Botë Ballkan Bosnja

Gjenocid ishte kryer edhe në gjashtë komuna: Çfarë shkruante në mendimin e veçantë të dy gjyqtarëve për dënimin e Ratko Mlladiqit?

Para 3 vitesh

Kolegji i Apelit që dha vendimin kundër Ratko Mlladiqit nuk ishte unanim në qëndrimin e tij në lidhje me ankesën e Prokurorisë mbi çështjen e kryerjes së gjenocidit nga krimineli serb i Bosnjë-Hercegovinës. Ne sjellim pjesë të mendimit mospajtues të dy anëtarëve të Këshillit.

Gjyqtarët e Kolegjit të Apelit, Seymour Panton nga Xhamajka dhe Aminatta Lois Runeni N’gum nga Zimbabve, së bashku veçuan mendimin në vendimin përfundimtar kundër Ratko Mlladiqit, me të cilin Dhoma Gjyqësore mohon përgjegjësinë për gjenocidin në Foça, Vlasenica, Prijedor, Kotor Varos, Sanski Most dhe Kljuq.

Qysh në vitin 2017, Dhoma Gjyqësore zbuloi kryesisht se disa autorë fizikë të krimeve kishin për qëllim shkatërrimin e një pjese të komunitetit mysliman të Bosnjës gjatë kryerjes së krimeve në komuna të caktuara, raporton klix.ba.

Sidoqoftë, Dhoma Gjyqësore nuk ishte e bindur se këta autorë kishin për qëllim shkatërrimin e myslimanëve boshnjakë në Sanski Most, Foça, Kotor Varos, Prijedor dhe Vlasenica si një “pjesë e rëndësishme e grupit të mbrojtur”.

Për më tepër, Dhoma nuk pranoi që lidershipi serb i Bosnjës kishte qëllim gjenocid ose se krimi i gjenocidit ishte pjesë e qëllimit të një spastrimi. Në këtë drejtim, Kolegji i Apelit nuk e ndryshoi pozicionin e tij në lidhje me gjetjet e mëparshme të Dhomës Gjyqësore, transmeton Telegrafi.

Duke përfunduar se nuk mund të përcaktojë që autorët fizikë kishin për qëllim të shkatërronin secilin grup të boshnjakëve në komunat e listuara, “si një pjesë e rëndësishme e grupit të mbrojtur”, Dhoma Gjyqësore zbuloi se autorët fizikë kishin kontroll të kufizuar gjeografik ose autorizim për të kryer aktivitete . Gjithashtu që myslimanët boshnjakë të shënjestruar në secilën prej këtyre komunave përbënin një pjesë relativisht të vogël të popullatës myslimane boshnjake në territorin e pretenduar nga serbët e Bosnjës se nuk kishte prova të mjaftueshme për të treguar pse këto komunitete ose komuna ishin të një rëndësie të veçantë ose kishin simbolikë peshë në raport me komunitetin mysliman boshnjak në tërësi.

“Konkluzioni i Dhomës Gjyqësore se gjenocidi nuk ishte pjesë e qëllimit gjithëpërfshirës dhe se pjesëmarrësit nuk kishin qëllim gjenocidin, konsiderohet i gabuar dhe i paarsyeshëm. Në arritjen e këtij përfundimi, Dhoma Gjyqësore rikujtoi konstatimin e saj se autorët fizikë në komuna Pika 1 e Aktakuzës “ata nuk kishin ndërmend të shkatërronin një pjesë të konsiderueshme të grupit mysliman të Bosnjës. Siç u përmend më lart në lidhje me apelin e Prokurorisë, ne gjetëm të paarsyeshme konstatimin e Dhomës Gjyqësore në këtë drejtim”, arsyetojnë Panton dhe N’gum.

Sipas këndvështrimit të tyre, praktika gjyqësore nuk e kufizon Dhomën Gjyqësore që të konkludojë mbi qëllimin gjenocidial të anëtarëve të një Ndërmarrje të Përbashkët Kriminale vetëm në bazë të veprimeve të ndaluara të kryerësve fizikë që veprojnë si mjetet e tyre.

“Ne kujtojmë se manifestimet e qarta të qëllimit kriminal janë shpesh të rralla në kontekstin e procedurave penale, dhe në mungesë të provave të drejtpërdrejta të qarta, qëllimi specifik mund të nxirret nga faktet dhe rrethanat përkatëse për të parandaluar që autorët të shmangin dënimin thjesht sepse shfaqje të tilla mungojnë”, spikat në një mendim të veçantë.

Ata gjithashtu konsiderojnë se bazuar në gjetjet e Dhomës Gjyqësore mbi veprimet e ndaluara të autorëve, deklaratat dhe sjelljen e Mlladiqin si dhe anëtarëve të tjerë dhe njohuritë e Mlladiqit për krimet e kryera në terren, i vetmi përfundim i arsyeshëm është që gjenocidi ishte pjesë gjithëpërfshirëse. Mlladiq dhe pjesëmarrës të tjerë kishin qëllim të shkatërrojnë një pjesë të konsiderueshme të komunitetit mysliman të Bosnjës.

Dhoma Gjyqësore, pohohet në një mendim të veçantë, gjeti gjithashtu se autorë të caktuar fizikë – të cilët ishin anëtarë të forcave Serbe të Bosnjës, duke vepruar si një mjet për pjesëmarrësit gjithëpërfshirës – kishin për qëllim shkatërrimin e një pjese të grupit mysliman të Bosnjës.

“Në dritën e këtyre gjetjeve, ne jemi të bindur se përfundimi i vetëm i arsyeshëm i bazuar në veprimet e autorëve fizikë është se gjenocidi ishte pjesë gjithëpërfshirëse”, theksojnë gjykatësit.

Në kundërshtim me pikëpamjen e Dhomës Gjyqësore se “nuk ka asnjë provë tjetër që vërteton pa dyshim gjetjet e gjenocidit”, ata argumentojnë se ka një mori provash për të mbështetur një gjetje të tillë të qëllimit, të tilla si deklaratat dhe sjelljet nga Mlladiqit dhe anëtarët e tjerë në përgatitjen dhe kryerjen e një fushate kriminale.

“Kur këto deklarata shihen në kontekstin e akteve të ndaluara të gjenocidit të kryera në një shkallë të gjerë nga autorët e krimit me deklarata të tjera që përmbajnë propagandë dhe gjuhë nënçmuese kundër myslimanëve boshnjakë, duke portretizuar myslimanët boshnjakë si armiq dhe duke bërë thirrje për shfarosjen e shkatërrimit dhe zhdukjes së myslimanëve boshnjakë në kontekstin e përpjekjeve të tyre për të krijuar një shtet sovran, ne besojmë se ishte e paarsyeshme që Dhoma Gjyqësore t’i konsideronte këto deklarata vetëm si “fjalime retorike” për ndarjen etnike ose ndarjen ose si propagandë drejtuar armikut ushtarak, në vend të konfirmimit të qëllimit gjenocid”.

Ata besojnë se përfundimi i vetëm i arsyeshëm i bazuar në prova është se këto deklarata tregojnë një qëllim për të shkatërruar fizikisht një grup myslimanësh boshnjakë, transmeton Telegrafi.

“Duke marrë parasysh kontrollin mbi forcat serbe të Bosnjës, pjesëmarrjen e tyre në planifikimin dhe ekzekutimin e krimeve të kryera në komuna, deklaratat e tyre të shumta që kërkojnë zhdukjen dhe shkatërrimin e myslimanëve boshnjakë, njohuritë e Mlladiqit për krimet e kryera në terren, duke zbuluar se disa anëtarë të forcave serbe, të cilët veprojnë si mjete për anëtarët, kryen veprime të ndaluara të gjenocidit me qëllim të shkatërrimit të një pjese të një grupi të myslimanëve boshnjakë dhe zbuluan se brenda pak muajsh, shumë pak myslimanë të Bosnjës mbeti në komunat e numëruara, ne e shohim të paarsyeshme që Dhoma Gjyqësore zbuloi se gjenocidi nuk ishte pjesë e qëllimit të pjesëmarrësve”, theksojnë Panton dhe N’gum.

Përveç kësaj, ata e konsiderojnë absurde që Dhoma Gjyqësore zbuloi se autorë të caktuar kishin për qëllim të shkatërronin një pjesë të një grupi myslimanësh boshnjakë ndërsa Mlladiq dhe pjesëmarrës të tjerë, të cilët i përdorën ata autorë si mjete për të kryer krime në komuna, nuk synojnë ta bëjnë këtë.

“Në dritën e këtyre konsideratave, ne zbulojmë se Dhoma Gjyqësore bëri një gabim ligjor dhe një gabim faktik në dështimin për të vërtetuar se gjenocidi ishte pjesë e qëllimit të tyre ose se pjesëmarrësit kishin qëllim gjenocidin. Ne zbulojmë se Prokuroria ka treguar se është hequr çdo dyshim i arsyeshëm fajësie. Ne me respekt nuk pajtohemi me vendimin e shumicës për të hedhur poshtë argumentet e Prokurorisë në këtë drejtim dhe konstatojmë se Dhoma e Apelit duhet të kishte mbështetur bazën e 2 ankesave të Prokurorisë”, përfunduan gjyqtarët Panton dhe N’gum në një mendim të veçantë. /Telegrafi/