Ngrohja globale, lëndimet e garuesve dhe kriza energjetike – si po e sfidon Pekini natyrën me Lojërat Olimpike Dimërore

Do të ishte e vështirë të zhvillohej një bisedë mbi tingujt shurdhues të makinave të borës që përgatitin vendet olimpike në veriperëndim të Pekinit. Ato janë të zhurmshme dhe kudo, duke gjuajtur borë nëpër ato që do të jenë shpatet më të ndjekura të këtij muaji.

Është pothuajse e bukur – me përjashtim të faktit që vendet janë të rrethuara nga një peizazh i pafund plotësisht pa borë.

Në një të parë olimpike, edhe pse jo një arritje për t’u mburrur, ndryshueshmëria e klimës i ka detyruar Lojërat Dimërore të mbështeten pothuajse 100 për qind në borën artificiale – pjesë e një tendence që po ndodh nëpër vendet e sporteve dimërore në mbarë botën.

Vetëm një nga 21 qytetet që kanë pritur Lojërat Olimpike Dimërore në 50 vitet e fundit do të ketë një klimë të përshtatshme për sportet dimërore deri në fund të shekullit, sipas një studimi të fundit, nëse emetimet e karburanteve fosile mbeten të pakontrolluara, raporton CNN.

Ndërsa planeti ngrohet dhe moti bëhet gjithnjë e më i çrregullt, bora natyrale po bëhet më pak e besueshme për sportet dimërore, gjë që i detyron vendet të mbështeten më shumë në borën artificiale.

Por ajo ka një kosto: bora e krijuar nga njeriu është jashtëzakonisht intensive me burime, duke kërkuar sasi masive të energjisë dhe ujit për t’u prodhuar në një klimë që po bëhet gjithnjë e më e ngrohtë. Atletët elitë thonë gjithashtu se vetë sportet bëhen më të ndërlikuara dhe më pak të sigurta kur përfshihet bora e krijuar nga njeriu.

Nuk ka borë? Bëje artificiale

Rajoni që rrethon mjediset olimpike në natyrë është në një thatësirë ​​ekstreme këtë dimër, por edhe në vitet normale, nuk është veçanërisht i përshtatshëm për sportet e borës. Reshjet mesatare vjetore të borës në Yanqing (ku janë shpatet Alpine) dhe Zhangjiakou (ku zhvillohen shumë nga ngjarjet e tjera, duke përfshirë biatlonin) është afërsisht 20 centimetra, megjithëse janë regjistruar vite më të larta dëbore.

TechnoAlpin me bazë në Itali u përdor për të prodhuar borën e nevojshme për të mbuluar katër hapësirat e ngjarjeve në natyrë rreth Pekinit – një detyrë monumentale duke marrë parasysh klientelën elitare që do të zmadhojë produktin e saj.

Sportet dimërore të kërcënuara nga kriza klimatike

“Ne jemi shumë krenarë të themi se jemi e vetmja kompani që ofrojmë sistemet e prodhimit të borës për Lojërat Olimpike Dimërore të Pekinit 2022” deklaroi për CNN Michael Mayr, menaxher i zonës TechnoAlpin Azi.

Mayr potencoi se është hera e parë që një kompani e vetme është ngarkuar të sigurojë të gjithë borën për Lojërat Dimërore.

Por, ka një komponent kritik për prodhimin e borës që disa prej zonave të Pekinit gjithashtu i mungon: temperaturat mjaft të ftohta për të ngrirë ujin.

Në vetë Pekinin, i cili do të presë disa ngjarje në natyrë, pothuajse të gjitha ditët e shkurtit për 30 vitet e fundit kanë qenë mbi ngrirjen, sipas një raporti të fundit të Slippery Slopes të udhëhequr nga Universiteti Loughborough në Londër se si kriza klimatike po ndikon në Lojërat Olimpike Dimërore.

Yanqing dhe Zhangjiakou, të cilat janë vende me lartësi më të larta, janë më të ftohta, me temperatura mesatare të larta që arrijnë kulmin mbi zero dhe ulje që bien në rreth -10 gradë Celsius gjatë natës.

“Ka pasur përparime teknologjike të kohëve të fundit që lejojnë gjenerimin e borës kur është mbi ngrirjen”, shpjegoi Jordy Hendrikx, drejtor i Laboratorit të Dëborës dhe Ortekut në Universitetin Shtetëror të Montana. “Kjo nuk është bora juaj ‘e lehtë me gëzof’ që mund të mendoni – është shumë më e dendur dhe jo shumë e butë”.

Prodhimi i akullit me ‘steroide’

Tradicionalisht, krijimi i borës është mbështetur shumë në armët e borës dhe temperaturat në ose nën zero. Për të akomoduar temperaturat më të ngrohta dhe lartësitë më të ulëta, duhet të merret një qasje e ndryshme.

Për të punuar rreth Nënës Natyrë, TechnoAlpin i tha CNN se filloi të dërgonte një arsenal të plotë armësh bore, gjeneratorë bore të drejtuar nga ventilatorë dhe kulla ftohëse në Pekin në vitin 2018. Midis këtyre makinerive ishte një pjesë e re e teknologjisë e përdorur në një qendër stërvitore për atletët e Kinës: Fabrika e borës.

“Mendoni si një version shumë të sofistikuar të prodhuesit të akullit në frigoriferin tuaj”, bëri me dije Hendrikx. “Por, pastaj me steroide”.

Bërja e borës kërkon burime të konsiderueshme, domethënë energji dhe ujë.

“Natyrisht që ne kemi nevojë për më shumë energji sa më shumë që të bëhet”, shtoi më tej Mayr.

Dhe me 1.2 milionë metra kub borë që nevojiten për të mbuluar rreth 800,000 metra katrorë të sipërfaqes së garës, sipas raportit të Slippery Slopes, kërkesa për ujë në Lojërat Olimpike Dimërore të këtij viti është masive.

Komiteti Olimpik Ndërkombëtar vlerësoi se 49 milionë litra ujë do të nevojiten për të prodhuar borë për Lojërat, gjë që është shumë kur merret parasysh se sa shpejt po mbaron bota pa ujë të ëmbël. Është e mjaftueshme për të mbushur 3,600 pishina me madhësi mesatare në oborrin e shtëpisë, ose – më shumë, është me vlerë të ujit të pijshëm një ditë për gati 100 milionë njerëz.

‘Kjo është e rrezikshme’

Atletët gjithashtu kanë shprehur shqetësimin për rreziqet e garave në nivele të larta në borë artificiale.

Skiatori francez Clement Parisse, fituesi i medaljes së bronztë në Lojërat Olimpike të Pyeongchang 2018, i tha CNN se megjithëse nuk është e pazakontë të konkurrosh në dëborë të krijuar nga njeriu, ajo tenton të bëhet shumë e shkëlqyeshme dhe e akullt, gjë që paraqet sfida shtesë.

Dhe Laura Donaldson, një skiatore e stilit të lirë nga Skocia që garoi në Salt Lake City në vitin 2002, ishte jashtëzakonisht kritike ndaj borës artificiale.

“Nëse super tubacionet e stilit të lirë formohen nga makinat e prodhimit të borës në një sezon të dobët, muret e tubit janë të ngurtë, akull vertikal dhe dyshemeja e tubit është akull i fortë”, u tha Donaldson studiuesve për raportin Slippery Slopes. “Kjo është e rrezikshme për atletët, disa kanë vdekur”.

IOC nuk i përballon vetëm këto sfida. Bora artificiale po përdoret si një mjet për të zgjatur sezonet e skive në gara dhe në resorte në të gjithë globin, shumë prej të cilave kërcënohen nga temperaturat e ngrohta të krizës klimatike.

Këto sfida do të vazhdojnë ta shtyjnë industrinë e sporteve të borës drejt borës artificiale kur Nëna Natyrë nuk e prodhon atë.

Por pyetja mbetet – vetëm sepse njeriu mundet, a do të thotë kjo që duhet bërë gjithmonë dhe të shkaktojmë ngrohje edhe më të madhe globale? /Telegrafi/