Lumenjtë në të gjithë botën po thahen me shpejtësinë më të madhe në 30 vjet

Lumenjtë u thanë me shkallën më të lartë në tre dekada në vitin 2023, duke vënë në rrezik furnizimin global me ujë, tregojnë të dhënat.

Gjatë pesë viteve të fundit, ka pasur nivele më të ulëta se mesatarja e lumenjve në të gjithë globin dhe rezervuarët kanë qenë gjithashtu të ulët, sipas raportit të gjendjes së burimeve ujore globale të Organizatës Botërore Meteorologjike (WMO).

Bëhet e ditur se në vitin 2023, më shumë se 50% e zonave të ujëmbledhësve të lumenjve globalë treguan kushte jonormale, ku shumica ishin në deficit.

Kjo ishte e ngjashme në vitin 2022 dhe 2021.

Zonat që përballeshin me thatësirë ​​të madhe dhe kushte të ulëta të shkarkimit të lumenjve përfshinin territore të mëdha të Amerikës Veriore, Qendrore dhe Jugore; për shembull, lumenjtë Amazon dhe Misisipi kishin nivele të ulëta rekord të ujit.

Në anën tjetër të globit, në Azi dhe Oqeani, pellgjet e mëdha të lumenjve Gange, Brahmaputra dhe Mekong përjetuan kushte më të ulëta se normalja, pothuajse në të gjithë territoret e pellgut.

Klima duket se po ndryshon ku shkon uji dhe po ndihmon në shkaktimin e përmbytjeve dhe thatësirave ekstreme, shkruan the Guardian, përcjell Telegrafi.

Siç raportohet, 2023 ishte viti më i nxehtë i regjistruar, me vende që përballeshin me thatësira, por solli gjithashtu përmbytje shkatërruese në të gjithë globin.

Ekstremet u ndikuan gjithashtu, sipas WMO, nga kalimi nga La Nina në El Nino në mesin e vitit 2023.

El Nino i referohet temperaturave mbi mesataren e sipërfaqes së detit që zhvillohen periodikisht në të gjithë Paqësorin ekuatorial lindor-qendror, ndërsa La Nina i referohet ftohjes periodike në ato zona.

Megjithatë, shkencëtarët thonë se klima po përkeqëson ndikimet e këtyre fenomeneve të motit dhe po i bën ato më të vështira për t’u parashikuar.

Zonat që u përballën me përmbytjet përfshinin bregun lindor të Afrikës, ishullin verior të Zelandës së Re dhe Filipinet.

Në Mbretërinë e Bashkuar, Irlandë, Finlandë dhe Suedi, ka pasur shkarkime mbi normale.

Këto kushte ekstreme të ujit vënë në rrezik furnizimin.

Aktualisht, 3.6 miliardë njerëz përballen me qasje të pamjaftueshme në ujë për të paktën një muaj në vit, dhe kjo pritet të rritet në më shumë se 5 miliardë deri në vitin 2050, sipas OKB-së.

Akullnajat dolën keq gjithashtu vitin e kaluar, duke humbur më shumë se 600 gigaton ujë, shifra më e lartë në 50 vitet e vëzhgimeve, sipas të dhënave paraprake të WMO për shtatorin 2022 deri në gusht 2023.

Malet në Amerikën e Veriut perëndimore dhe Alpet Evropiane u përballën me shkrirje ekstreme.

Alpet e Zvicrës humbën rreth 10% të vëllimit të tyre të mbetur gjatë dy viteve të fundit. /Telegrafi/