Pse Katari është i përfshirë “kaq shumë” në negociatat mes Izraelit dhe Hamasit?

Sytë e botës janë drejtuar nga Katari, pasi ndërmjetësit atje njoftuan një armëpushim midis Izraelit dhe Hamasit.

Bëhet fjalë për një marrëveshje para disa ditësh, për të cilën, zëdhënësi i saj për punët e jashtme, Majed al Ansari zbuloi detajet e marrëveshjes, duke përfshirë një armëpushim të përkohshëm dhe lirimin e disa pengjeve izraelitë në këmbim të të burgosurve palestinezë.

Së bashku me homologët e tyre nga SHBA dhe Egjipti, Katari ka punuar që në ditët e para të konfliktit aktual për të arritur një marrëveshje midis dy palëve.

Por pse shteti i vogël i Gjirit luan një rol kaq kyç?

Mik për të gjithë – mik për askënd

Që nga viti 1995 kur Sheikh Hamad bin Khalifa Al Thani u bë Emir, Katari është pozicionuar si një ndërmjetës në Lindjen e Mesme, shkruan Sky News, përcjell Telegrafi.

“Roli i Katarit si ndërmjetës nuk është i ri”, ka thënë profesori Mahjoob Zweiri, drejtor i Qendrës së Studimeve të Gjirit të Universitetit të Katarit, për Sky News, përcjell Telegrafi.

Ai është i përgatitur të flasë me aktorë joshtetërorë, grupe fisnore dhe milicie që vendet perëndimore nuk janë në gjendje ta bëjnë.

Gjatë viteve këto grupe kanë përfshirë talebanët afganë, rebelët sirianë, Hamasin dhe militantë të tjerë palestinezë si Xhihadi Islamik.

Katari gjithashtu ka një marrëdhënie të ngushtë me Iranin, me fusha të përbashkëta të gazit natyror me vlerë miliarda euro.

Gjatë dekadave të fundit, këto marrëdhënie e kanë lejuar Katarin të lehtësojë marrëveshjet midis SHBA-ve, Evropës dhe Izraelit – dhe atyre grupeve – duke fituar në një farë mase “favore” nga të dyja palët.

“Karakteristika përcaktuese e politikës së jashtme të Katarit është interesi pragmatik”, vlerëson Dr Melanie Garson, profesoreshë e asociuar për sigurinë ndërkombëtare dhe zgjidhjen e konflikteve në “University College London”.

Marrëdhëniet me Hamasin

Ashtu si shumica e vendeve me shumicë myslimane, Katari ka lidhje me çështjen palestineze dhe mbështet një zgjidhje me dy shtete.

Në vitin 2012, ish-Emiri Sheikh Hamad u bë lideri i parë arab që vizitoi Gazën në vite.

Katari i jep Hamasit rreth 1 miliard dollarë në vit dhe strehojnë zyrën e tij politike në Doha, me disa liderë të mërguar të vendosur atje.

Edhe pse ishte shteti i parë i Gjirit që vendosi marrëdhënie me Izraelin në vitin 1996, ai i ndërpreu përsëri lidhjet në vitin 2009, pas asaj që palestinezët i referohen si Masakra e Gazës.

Katari gjithashtu nuk ishte pjesë e “Marrëveshjes së Abrahamit” të vitit 2020, e cila pa shtetet arabe si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreini të normalizojnë marrëdhëniet me Izraelin.

“Nga të gjitha shtetet e Gjirit, Katari është më pak miqësor ndaj Izraelit, pasi ndodhet jashtë boshtit të Marrëveshjes së Abrahamit”, thotë Dr Garson. “Kështu që ishte ndoshta i vetmi vend me të cilin Hamasi mund të ulej rehat me atë nivel përfaqësimi”.

Ndërsa nuk ka marrëdhënie zyrtare diplomatike, ekziston një “marrëveshje” për të ndihmuar palestinezët në Gaza midis Katarit dhe izraelitëve, të ndihmuar nga SHBA, thotë Profesor Zweiri.

“Nuk mund të keni negociata si ato që po shohim në këtë moment pa Izraelin në tryezë”, shton Dr Garson. “Pra, atyre u është dashur të kenë atë qasje pragmatike për t’i përfshirë në bisedë”.

Kjo e ka lejuar Doha-n të ndërmjetësojë si në konfliktin aktual ashtu edhe në atë të vitit 2014.

Marrëdhëniet strategjike me SHBA-në

Sipas shkrimit të Sky News, përcjell Telegrafi, SHBA-ja dhe shtetet e tjera perëndimore kanë përfituar nga ndihma e Katarit në negocimin e marrëveshjeve me fuqitë që ata i shohin si keqdashëse.

Gjatë luftës civile siriane në vitin 2017, ai ndihmoi në negocimin e lirimit të pengjeve të mbajtura në Irak, disa prej të cilëve përfshinin anëtarë të familjes në pushtet të Katarit.

Në vitin 2019 ai kryesoi bisedimet që çuan në lirimin e dy pengjeve perëndimorë të marrë nga talebanët në Afganistan.

Kohët e fundit ai luajti një rol kyç në evakuimin e mijëra njerëzve kur talebanët morën përsëri pushtetin në vitin 2021 dhe këtë vit ka punuar në një shkëmbim të burgosurish midis SHBA-së dhe Iranit.

Katari është gjithashtu shtëpia e bazës më të madhe ushtarake amerikane në Lindjen e Mesme, që do të thotë se amerikanët “operojnë interesat e tyre pragmatike” në vend, thotë Dr Garson.

Çfarë mendon pjesa tjetër e botës?

Profesor Zweiri mendon se shtetet perëndimore e shohin Katarin si një “lojtar të besueshëm”, i cili kupton si detyrimet e tij ndërkombëtare ashtu edhe politikën e rajonit.

Ai shton se synimet e tij kryesore janë një armëpushim në Gaza, duke shmangur “radikalizimin e një brezi të ri” atje dhe stabilitetin e përgjithshëm rajonal.

Por Dr Garson është më skeptik dhe thotë: “Katari ka një kanal të qartë financimi për Hamasin dhe Hamasi ka kryer objektivisht një masakër të tmerrshme”.

“Pra, mund të jetë duke u përpjekur të ripohojë ndikimin te Hamas për të tentuar të shmanget nga – ajo që mund të shihet si – bashkëfajësia në nxitjen e makinës së luftës që çoi në këto zhvillime të fundit”.

Megjithatë, sipas tij, “… këto janë negociata të urryera, por në këtë pozicion Perëndimi duhet të pranojë çdo agjent që mund të ndihmojë”. /Telegrafi/