Vrima e zezë më e vjetër e zbuluar ndonjëherë – mund të shpjegojë misteret më të mëdha të universit

Astronomët pretendojnë se kanë zbuluar vrimën e zezë më të vjetër deri më sot. Ai u formua 470 milionë vjet pas Big Bengut dhe u zbulua nga rrezet X duke përdorur teleskopët e NASA-s. Ka “prova të forta” se vrima e zezë në fjalë ishte “masive” dhe besohet se peshon midis 10 dhe 100 për qind të masës së të gjithë yjeve në galaktikën e saj.

NASA tha se vrima e zezë u formua në një fazë të hershme të rritjes që nuk e kemi parë kurrë më parë, gjë që mund të shpjegojë se si u formuan disa nga vrimat e para të zeza supermasive në univers. Gjetjet konfirmojnë atë që kishte qenë teori deri më tani – se vrimat e zeza supermasive ekzistonin shumë më herët se sa ishte konfirmuar më parë.

Shkencëtarët besojnë se universi u krijua 13.7 miliardë vjet më parë dhe mosha e vlerësuar e vrimës së zezë është 13.2 miliardë vjet. Vrima e zezë, e gjetur në një galaktikë të quajtur UHZ1, është 10 herë më e madhe se ajo në Rrugën tonë të Qumështit, e cila ka një diametër prej 23.5 milionë kilometrash.

Our @NASAWebb and @ChandraXray space telescopes have discovered the most distant black hole ever seen in X-rays. Webb data shows the black hole's host galaxy is 13.2 billion light-years from Earth, when the universe was only 3% of its current age. https://t.co/zcXHGAe2PZ pic.twitter.com/W9G4R5V0vR

— NASA (@NASA) November 6, 2023

Sky News shkruan se astronomët besojnë se ky zbulim mund të ndihmojë në zgjidhjen e shumë mistereve të universit.

Vrimat e zeza janë rajone në hapësirë ku një sasi e madhe masash paketohet në një vëllim të vogël. Kjo krijon një forcë gravitacionale aq të fortë sa edhe drita nuk mund të shpëtojë.

“Ky zbulim është i rëndësishëm për të kuptuar se si disa vrima të zeza supermasive mund të arrijnë masa kolosale menjëherë pas Big Bengut”, tha NASA.

“A formohen ato drejtpërdrejt nga kolapsi i reve masive të gazit, duke krijuar vrima të zeza që peshojnë rreth 10 mijë dhe 100 mijë diej? Apo vijnë nga shpërthimet e yjeve të parë që krijojnë vrima të zeza që peshojnë vetëm midis 10 dhe 100 diej?”, pyesnin ata.

“Ka kufizime fizike se sa shpejt mund të rriten vrimat e zeza pasi ato formohen, por ato që lindin më masive kanë një avantazh. Është njësoj si të mbjellësh një fidan që kërkon më pak kohë për t’u rritur në një pemë të madhësisë së plotë sesa nëse e nise vetëm me një farë. Shpjegoi ai. është ndryshimi midis vrimave të zeza Andy Goulding, bashkëautor i revistës Nature Astronomy. /Telegrafi/