Mischa Ehrhardt
Rënia e monedhës turke vazhdon – dhe nuk i lë të qeta as bursat. Që javën e kaluar nisi rënia drastike e vlerës së monedhës, të dielën vlera e monedhës turke në krahasim me dollarin ra në një kuotë rekord prej 7,23 Lira. Të hënën kjo vazhdoi dhe që prej fillimit të vitit monedha turke ka humbur gati gjysmën e vlerës së saj. Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan përpiqet të qetësojë: ekonomia e vendit të tij është shumë e fortë dhe stabile, për krizë as që mund të bëhet fjalë, thotë ai. Këtë vëzhguesit jashtë Turqisë e shohin pak ndryshe.
“Ky është mohim i realitetit”, thotë kryeekonomisti i Commerzbank-ës, Jörg Krämer. “Natyrisht që Turqia ndodhet në një krizë të thellë. Dhe ka shumë mundësi që e gjitha të përfundojë në një recesion”. Një recesion Erdogani synon ta mënjanojë me çdo kusht. Edhe për këtë shkak ai e shtoi muajt e fundit presionin ndaj Bankës Qendrore të vendit. Sepse për shkak të rënies së kursit dhe inflacionit që po kalon kufijtë, ajo në fakt duhet t’i rriste interesat bankarë në mënyrë drastike. Por kjo potencialisht mund ta frenonte ekonominë, sepse i bën paratë më të shtrenjta.
Në mbledhjen e fundit në qershor, Banka Qendrore turke e rriti normën referuese të interesit nga 16,5 në 17,5 për qind. Por rritja e interesave bankare është halë në sy për Erdoganin. Sepse interesat e ulët bankarë e kanë mbajtur në lëvizje muajt e fundit ekonominë e tij që kishte nisur të dobësohej. Prandaj, Erdogani nënshkroi si të thuash si veprim të parë si President një dekret: me të ai i jep vetes kompetencën që të emërojë në të ardhmen presidentin dhe zëvendëspresidentin e Bankës Qendrore.
“Kjo sjell trishtim në bursa – dhe sjell edhe ashpërsim të krizës”, mendon Oliver Roth, tregtar aksionesh në shtëpinë tregtare të letrave me vlerë Oddo Seydler. Me rënien e re të kursit të Lirës, vlerat kanë rënë edhe në tregun turk të aksioneve. Sepse shumë sipërmarrje ndodhen para një problemi: Lira e dobët ua vështirëson jetën firmave që i kanë borxhet pjesërisht ose krejtësisht në monedha të huaja. Veç kësaj, monedha e dobësuar vështirëson edhe importet në Turqi, gjë që bën të rriten çmimet.
Edhe populli vuan, në Turqi inflacioni ecën me përmasa galopante. Për të bërë pazar njerëzve u duhet të shpenzojnë shumë më tepër para. A kanë sukses masat e Bankës Qendrore? Për ta frenuar krizën, qeveria dhe Banka Qendrore kanë marrë tani një sërë masash. Nga njëra anë Banka Qendrore bëri të ditur se do t’u vërë në dispozicion të gjitha shumat e parave, për të cilat ato kanë nevojë. Veç kësaj, ministri i Financave dhe kunati i Erdoganit, Berat Albayrak tha që qeveria ka përgatitur “një plan veprimesh”, për t’i qetësuar tregjet. Efekte të mëdha këto masa deri tani me sa duket nuk kanë treguar.
Shumica e ekonomistëve jashtë vendit besojnë se para së gjithash rritja e interesave do ta stabilizonte monedhën. “Opsioni i mirë do të ishte që Erdogani ta pranojë që ka bërë gabim. Një Bankë e pavarur Qendrore do të rivendoste atëherë me shpejtësi besimin, duke i ngritur interesat bankarë”, thotë Jörg Krämer. Por shenjat nuk janë të tilla. Përkundrazi: Presidenti turk e sheh Turqinë si viktimë të një komploti. Dhe ai beson se Lira që ndodhet nën presion do të ngjitet sërish në një nivel të arsyeshëm – si ose pse do të ndodhë kjo, megjithatë mbetet e paqartë.
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëErjolën e hedhin në mes të natës në pishinë, i ekspozohen pjesët intime
Gjeti trupin e 9-vjeçares në Bunë, peshkatari: Pashë me dritë telefoni, dukej si kukull
Këngëtari i famshëm britanik bën publike lidhjen me bukuroshen shqiptare, Xhoana Xheneti
VAR sinjalizoi për kartonin e kuq "më të keq në histori" në ligën e Francës, ndërsa tifozët thonë 'ne menduam se Liga Premier ishte keq'
Vrima e akullit në Antarktidë sa madhësia e Zvicrës vazhdon e rritet - shkencëtarët e zbulojnë pse
Nga Spanja raportojnë se Lunin ka arritur marrëveshje me gjigantin e Ligës Premier
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
Laporta shumë nervoz pas humbjes me Gironan – ai bërtiti vetëm me pesë fjalë, humbja mund t'i kushtojë miliona euro Barcelonës
Buleshkaj: Vitin e kaluar jemi njoftuar për një politikan që i ka pasë 5 milionë euro në një bankë në Zvicer
Erjolën e hedhin në mes të natës në pishinë, i ekspozohen pjesët intime
Vinicius ironizon me Araujon: Publikon trofetë e fituar nga gjenerata e re e Real Madridit
Tjetër fitore për Ukrainën: Rusia tërheq nga vijat e frontit dhjetëra aeroplanë luftarak
Këto janë vendet ku TikTok tashmë është i ndaluar – dhe nuk janë pak