Shpenzime të mëdha ushtarake në Evropë – njëri nga vendet madje ka dyfishuar buxhetin e tij të armëve që nga viti 2014

Shpenzimet e mbrojtjes dhe sigurisë në të gjithë Evropën u rritën me 16% nga viti 2022 në vitin 2023, me Poloninë që e dyfishoi buxhetin e saj të armëve që nga viti 2014.

Shpenzimet ushtarake në Evropën Qendrore dhe Perëndimore janë tani më të larta se vitin e fundit të Luftës së Ftohtë, ka gjetur një raport i ri, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Sipas të dhënave të reja të publikuara nga Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI), Evropa ka parë një rritje të gjerë të shpenzimeve ushtarake që nga fillimi i vitit 2022, duke arritur në një total prej 552 miliardë euro në vitin 2023.

Rritja është 16% më shumë sesa shpenzuan vendet në fjalë në vitin 2022 dhe 62% më shumë krahasuar me vitin 2014, ku shpenzimet ishin 330 miliardë euro.

Në këtë drejtim, theksohet se të gjitha, përveç tri vendeve anëtare evropiane të NATO-s – Greqia, Italia dhe Rumania – rritën shpenzimet e tyre ushtarake në vitin 2023.

Lorenzo Scarazzato, një asistent kërkimor nga SIPRI, shpjegoi për Euronews se shpenzimet ushtarake në Evropë janë rritur çdo vit radhazi që nga viti 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë.

Ky veprim fillestar dhe pushtimi i plotë i Ukrainës në vitin 2022 ka bërë që qeveritë në Evropë të rrisin buxhetet e tyre të mbrojtjes me një ritëm të paprecedentë.

“Nuk ka dyshim se në vitin 2023, shtytësi kryesor për rritjen e shpenzimeve ushtarake në Evropë vazhdoi të ishte pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës nga Rusia”, tha Scarazzato.

Shpenzimet më të larta në Evropën Perëndimore dhe Qendrore

Tendenca e vendeve të Evropës Perëndimore dhe Qendrore në rritjen e buxheteve të tyre ushtarake është kryesisht si reagim ndaj një rritjeje të shpenzimeve ruse, sipas SIPRI, përcjell Telegrafi.

Mbretëria e Bashkuar ishte shpenzuesi më i madh ushtarak në Evropë në vitin 2023, me blerjet e armëve që përbënin 2.3% të prodhimit të saj të brendshëm bruto (PBB).

Ministria britanike e Mbrojtjes njoftoi këtë vit se do ta rriste këtë shifër në 2.5%, megjithëse kancelari i Thesarit, Jeremy Hunt ka pranuar se kushtet e saj ekonomike të brendshme nënkuptojnë se ende nuk e ka arritur këtë qëllim.

Gjermania ka rritur gjithashtu shpenzimet e saj ushtarake, kjo shifër është rritur me 48% nga viti 2014 në 2023.

Në vitin 2022, qeveria gjermane krijoi një fond ekstra-buxhetor për të përmbushur objektivin e NATO-s prej 2% të PBB-së së saj të shpenzuar për mbrojtjen çdo vit – një objektiv që vendi u nënshkrua në 2014, por nuk e arriti deri në këtë vit.

Kancelari gjerman Olaf Scholz u angazhua publikisht për të transformuar qëndrimin e vendit të tij ndaj mbrojtjes dhe sigurisë.

Duke mbajtur një fjalim në parlament që e përshkroi momentin si “Zeitenwende” (pika kthese), Scholz u zotua të rrisë në mënyrë dramatike shpenzimet e mbrojtjes të vendit të tij dhe të reformojë ushtrinë e tij.

Kufiri lindor

Ndërsa vendet e Evropës Perëndimore përbëjnë ende pjesën më të madhe të shpenzimeve totale ushtarake të kontinentit, vendet e Evropës Qendrore po japin kontributin e tyre më të madh në shpenzimet e mbrojtjes së Evropës që nga fundi i Luftës së Ftohtë.

Polonia bëri rritjen më të madhe proporcionale të Evropës në shpenzimet e saj të mbrojtjes midis 2022 dhe 2023, duke shpenzuar 3.8% të PBB-së së saj në mbrojtje në vitin 2023 – megjithëse ende larg objektivit të saj të deklaruar prej 4%.

Polonia e ka bërë prej kohësh një prioritet rritjen e shpenzimeve të saj për mbrojtjen.

Presidenti polak Andrzj Duda u bëri thirrje anëtarëve të NATO-s që të rrisin shpenzimet e tyre në fillim të këtij muaji, duke përmendur shqetësimet se presidenti rus Vladimir Putin po përgatitej të sulmonte NATO-n në vitet e ardhshme.

“Ekziston një prirje që thekson se si vendet në kufi ose afër Rusisë dhe Ukrainës dëshmuan disa nga rritjet më akute në dekadë”, thotë Scarazzato. “Do të ishte e sigurt të supozohej se kjo është për shkak të perceptimeve të tyre të rritura të kërcënimit ndaj aneksimit të Krimesë dhe pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës”. /Telegrafi/