Çfarë shkruan në marrëveshjen për Brexit: Nga tarifat, vizat deri tek arsimi

Marrëveshja e tregtisë dhe sigurisë së Brexit, e finalizuar në prag të Krishtlindjes, ka dy mijë faqe, përfshirë anekset. Ai do të hyjë në fuqi pasi të miratohet nga të dyja palët.

Marrëveshja për të cilën është rënë dakord ka shumë detaje – dhe do të analizohet gjatë ditëve në vijim.

The Guardian ka publikuar pikat kryesore të nënshkruara mes Mbretërisë së Bashkuar dhe Bashkimit Evropian.

Tarifat
Qasja pa tarifa dhe pa kuota në një nga tregjet më të mëdha në botë është shtylla kurrizore e marrëveshjes Brexit dhe shkon përtej marrëveshjeve të BE-së me Kanadanë ose Japoninë.

Tregtia
Do të ketë njohje reciproke të programeve të tregtarëve të besuar. Kjo do të thotë që prodhuesit në Mbretërinë e Bashkuar (MB) do të duhet të veprojnë në përputhje me standardet e MB-së dhe BE-së, transmeton Telegrafi.

Kualifikimet profesionale
Nuk do të ketë më njohje automatike për mjekët, infermierët, arkitektët, dentistët, farmacistët, veterinerët dhe inxhinierët. Tani ata do të duhet të kërkojnë njohje nga shteti anëtar në të cilin dëshirojnë të veprojnë.

Lëvizshmëria – liria e lëvizjes
Shtetasit britanikë nuk kanë më lirinë për të punuar, studiuar, filluar një biznes ose të jetojnë në BE. Vizat do të kërkohen për qëndrime 90 ditore. Koordinimi i disa përfitimeve të sigurimeve shoqërore, të tilla, si pensionet e pleqërisë dhe kujdesi shëndetësor, do ta bëjë më të lehtë punën jashtë vendit dhe nuk do të humbasë asnjë ndërtim të mëparshëm të kontributeve për sigurimet kombëtare.

Peshkataria
MB-ja do të largohet nga politika e përbashkët e peshkimit. Qarkullimi vjetor i anijeve të peshkimit të BE-së nga ujërat britanike është rreth 650 milionë euro – krahasuar me 850 milionë euro për flotën me flamur në Mbretërinë e Bashkuar. Kuotat e reja që ulin pjesën e BE-së me 25 për qind do të ndërpriten në faza në mbi pesë vjet e gjysmë. Një e katërta e kapjes së vlerësimit të BE-së – 162.5 milionë euro në vit – do të “riatdhesohet” në anije me flamur në MB-së deri në fund të asaj periudhe. Pas kësaj, të dy palët do të zhvillojnë negociata vjetore.

Anijet e BE-së që peshkojnë gjashtë deri në 12 milje detare nga vija bregdetare britanike do të jenë në gjendje të vazhdojnë gjatë tranzicionit, por hyrja do të negociohet në bazë vjetore pas kësaj. Ekziston një njoftim tre-mujor për mbylljen e hyrjes. Nëse hyrja i refuzohet secilës palë, tjetra mund të kërkojë kompensim ose të aplikojë tarifa në një mënyrë proporcionale.

Ndihma shtetërore
BE kishte insistuar që Britania e Madhe të harmonizohej me rregullat e saj të ndihmës shtetërore. Brukseli ishte i shqetësuar se qeveria e MB-së do të kërkonte të gjente një avantazh konkurrues përmes subvencioneve. Mbretëria e Bashkuar e vrau me sukses këtë ide. MB-ja do të vendosë regjimin e saj të subvencioneve. Organi i ri i zbatimit të brendshëm mund të marrë vendime nëse ndihma shtetërore ka shtrembëruar tregtinë pasi është dhënë subvencioni. Ky është një koncesion i madh nga BE-ja.

Sidoqoftë, MB-ja do të duhet të sigurojë që regjimi i saj i subvencioneve respekton parimet kryesore të përcaktuara në traktat. Marrëveshja gjithashtu lejon të dyja palët të miratojnë masa përmirësuese nëse ka prova që organi i brendshëm i përmbarimit ka dështuar të mbrojë parimet e përbashkëta.

Standardet ose fusha e barabartë e lojës

Të dy palët kanë rënë dakord për një nivel minimal të standardeve mjedisore, sociale dhe të punës nën të cilat asnjëra nuk duhet të shkojë.

Ursula von der Leyen tha se do të bëhej një rishikim pas katër vjetësh për të siguruar që niveli i barabartë i lojës po funksiononte.

Një nga pikat më të mëdha të qëndrimit në bisedime ishte këmbëngulja e BE-së për një “klauzolë evolucioni”, ose “mekanizëm ekuivalence”, siç e quajti Downing Street.

Kjo do të lejonte që BE-ja të zbatonte në mënyrë të njëanshme tarifat për mallrat në Mbretërinë e Bashkuar në rast se standardet ndryshojnë me kalimin e kohës. Nëse njëra palë azhurnon rregulloren e tyre, tjetra do të duhet të ndjekë, ose të përballet me pasoja, transmeton Telegrafi.

Në fund, u arrit kompromisi. Ajo ka një ngjashmëri më të afërt me objektivin e MB-së sesa i Brukselit. Qeveria Britanike kishte dashur thjesht një pikë reflektimi në të ardhmen, ku të dy palët mund të diskutonin për azhurnimin e minimumit themelor nën të cilin nuk mund të shkonin.

Marrëveshja parashikon një klauzolë të rishikimit dhe “ribalancimit”, e cila lejon secilën palë të fillojë një rishikim zyrtar të pjesëve ekonomike të marrëveshjes, duke përfshirë nivelin minimal të standardeve.

Nëse secila palë tërheq këmbët për të rënë dakord për një dysheme të re për standardet, tjetra mund të zbatojë tarifa në varësi të miratimit të një paneli të pavarur të arbitrazhit.

Rregullat e Origjinës

Kjo përcakton se cilat mallra llogariten si “të prodhuara në Britani”.

Mbretëria e Bashkuar bindi Brukselin që materialet dhe përpunimi i BE-së duhet të llogariten si input britanik kur produktet e përfunduara të eksportohen në tregun evropian.

Prandaj, një produkt do të tërhiqte tarifa në bazë të marrëveshjes vetëm nëse më shumë se 40 për qind e vlerës së tij të para-përfunduar nuk do të ishte me origjinë britanike ose nga një vend jo i BE-së, siç është Japonia.

MB-ja nuk arriti të siguronte akumulimin diagonal, i cili do të përfshinte pjesë nga vende të tilla si Japonia dhe Turqia, me të cilat MB-ja dhe BE-ja kanë një marrëveshje tregtare, që do të llogariten si kontribut britanik.

Zgjidhja e kontesteve
Kjo ishte një nga fushat më të vështira të negociatave pasi do të vendosë mjete juridike për mosmarrëveshjet tregtare për dekadat e ardhshme. Angela Merkel ka thënë se mosmarrëveshja rreth një mekanizmi arbitrazhi ishte pengesa më e madhe për një marrëveshje.

BE-ja ishte e shqetësuar se Mbretëria e Bashkuar mundet, me kalimin e kohës dhe në varësi të asaj qeverie që ishte në pushtet, të devijonte aq shumë nga standardet e BE-së saqë mund të krijonte një avantazh të rëndësishëm konkurrues dhe të bëhej një “Singapor në Thames”.

Nëse secila palë mendon se tregtia po shtrembërohet, ajo mund të marrë masa pas konsultimit. Një panel arbitrazhi do të mblidhet brenda 30 ditësh dhe të gjykojë. Nëse masat më vonë do të shiheshin të gabuara ose të tepruara, pala e dëmtuar do të ishte në gjendje të merrte masa kompensuese.

Shpallje
Duket gjithashtu se do të ketë një lloj komiteti qeverisës MB-BE i cili do të ketë nën komitete për të zbatuar dhe zbatuar traktatin.

Shkenca
Mbretëria e Bashkuar do të vazhdojë të marrë pjesë në programin kryesor të BE-së 80 miliardë euro “Horizon Europe”, si një anëtar i asociuar i paguar për shtatë vjet. Do të vazhdojë gjithashtu në Kopernik dhe Euratom, transmeton Telegrafi.

Erasmus
Britania e Madhe është jashtë programit të shkëmbimit universitar, duke kërkuar këmbënguljen e BE-së që të jetë një anëtar i asociuar do të duhet të angazhohet në një plan pagese shtatë-vjeçar.

Siguria dhe zbatimi i ligjit

Hetimet policore ndërkufitare dhe zbatimi i ligjit mund të vazhdojnë, me marrëveshje që MB-ja mund të mbetet në programet kryesore të shkëmbimit, por jo të gjitha.

Britania e Madhe nuk do të jetë më pjesë e sistemit Evropian të Garancisë së Arrestimit.

As MB-ja nuk do të jetë anëtare e plotë e Europol ose Eurojust. Do të ketë “bashkëpunim të vazhdueshëm midis Mbretërisë së Bashkuar, Europol dhe Eurojust” me “bashkëpunim të fortë midis policisë kombëtare dhe autoriteteve gjyqësore”.

Mbretëria e Bashkuar do të mbajë një “mekanizëm për qasje” në Sistemin e Informacionit Shengen (SIS II), një bazë të dhënash të automatizuar që ndan sinjalizimet e policisë për mallrat e vjedhura dhe personat e zhdukur.

Ka pasur gjithashtu një marrëveshje për përdorimin e vazhdueshëm të përbashkët të Regjistrave të Emrave të Pasagjerëve, i cili siguron të dhëna të drejtpërdrejta për lëvizjen e pasagjerëve të ajrit dhe trageteve, një mjet kryesor në luftën kundër terrorizmit dhe bazën e të dhënave Prum të gjurmëve të gishtave, ADN-së dhe targave të makinave të të dyshuarit.

Shërbime televizive
Franca e mbajti me sukses sektorin audio vizual nga marrëveshja në një goditje të madhe për Mbretërinë e Bashkuar, e cila është shtëpia e rreth 1,400 transmetuesve, rreth 30 për qind e të gjitha kanaleve në Bashkimin Evropian.

Ofruesit e lulëzuar të televizioneve dhe videove sipas kërkesës së Britanisë nuk do të jenë më në gjendje të ofrojnë shërbime pan-evropiane për shikuesit evropianë nëse ata nuk zhvendosin një pjesë të biznesit të tyre në një vend anëtar të BE-së.

Udhëtoni në BE për punë me pagesë

Personeli i dërguar në BE për biznesin mund të qëndrojë deri në tre vjet nëse janë menaxherë dhe specialistë dhe deri në një vit për punonjësit praktikantë. Ata që janë në biznes afatshkurtër do të kenë nevojë për një leje pune dhe mund të qëndrojnë për një periudhë deri në 90 ditë në çdo periudhë 12-mujore.

Ekspertët kanë paralajmëruar që udhëtarët britanikë të biznesit dhe punëtorët e postuar – ata që qëndrojnë në BE për të punuar për një periudhë të kufizuar kohore – përballen me gjoba nëse nuk marrin autorizim paraprak pasi MB-ja të largohet nga tregu i vetëm.

Shpallje
Sipas marrëveshjes, marrëveshjet reciproke janë bërë “për të lehtësuar udhëtimet afatshkurtra të biznesit dhe dërgimet e përkohshme të punonjësve me aftësi të larta”.

Transporti
Aviacioni dhe transporti do të vazhdojnë si më parë me aeroplanë pasagjerësh dhe ngarkesash që ende janë në gjendje të fluturojnë dhe të ulen në BE duke përfshirë fluturimet me ndalesa nga Heathrow dhe diku tjetër në Mbretërinë e Bashkuar që kanë origjinën nga jashtë MB-së.

Transportuesit gjithashtu do të lejohen të vazhdojnë të ngasin veturën pa leje speciale të alokuara në numër të kufizuar në vendet jashtë BE-së. Kjo vjen si një lehtësim për industrinë e logjistikës e cila kishte frikë nga bllokimi i shoferëve në një numër të konsiderueshëm.

Marrëveshja varet nga Mbretëria e Bashkuar që mbetet një anëtare e Zonës së Përbashkët të Aviacionit Evropian.

Megjithatë avionët do të vazhdojnë të fluturojnë në një marrëveshje të përkohshme, e cila do të duhet të rinegociohet urgjentisht. /Telegrafi/