Të mbijetuarve e fatkeqësive të mëdha natyrore do të mund t’u ndihmojnë – minjtë!

Në çfarë mënyre?

Një kompani belge po trajnon minjtë që të jenë shpëtimtarë pas fatkeqësive natyrore. Lexoni se si…

“Mijtë janë zakonisht mjaft kureshtarë dhe u pëlqen të eksplorojnë – dhe ky është çelësi për kërkimin dhe shpëtimin”, thotë Donna Kean, shkencëtare e kërkimit bihevioral dhe drejtuese e projektit.

Përveç frymës së tyre aventureske, përmasat e tyre dhe ndjenja e shkëlqyer e nuhatjes i bëjnë minjtë të përsosur për të gjetur gjërat në hapësira të ngushta dhe të vështira për t’u arritur, thotë Keen.

Trajnimi i minjve për gjetjen e të mbijetuarve po bëhet në simulimin e zonës së fatkeqësisë, transmeton Telegrafi.

Ata mësojnë të gjejnë një person në një dhomë, tërheqin një çelës në jelekun e tyre për të aktivizuar një tingull dhe më pas kthehen në bazë, ku shpërblehen me një ëmbëlsirë.

Ndërsa brejtësit janë ende në fazat e hershme të trajnimit, APOPO po bashkëpunon me Universitetin e Teknologjisë në Eindhoven për të zhvilluar një çantë shpine, të pajisur me një videokamerë, kufje, mikrofon dhe transmetues, për të ndihmuar njerëzit që janë të parët që komunikojnë me të mbijetuarit, por edhe me vetë të mbijetuarit te të cilët është e vështirë për të arritur.

“Bashkë me çantën e shpinës dhe aftësitë që ata kanë fituar gjatë stërvitjes, minjtë janë tepër të dobishëm për kërkim dhe shpëtim”, thotë Kean.

APOPO ka trajnuar qen dhe minjtë në bazën e saj në Tanzani për më shumë se një dekadë për të zbuluar erën e minave tokësore dhe tuberkulozit. Në ato programe, ata përdorin minjtë gjigantë afrikanë, të cilët kanë një jetëgjatësi më të gjatë në robëri, rreth tetë vjet, krahasuar me katër vjet jetë për miun e zakonshëm kafe.

 https://t.co/rsnDF6YL4q

— APOPO (@herorats) October 24, 2022

Sfida të mëdha për teknologji të “të vogla”

Meqenëse çantat e shpinës funksionuan “më mirë se sa pritej”, ekspertët vazhduan të përsosin dizajnin. Puna me komponentë fizikisht të vegjël teknologjikë nuk ishte aspak e lehtë.

GPS nuk mund të depërtojë në rrënojat e rënda të pakalueshme dhe rrënojat e ndërtesave, thotë Sander Verdiesen, i cili po përpiqet të vë më shumë teknologji në versionin e ri, si mikrofonin e kufjeve, duke zvogëluar përmasat e tij. Me një peshë prej rreth 140 gram, prototipi ishte dy herë më i rëndë se sa ishte planifikuar fillimisht. Verdiesen thotë se madhësia ishte një problem më i madh – 10 centimetra e gjatë dhe katër centimetra e gjerë.

“Në këtë mënyrë, minjtë po përplaseshin me diçka që përndryshe do të mund të kalonin”, shpjegon ai.

Për ta bërë atë “sa më të vogël të jetë e mundur” pa humbur funksionalitetin, shkencëtari Verdiesen planifikon të integrojë gjithçka në një tabelë të vetme qarku të printuar dhe një version i tillë i përmirësuar i çantës së shpinës duhet të përfundojë më vonë këtë vit. Ai shpreson që një ditë të ndihmojë reaguesit e parë “të gjejnë dikë që përndryshe nuk do të shpëtohej”.

Ndërkohë, në Tanzani, Kina po rrit kompleksitetin e mjedisit të stërvitjes së minjve, “për ta bërë atë më të ngjashëm me atë që ata mund të hasin në një situatë të jetës reale”. Kjo përfshin shtimin e tingujve industrialë si shpimi për të imituar emergjencat reale.

Pensioni i merituar

Rezultatet e deritanishme janë premtuese: nga vëzhgimet e saj, Kean thotë se minjtë reagojnë mirë ndaj simulimeve gjithnjë e më të vështira: “Ata duhet të jenë super të sigurt në çdo mjedis dhe në çdo kusht, dhe kjo është diçka në të cilën këta minj janë natyrshëm të mirë.”

“Mijtë normalisht janë të ekspozuar ndaj një sërë mjedisesh, pamjesh, tingujsh dhe njerëzish që nga lindja si pjesë e “procesit të habitatit”, gjë që e bën ekspozimin e tyre gradual ndaj situatave më ekstreme më pak stresuese”, tha Kean.

Kafshët në qendër trajnohen në seanca 15-minutëshe pesë ditë në javë dhe jetojnë vetëm ose me vëllezërit e motrat e të njëjtit seks në kafaze shtëpie. Më në fund, kur të rriten mjaftueshëm – dalin në pension nga jeta e punës, pra “pensionohen”.

Ata hanë fruta dhe perime të freskëta dhe kanë në dispozicion një shtëpi lojërash me porosi, ndaj organizata APOPO thekson se i trajton këto kafshë sa më humane.

Programi është ende në zhvillim, por Kean vlerëson se do të duhen të paktën nëntë deri në 12 muaj për të trajnuar çdo miu.

Për fazën tjetër të trajnimit, shton ajo, ekipi do të krijojë “nivele që do të imitojnë shumë kate të një ndërtese të shembur” dhe do t’i afrohen “skenarëve të botës reale”.

Pasi minjtë të jenë të sigurt në mjedise më komplekse, projekti do të zhvendoset në Turqi, ku është selia e GEA, për përgatitje të mëtejshme në mjedise më realiste. Nëse shkon mirë, atëherë minjtë potencialisht do të hyjnë në situata krize në jetën reale.

Megjithatë, tani për tani, Kean dhe ekipi në Tanzani janë të përqendruar në kalimin e minjve në fazën e tyre të parë të stërvitjes që ata shpresojnë se një ditë do të jenë të suksesshëm në fushë.

“Edhe nëse minjtë tanë gjejnë vetëm një të mbijetuar në rrënoja, ne do të ishim të lumtur,” përfundoi Kean.

/Telegrafi/