Kandidat për president

Nga: Mark Twain
Përktheu: Granit Zela

Them se e kam ndarë mendjen të kandidoj për t’u bërë president. Ajo për çfarë vendi ka nevojë është një kandidat që nuk e dëmton dot kur hidhet dritë në të shkuarën e tij dhe armiqtë e partisë s’janë në gjendje t’i nxjerrin faqe botës bëmat për të cilat s’i kishte shkuar mendja kujt. Nëse, që në fillim fare i dinë të gjithë edhe më të këqijat e një kandidati, më pas çdo përpjekje për të bërë bujë me ndonjë të pabërë të panjohur nuk ka kurrfarë pasoje. Ja pra, po hyj në garë me letra të hapura. U dal zot paraprakisht të gjitha poshtërsive që kam bërë dhe, nëse ngrihet ndonjë komision hetimor në kongres të gërmojë në biografinë time për të zbuluar ndonjë vepër të errët dhe të tmerrshme që e kam mbajtur të fshehtë, pse jo, le të gërmoj.

Në radhë të parë, e pranoj që në dimrin e vitit 1850 kam detyruar të hip majë peme një gjysh timin që vuante nga reumatizma. Ishte i moshuar dhe pa përvojë në ngjitjen e pemëve, por ngaqë jam i pashpirt, tipar dallues i natyrës time e detyrova që ashtu siç ishte, me teshat e gjumit, t’ia mbath me vrap nga dera e përparme, nën shoqërinë e qytës së pushkës, dhe të kacavarej nëpër trungun e një panje, ku dhe mbeti gjatë gjithë natës, ndërsa e qëlloja nga këmbët. Këtë e bëra sepse ai gërhiste. Dhe do ta bëja përsëri po të kisha një gjysh tjetër. Unë jam sot po aq çnjerëzor sa isha më 1850.

E pranoj me sinqeritetin më të madh se ia mbatha nga sheshbeteja e Getinsburgut. Miqtë janë përpjekur të ma lehtësojnë këtë rrethanë duke pohuar se e bëra me qëllimin e vetëm për ta imituar Xhorxh Uashingtonin i cili vajti në pyllin e Uelli Forxhë me qëllim që të lutej. Ajo që bëra unë ishte thjesht një dredhi e mjerë. Vija ime e tërheqjes përkonte më atë të Tropikut të Gaforres sepse u tremba. Dëshiroja që vendi im të shpëtonte, por parapëlqeja që dikush tjetër ta shpëtonte në emrin tim. Ky parapëlqim vazhdon ta gëzojë mbështetjen time edhe sot. Nëse lavdia e përkohshme mund të sigurohet vetëm duke dalë para grykës së topit, shpreh vullnetin tim t’i dal para, por me kusht që topi të mos jetë i mbushur. Nëse topi është plot me gjyle, qëllimi im i pavdekshëm dhe i paepur është ta kapërcej gardhin dhe ta mbaj frymën për në shtëpi. Praktika ime e pandryshueshme në luftë ka qenë gjithmonë që prej saj të dalin gjallë më shumë se dy të tretat e luftëtarëve të fillimit. Kjo mua më duket akt heroik napoelonik në madhë­shtinë e vet.

Pikëpamjet e mia financiare janë më se të përcaktuara, por ato nuk kanë gjasa, ndoshta, të ma shtojnë popullaritetin ndër avokatët e inflacionit. Nuk këmbëngul aspak për epërsinë e veçantë të parasë në dorë kundrejt përfitimeve në natyrë. Parimi kryesor themelor i jetës time është kap ç’të kapësh, çfarëdo qoftë ajo. Thashethemet se kam varrosur një nga tezet e vdekura nën hardhi janë korrekte. Hardhia kishte nevojë të plehërohej, tezja duhej të varrosej, dhe unë ia blatova atë këtij qëllimi të lartë. A më bën kjo të papërshtatshëm për Presiden­cën? Kushtetuta e vendit tonë nuk thotë kështu. Asnjë qytetar nuk është parë ndonjëherë si i padenjë për këtë post ngaqë pasuroi rrënjët e hardhisë me lëndët ushqyese të një të afërmi të vdekur. Pse u dashka të jem viktima e parë e një paragjy­kimi absurd? E pranoj, gjithashtu, që nuk jam mik i të varfërve. Unë e shoh të varfrin në gjendjen e tij të tanishme, si lëndë e parë e konsumuar tej mase. I grirë dhe i konservuar si duhet, i varfëri mund të jetë i dobishëm për të majmur vendasit në ishujt ku ka kanibalë si dhe për ta përmirësuar eksportin tregtar në atë zonë. Nxjerrjen e ligjeve përkatëse për këtë çështje do ta rekomandoj që në fjalimin tim të parë drejtuar kombit. Parulla e fushatës time do të jetë: Të grihet punëtori i pabukë, mish i thatë për suxhuk.

Këto janë gjërat më të këqija të së shkuarës time. Pavarësisht nga kjo, kërkoj besimin e vendit tim. Nëse vendi im s’më do, do ta vazhdoj jetën që kisha më parë. Por, unë e rekomandoj veten për president si dikush të cilit mund t’i besoni, si dikush i cili mbështetet te poshtërsia si veçoria e tij themelore dhe propozon të jetë maskara deri në fund. /Revista “Akademia”/