Nëntëmbëdhjetë vjet më parë, më 13 gusht, 2001, u nënshkrua Marrëveshja kornizë e Ohrit, përmes së cilës iu dha fund konfliktit të armatosur, me ndërmjetësimin e faktorit ndërkombëtar.
Ky dokument për bazë ka zhvillimin e shtetit mbi parime të bashkëjetesës dhe barazisë ndërmjet shqiptarëve dhe maqedonasve.
Aktorët e kyçur drejtpërdrejtë në hartimin e këtij dokumenti kornizë, thonë se Marrëveshjesh së Ohrit ishte marrëveshje historike mes shqiptarëve dhe maqedonasve, por shtojnë se në vazhdimësi, kësaj marrëveshjeje, i janë bërë hile, në favor të interesave të ngushta partiake.
Xhevdet Nasufi, një nga hartuesit e Marrëveshjes së Ohrit dhe ish-ministër i Drejtësisë, thotë për Radion Evropa e Lirë se ky dokument kishte dy objektiva themelore: ndërprerjen e konfliktit të armatosur dhe avancimin e statusit juridik të shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut.
“Faktikisht Marrëveshje e Ohrit kishte dy objektiva themelore, të ndërpritet armiqësia mes shqiptarëve dhe maqedonasve, lufta, dhe të sanksionohet, të rregullohet juridikisht pozita e shqiptarëve që faktikisht do të thotë të ndërpritet koncepti i shtetit mono-etnik apo shteti njëkombësh”, thotë Nasufi.
Ai thekson se si hartues i marrëveshjes, i gjithë fokusi i marrëveshjes ishte vendosur në atë që karakteri shumetnik i shoqërisë maqedonase të pasqyrohet në rregullimin shtetëror, por nënvizon se ky dokument kornizë është devijuar, për të realizuar, siç thotë ai, interesat e ngushta partiake.
Xhevdet Nasufi thotë se është lënë anash shtylla kryesore e kësaj marrëveshjeje, ajo e decentralizimit të pushtetit, ndërkohë që gjuha shqipe nuk po arrin të gjejë zbatim në praktikë, për shkak të rezistencës së institucioneve, ndërkaq, përfaqësimi i shqiptarëve në institucione është larg përfaqësimit cilësor.
“Funksionet shtetformuese – ata që i ushtrojnë funksionet e shtetit në Maqedoninë e Veriut, janë pothuajse vetëm maqedonasit. Pra, punësimi i shqiptarëve në institucionet e shtetit nuk ka shkuar në aspektin cilësor në përputhje me Marrëveshjen e Ohrit, që shqiptarët të jenë element i ushtrimit të funksionit të shtetit. Tani gjithçka është koncentruar në gjuhën shqipe, përkatësisht në zyrtarizimin e saj”, thotë Nasufi.
“Për sa i përket demokracisë konsensuale, ku jemi ne në rrafshin e demokracisë konsensuale? Pra, gjuha shqipe është vetëm një segment, por ka edhe shumë segmente të tjera që janë lënë anash dhe askush nuk flet për këtë”, theksoi ai.
“Kërkesat e partive shqiptare, joparimore”
Ndërkaq, pala maqedonase vlerëson se partitë politike padrejtësisht po synojnë që ta zgjerojnë Marrëveshjen e Ohrit, duke paraqitur kërkesa të reja.
Ish-kryetari i Kuvendit të Maqedonisë së Veriut, Tito Petkovski, thotë se Marrëveshja e Ohrit solli paqen, por shton se problematike vazhdon të jetë ajo që partitë shqiptare, sipas tij, po synojnë që ta zgjerojnë këtë marrëveshje, me kërkesa të reja për shqiptarët.
“Roli pozitiv i Marrëveshjes së Ohrit ishte zbatimi i paqes, por tani për çdo çështje kur nuk u përgjigjet kërkesave të partive shqiptare, ato kërkojnë nga qeveria zgjerimin e kësaj marrëveshjeje. Kjo është joparimore dhe mosrespektim nga partnerët që ishin pjesë e marrëveshjes në fjalë”, thotë Petkovski.
Ai thekson se Marrëveshja e Ohrit, si parim kryesor kishte ndërtimin e shtetit mbi konceptin qytetar – pra, shteti që iu përket popujve që jetojnë në të.
“Duket se këtë marrëveshje shumica e konsiderojnë si ndryshim të sovranitetit të shtetit, gjë që kjo nuk është në frymën e Marrëveshjes së Ohrit”, thotë Petkovski.
Ndryshe, bisedimet në nivel ekspertësh dhe të zyrtarëve të lartë të shtetit – ku drejtpërdrejt u përfshinë edhe ndërmjetësuesit nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa – u mbajtën në Ohër për dhjetë ditë me radhë, prandaj edhe Marrëveshja e Ohrit mori këtë emërtim.
Megjithatë, dokumenti kornizë – që i dha fund konfliktit të armatosur gjatë vitit 2001 – u nënshkrua më 13 gusht në Shkup nga presidenti i atëhershëm maqedonas, Boris Trajkovski si dhe liderët e partive kryesore politike: Lupço Georgievski, Arbën Xhaferi, Branko Cërvenkovski dhe Imer Imeri. Kjo marrëveshje u nënshkrua në praninë e ndërmjetësuesve ndërkombëtarë: François Leotard dhe James Perdiue.
Për të ndjekur dinamikën e realizimit të Marrëveshjes s Ohrit palët ranë dakord për formimin e Sekretariatit për Zbatimin e Marrëveshjes Kornizë të Ohrit në kuadër të qeverisë, i cili dikaster para dy vjetësh u shua, duke kaluar në Ministri për Sistem Politik dhe Marrëdhënie mes Bashkësive./REL/
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëNga Rubrika
Për herë të parë sot mbahet seanca në objektin e Komunës së Zubin Potokut
Po rrjedhin afatet për paraqitjen e ankesave në KSHZ për rrethinë e parë të zgjedhjeve presidenciale
Pezulloi detyrat publike për shkak të akuzave ndaj bashkëshortes, Rama i del në krah kryeministrit spanjoll
Në sy të mbesës 8-vjeçare, çifti i të moshuarve nga Kosova arrestohen sapo zbresin në Gjermani
"Vuçiq e mendonte Slloveninë Eldorado serbe, kurse diplomatët e saj vegla të tij", ish-diplomatë serbë flasin për skandalin e fundit të Vuçiqit
“Veç me ia ba një vendbanim në gjykatë”, ish-zyrtari i Komunës së Prishtinës del para gjykatës me 24 aktakuza për korrupsion
Çitaku: Rezultati i zgjedhjeve të përgjithshme do të jetë befasues
Rashiq për stërvitjet ushtarake serbe: Duan vetëm t’i tregojnë muskujt
Çka tha diplomati slloven Zhbogar në OKB që u irritua Vuçiqi?
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
John Terry zbulon historinë e patreguar se si ai udhëhoqi kryengritjen te Chelsea ndaj një trajneri
"Vuçiq e mendonte Slloveninë Eldorado serbe, kurse diplomatët e saj vegla të tij", ish-diplomatë serbë flasin për skandalin e fundit të Vuçiqit
Në sy të mbesës 8-vjeçare, çifti i të moshuarve nga Kosova arrestohen sapo zbresin në Gjermani
Pasuria e guvernatorit të BQK-së, drejtorit ATK-së dhe drejtorit të Doganës
“Veç me ia ba një vendbanim në gjykatë”, ish-zyrtari i Komunës së Prishtinës del para gjykatës me 24 aktakuza për korrupsion
Klopp e donte lojtarin që sot luan për Liverpoolin, por bordi kërkonte një tjetër - si nisi mosmarrëveshja mes tyre