“Hollywood Reporter” sjell një rishikim të filmit “Zana”

Paraqitja zyrtare e Kosovës për çmimin ‘Oscar’ është një dramë e mjerueshme familjare me mbizotërime të tmerrit psikologjik.

Që nga shpallja e pavarësisë së saj në vitin 2008, Kosova është bërë një nga pretendentët më të rinj të Oscars në garën më të mirë të filmit ndërkombëtar, shkruan Hollywood Reporter, transmeton Telegrafi.

Duke bërë kalimin nga dokumentari në trillim për shfaqjen e saj të parë dramatike, regjisorja kosovare me qendër në Los Angeles, Antoneta Kastrati tërheq historinë e saj familjare tragjike për Zana, paraqitja e fundit e atdheut të saj në Ballkan për Çmimet e Akademisë.

Edhe pse në fund të fundit nuk ishte pjesë e listës së ngushtë, ky film për traumën e gjatë të kohës së luftës është akoma një dramë psikologjike me një apel festival të ngurtë të filmit. Premiera botërore e tij ishte në TIFF në shtator, ndërsa bën debutimin e saj në Sh.B.A në Palm Springs javën e ardhshme.

Zana zhvillohet në një cep të përgjumur të Kosovës Perëndimore dhjetë vjet pas përfundimit të luftërave në Ballkan, por plagët e konfliktit ende formojnë peisazhin psikik.

Lume (Adriana Matoshi) ndan një fermë modeste me burrin Ilir (Astrit Kabashi) dhe vjehrrën Remzije (Fatmire Sahiti). Megjithë vuajtjen e stresin post-traumatik nga humbja e vajzës së saj të re në luftë, Lume është nën presion të vazhdueshëm për të mbetur përsëri shtatzënë.

Ndërsa një Ilir gjithnjë e më i dëshpëruar e shoqëron gruan e tij për në specialistë të ndryshëm, burra të shenjtë dhe ekzorcistë, teksa Remzije bën thirrje lobuese për ta zëvendësuar atë me një partnere të re, e më pjellore.

Filmi Zana (Foto: YouTube)Zana është në mënyrë të qartë një film për luftën dhe pasojat e saj, por edhe në mënyrë implicite për plagët e brendshme të patriarkisë. Edhe në thellësitë e saj më të dëshpëruara, Lume është refuzuar nga familja nga të gjitha anët, e dënuar nga burri i saj dhe e gjykuar ashpër nga bashkëmoshatarët e saj.

Por, Kastrati e mban këtë kritikë më delikate se polemike, duke mos e vendosur asnjëherë fajin me ziliqarët. Për shembull, Ilir, me sa duket, ka ndjenja të buta dhe mbrojtëse për gruan e tij, përkundër roleve të tyre të pabalancuara gjinore.

Në një farë niveli, Lume është synuar qartë të jetë emblematike e një gjenerate të tërë të grave kosovare që akoma mbërthehen nga trauma e luftës. Në një shpagim shkatërrues, Kastrati përfundon me një përkushtim për nënën e saj, Ajshen dhe motrën Luljeta, të dyja të vrara 20 vjet më parë. /Telegrafi/