvetes në çastet e duhura në mënyrë që kontributi që dhanë në momente të caktuara të karrierës së tyre politike në dobi të atdheut të mos ventitej nga veprimet e tyre të dënueshme dhe me pasoja për politikën shqiptare dhe kohezionin shtetëror dhe kombëtar.

Rezultatet e 23 qershori nuk janë meritë thjesht e së majtës; e majta do të ketë kohë të dëshmojë nëse e justifikon mandatin i popullit. Tani për tani, më tepër se një votëbesim për të majtën, 23 qershori është një protestë ndaj një klike që e bëri markë të sajën ligjërimin hipokrit dhe konjuktural për një numër çështjesh sa sensitive po aq edhe të parelizueshme tani për tani si në planin shtetëror ashtu dhe atë kombëtar, me të vetmin qëllim që të përjetësonte qëndrimin e saj në pushtet.

Kjo klikë i dha një konotacion negativ dhe thellësisht zvetënues vet konceptit “demokraci” të cilin ajo e përvetësoi eksklusivisht. Kjo është një ndër arsyet kryesore që demokracia për ne shqiptarët akoma vazhdon të mbetet një ideal amatoresk. S’ka si të jetë ndryshe kur deri tani tërheqim këmbët zvarrë për të ndërtuar atë që do të na shërbej të gjithëve: një shtet funksionues juridik në të cilin askush nuk duhet të jetë mbi ligjin.

23 qershori shënon fundin e një neo-diktature shqiptare deri diku me nota fashiste. Shteti shqiptar në dy dekadat e fundit, veçanërisht që nga zgjedhjet e vitit 2005, është bërë fortesa e bajraktarizmit parokial ku mbretëron mendësia fisnore, arroganca neveritëse dhe një tendencë e rrezikshme për të rishkruar historinë. Ne pothuajse jemi mësuar ta konsiderojmë si normale anormalen, dhe kemi humbur shpresën se kriminelët, kushdo qofshin, do të gjykohen dhe ndëshkohen sipas ligjeve.

E djathta shqiptare vërtet tani është në krizë por ky duhet të jetë edhe një moment zgjimi për pjesën e shëndoshe dërmuese në radhët e saj që të distancohet nga elementë të papërgjegjshëm dhe kriminel. Elemente të tillë aktualisht gjenden edhe në radhët e së majtës, disa nga të cilët fatkeqësisht edhe mund të marrin poste në qeverinë e re. Politika shqiptare është akoma një pellg i ndotur në të cilin, edhe për disa vite, elementë të korruptuar do të vazhdojnë të hiqen me paturpësi si engjëj ndërsa të ndershmit do të përlyhen pa dashur ose me dashakeqësi me të pakorrigjueshmit.

Tani që zgjedhjet përfunduan, do të jetë me interes të mësojmë se sa deputetë do të begenisin të shkojnë në zonat e tyre për tu takuar me elektoratin rregullisht çdo javë dhe çdo muaj siç bëjnë kolegët e tyre në Perëndim; sa deputetë do ta tregojnë me fakte se janë përfaqësues të të gjithë banorëve të zonave që përfaqësojnë dhe jo vetëm të atyre që simpatizojnë të majtën apo të djathtën; sa deputetë do ta ngrenë zërin në Parlamentin e ri për të kërkuar investime për zonat e tyre, veçanërisht për krahinat e largëta që janë lënë kaq shumë pas dore sa nuk dallohen nga zonat më të varfra të Afrikës; dhe, sa deputetë do të kenë kurajon t’iu thonë drejtuesve të shtetit dhe partive të tyre se, po qe se nuk mbahen premtimet elektorale, ata do te japin dorëheqje.

Më 23 qershor, me vullnetin e tij të lire, elektorati i dhe një mësim të mirë të djathtës që uroj të shërbej si një paralajmërim i hershëm edhe për të majtën. Është në dorën e klasës politike shqiptare që të nxjerr sa më herët mësimet e duhura nga ky termet elektoral.

Katër vite kalojnë shpejt dhe populli shqiptar, që ka kujtesë të gjatë, po çlirohet dalëngadalë nga vargonjtë e vetvetes.