Botë Shkencë

Dhjetë misteret e mëdha të mendjes

Para 8 vitesh

Shumica e gjërave që nuk kuptojmë nga qenia jonë njerëzore është në kokën tonë. Trurin është një organ i pashpjegueshëm, siç janë pyetjet e vërteta të jetës dhe vdekjes, vetëdijes, gjumit dhe shumë më tepër.

1 – Ndërgjegjja

Kur zgjohemi në mëngjes e dimë që dielli ngjitet, dëgjoni zogjtë që cicërijnë, dhe ndjeni flladin e freskët të mëngjesit. Me fjalë të tjera je i ndërgjegjshëm. Kjo temë ka qenë e pllakosur në komunitetin shkencor që nga lashtësia. Ajo që më së shumti ka kërkuar shpjegim ka qenë mënyra se si truri jonë rritet nga eksperiencat subjektive.

2 – Ngrirje e thellë

Të jetuarit përgjithmonë nuk mund të jetë realitet. Por një fushë pioniere e quajtur “cryonics” mund t’i japë njerëzve dy jetë. Disa qendra në SHBA, i fusin organet e njeriut pas vdekjes në vaska me akull e nitrogjen të lëngët në temperaturë nën 320 gradë. Ideja është që një person i cili vdes nga një sëmundje e pashërueshme do të mund të ringjallet në të ardhmen kur të jetë gjetur kura e duhur.

3 – Misteri i vdekjes

Të jetuarit përgjithmonë është vetëm në Hollywood. Por pse plaken njerëzit? Kur lindim trupi ka disa mekanizma që luftojnë sëmundjet e lëndimet, që ju bën të mendoni se ky është një proces që duhet të vazhdojë gjithnjë. Por kur plakemi, mekanizmat e riparimit dalin jashtë forme. Plakja është pjesë e gjeneve humane.

4 – Natyra dhe të ushqyerit

Në një betejë të stërgjatë që nëse mendimet tona dhe personalitetet janë të kontrolluara nga genet apo mjedisi, shkencëtarët po ndërtojnë prova që mund të mos jetë asnjëra, por edhe mund të jenë njëkohësisht të dyja.

5 – Lëvizja e trurit

E qeshura është një nga sjelljet njerëzore më pak të kuptuara. Shkencëtarët kanë zbuluar se gjatë qeshjes, tre pjesë të trurin ndriçohen. Një pjesë mendimi që të ndihmon të kuptosh shakanë, një zonë që tregon lëvizjen e muskujve dhe një pjesë emocionale që prek ndjenjat

6 – Kujtesa

Disa eksperienca janë të vështira për t’u harruar, si ndoshta puthja e parë. Por si arrin truri t’i mbajë mend këto sekuenca të jetës? Duke përdorur teknikat e imazhit të trurit, shkencëtarët po zbulojnë mekanizmin përgjegjës për krijimin dhe ruajtjen e kujtimeve. Është “hippocampus”, zona që vepron si kuti memorieje.

7 – Misioni i kontrollit

E ashtuquajtura ora biologjike e trurit, programin trupin për të ndjekur misionet në një ritëm prej 24 orësh. Efekti më evident i ritmit kirkadian është cikli gjumë-zgjim, por ora biologjike gjithashtu ndikon në tretjen e ushqimit, temperaturën e trupit, tensionin e gjakut, dhe prodhimin e hormoneve.

8 – Ndjenjat fantazmë

Është vlerësuar se rreth 80% e ndjesisë së gjymtyrëve, përfshi ngrohtësinë, kruarjen, presionin, dhimbjen vijnë nga ‘gjymtyrët e zhdukura’. Njerëzit që e përjetojnë këtë fenomen njihet si “gjymtyra fantazmë”, të ndjesh sikur gjymtyrë jo reale të jenë pjesë e trupit tënd.

9 – Mbyllja e syve

Çdo lloj kafshe apo gjallese e bën një gjë të tillë. Është kaq thelbësore për njeriun. Ne shpenzojmë më shumë se ¼ e jetës sonë në gjumë. Megjithatë arsyet themelore për nevojën për gjumë nuk janë ende plotësisht të zgjidhura, transmeton tiranaobserver.

10 – Ëndrrat e bukura

Nëse do të pyesësh 10 persona se nga se bëhen ëndrrat, ndoshta të 10 do të të jepnin përgjigje të ndryshme. Kjo është arsyeja që shkencëtarët janë ende në përpjekje të zbulimit të këtij misteri. Ndoshta ëndrrat ndodhi nga trafikimi e stimulimi i sinapseve që ndodhen mes qelizave të trurit. Një teori tjetër thotë se janë emocionet e detyrat për të cilat njerëzit nuk kanë arritur të kujdesen gjatë ditës.