Dashuria që frymëzoi romanin “Lamtumirë armë”

Ishte prill 1917 kur Shtetet e Bashkuara i shpallën luftë Gjermanisë dhe Austrisë. Gjatë rekrutimeve, shumë vullnetarë ishin djem dhe studentë të rinj, përfshirë Ernest Hemingway, atëherë vetëm nëntëmbëdhjetë vjeç. Ai u regjistrua si shofer i ambulancës, por për shkak të një defekti në shikim, u dërgua në Fossalta di Piave. Dhe, me këtë rast ai do të takojë bukuroshen Agnes von Kurowsky, një infermiere 26 vjeçare e Kryqit të Kuq Amerikan në spitalin e Milanos.

Natën midis 8 dhe 9 korrikut 1917, ndërsa u jepte cigare dhe çokollatë ushtarëve në llogore, plagoset nga një austriak. Më 15 korrik u transportua me tren në Milano, ku ishte vendosur spitali i Kryqit të Kuq Amerikan, ku u takua me Agnesën. Falë kurave, u arrit të parandalohet që Hemingway të humbte këmbën. I riu Ernest mbeti në Milano për tre muajt e ardhshëm; ajo i dha një dorë për ta ndihmuar të rifitonte ndjeshmërinë ndaj këmbës së tij të dëmtuar.

Sapo doli nga spitali, Hemingway u kthye në Bassano del Grappa, Agnesa u bashkua me të dhe ai i premtoi se sapo të ktheheshin në Amerikë, ata do të martoheshin. Sapo mbaroi shërbimin e tij vullnetar ushtarak në janar 1919, Hemingway u kthye në Amerikë në Oak Park, ku vazhdoi të shkruante. Ai dhe Agnesa mbajtën një korrespondencë për disa muaj, por në mars të të njëjtit vit një letër nga ajo i dha fund marrëdhënies “Djalë i dashur … unë jam dhe do të jem gjithmonë shumë e moshuar, dhe kjo është e vërteta, dhe unë nuk mund të harroj faktin se ju jeni thjesht një djalë, një fëmijë. Ndër të tjera mendoj se nuk jam gati të martohem”.

Jemi në vitin 1951, Ernest Hemingway është tani një shkrimtar i famshëm. Ndërkohë, Agnesa gjen një punë në një librari në Key West të Floridës. Hemingway shpesh kthehet në shtëpinë e tij në Key West, ku shpesh gjen frymëzimin e duhur. Fati provon përsëri, i çon në të njëjtin vend, por të dy nuk do të takohen më kurrë.

Romani “Lamtumirë armë” tregon një histori të luftës dhe dashurisë. Lufta për të cilën po flasim është Lufta e Parë Botërore, më saktësisht po flasim për Betejën në Caporetto. Protagonist është Frederic Henry, një i ri amerikan që u regjistrua në ushtrinë italiane si vullnetar: ai ka gradën toger dhe kujdeset për ambulancat dhe transportin e të plagosurve. Shoku i tij më i mirë është mjeku Rinaldi, i cili në atë kohë po kërkon një infermiere angleze, Catherine Barkley, e cila humbi të dashurin e saj vitin e kaluar, por kur ai e prezanton vajzën me Frederikun, midis të dyve shkaktohet një tërheqje estetike ndërsa për britanikët është diçka më romantike dhe e thellë. /Gazeta “Si”/