Një leksion moral nga një vend i vogël evropian

Paulo Casaca

Cili vend mendoni ju se do ta marrë rolin nëse Shtetet e Bashkuara dhe Kombet e Bashkuara i largohen përgjegjësive gjeopolitike që kanë kryer vite më parë?

A do të presin Bashkimin Evropian për të ndërhyrë ose një prej fuqive të saj kryesore, si Britania e Madhe apo Gjermania për të ndërmarrë veprime të njëanshme?

Ndoshta mendimi juaj kthehet te disa nga vendet të tjera të fuqishme demokratike që janë të lidhur ngushtë me ndërhyrjen globale, si Kanadaja apo Australia.

A keni imagjinuar ndonjëherë Shqipërinë? Kjo nuk është vetëm një linjë teorike dyshimi.

Ekziston një situatë të veçantë në historinë e kohëve të fundit, kur një vendi i vogël ballkanik si Shqipëria ndërhyri për të siguruar ndihmë që është proporcionalisht shumë më e madhe se ajo e ndonjë prej vendeve të lartpërmendura apo dhe organizmave.

Strehimi ishte Iraku, menjëherë pas përfundimit të pushtimit amerikan, dhe njerëzit ishin banorët e komunitetit të kampit Ashraf, të vetëndërtuar, si dhe anëtarët e grupit kryesor opozitar iranian Organizatës Popullore Muxhahedin të Iranit (PMOI/MEK).

Pas luftës SHBA-Irak, këta njerëz u çarmatosën vullnetarisht dhe si këmbim SHBA-së u dha atyre dokumentet që garantojnë çdo banor me statusin Person i Mbrojtur, sipas Konventës së 4 të Gjenevës.

Kjo do të ishte e rëndësishme, sepse lufta përfundimisht solli në pushtet një qeveri që ishte miqësore me teokracisë shiite të Iranit, deri në atë pikë duke lejuar milicinë iraniane të veprojë e pashqetësuar nga ana e autoriteteve irakiane.

Për pasojë, më shumë se 140 anëtarë të PMOI janë vrarë në Irak gjatë viteve të fundit, nga ana e agjentëve të regjimit iranian në qeverinë irakiane. Këto janë humbje që sigurisht janë ndier nga çdo njëri prej disa mijëra anëtarë të cilët jetonin në kampin Ashraf.

Rreth 100.000 aktivistë të PMOI janë vrarë brenda dhe jashtë Iranit që koha kur grupi filloi rezistencën e tij kundër regjimit klerikal të Teheranit menjëherë pas Revolucionit Islamik.

Numri i viktimave të fundit mund të kishin qenë më të pakta e kjo nëse SHBA thjesht do të kishte mbajtur premtimin e saj për mbrojtje.

Për këtë shkak, anëtarët PMOI që gjenden në Irak sot janë duke jetuar nën kërcënimin e vazhdueshëm të sulmeve të mëtejshme. Ata po përballen me këtë kërcënim në kushte shumë më mizore sesa ato të shtatë viteve më parë kushtet që janë konsideruar gjerësisht si të krahasueshme me një kamp përqendrimi.

Kjo është për arsyeja se SHBA-ja dhe OKB-ja ndërmorën një gjysmë-masë të qartë në përputhje me detyrimet e tyre gjeopolitike, duke ndihmuar në arritjen e një marrëveshje për të zhvendosur banorët e kampit Ashraf, “përkohësisht” në ish-bazën ushtarake amerikane të Kampin e Lirisë, në afërsi të Aeroportit të Bagdadit.

Në teori, kjo zhvendosje ishte për t’u mundësuar atyre një largim (strehim) të shpejtë dhe të përhershëm drejt vendeve të lira, shteteve demokratike, ku ata mund të bashkoheshin me shokët e tyre azilantë në fushatën politike dhe globale për t’i dhënë fund regjimit iranian.

Në praktikë, zhvendosja i ka bërë ata më vulnerabël ndaj sulmeve, si nga raketat iraniane që u lëshuan mbi kamp së fundmi, në tetor të vitit të kaluar, dhe nga autoritetet e Irakut që mbajnë komunitetin e mbyllur dhe të privuar nga shërbimet bazë të higjienës, furnizimi me materialet mjekësore, si dhe mundësinë për të udhëtuar në spitale jashtë kampit.

Dhe nuk kishin asnjë shtytje të madhe për t’i siguruar komunitetin një strehë në shtetet e huaja. Përjashtimi i vetëm ka qenë Shqipëria. Ndoshta të frymëzuar nga trashëgimia e ndihmës së paraardhësve të tyre ndaj popullit hebre gjatë Luftës së Dytë Botërore, udhëheqja shqiptare ka marrë një numër të konsiderueshëm të anëtarëve PMOI, një shtet që është më pak i pajisur se sa shtetet që e kanë injoruar gjendjen.

I vetmi vend që ka qenë kundër zhvendosjes është regjimi iranian, i cili do që armiqtë e tij të masakrohen ose t’i dorëzohen mullahëve. Dhe për këtë qëllim ajo ka nisur një fushatë masive demonizimi që përfshin një mashtrim të madh, duke bërë akuza të pabaza, akuza të gjitha llojeve dhe skema të tjera kundër opozitës demokratike iranian. Si një evropian kam pasur përvojë të mjaftueshme për këtë çështje. I kam trajtuar gjerësisht me anëtarët e PMOI në Bruksel dhe Paris.

Kam vizituar Camp Ashraf pesë herë në vitet midis 2004 dhe 2008 (duke përfshirë dhe një mision fakt mbledhës të anëtarëve të Parlamentit Evropian), kam shkruar shumë raporte dhe një libër mbi këtë çështje (“Pushtimi fshehur i Irakut”, Acacia Publishing, 2008 ISBN 978-1- 935089-07).

Për këtë shkak, unë kam një përvojë të dorës së parë në trajtimin e gënjeshtrave dhe mashtrimeve të regjimit iranian në lidhje me kundërshtarët e saj. Dhe kam arritur në përfundimin se ata janë krejtësisht të pabaza.

Pranimi i anëtarëve të PMOI nuk është vetëm axhenda politike aktuale e qeverisë shqiptare. Pranimi i refugjatëve të PMOI ka qenë i vazhdueshëm që nga viti 2013, kur opozita ishte në pushtet. Kjo përfaqëson axhendën morale të Shqipërisë si komb.

Ka një shqetësim në rritje në lidhje me fatin e këtyre refugjatëve. Ata gëzojnë mbështetje të gjerë ndërpartiake mes deputetëve të parlamenteve kombëtare të gjithë Evropës, ashtu si dhe nga anëtarët e Parlamentit Evropian. Javën e kaluar Dhoma e Përfaqësuesve të Komitetit të Punëve të Jashtme të Kongresit Amerikan miratoi njëzëri dhe i referoi House Floor-it një rezolutë bipartizane, duke i bërë thirrje për “mbrojtje e sigurinë” të anëtarëve të (PMOI ose MEK) që jetojnë në Kampin e Lirisë në Irak. Kjo ishte zgjidhja e parë e këtij lloji.

Veprimi i Shqipërisë për krizën e PMOI ka qenë një shembull i shkëlqyer nga ana e saj, që ngjan si një vendim e gjykim moral përballë cinizmit të politikës. Ky është tipar dallues i madhështisë nga një komb i vogël.

(Autori është drejtor i ARCHumankind, një OJQ e shquar ndërkombëtare me seli në Bruksel. Ai ishte anëtar i Parlamentit Evropian nga viti 1999 deri në vitin 2009. Më parë ai ishte anëtar i Parlamentit në Portugali. Z. Casaca është autor i një libri dhe disa artikuj për Iranin dhe Lindjen e Mesme)