Ky shtet amerikan nuk mbulohet nga traktati i NATO-s

Suedia u bë anëtari më i ri i NATO-s në fillim të këtij muaji, duke iu bashkuar 31 vendeve në aleancën e sigurisë, duke përfshirë SHBA-në. Në fakt, 49 nga 50 Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Sepse sipas një anomalie gjeografike dhe historike, Hawaii nuk mbulohet teknikisht nga pakti i aleancës më të fuqishme ushtarake në botë, raporton cnn.

Nëse një fuqi e huaj do të sulmonte Hawaiin – le të themi bazën e marinës amerikane në Pearl Harbor ose selinë e Komandës Indo-Paqësorit në veriperëndim të Honolulu-s – anëtarët e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut nuk do të ishin të detyruar ta mbronin shtetin e Alohas, transmeton Telegrafi.

“Është gjëja më e çuditshme”, thotë David Santoro, president i grupit të mendimit të Forumit të Paqësorit në Honolulu, i cili shtoi se edhe shumica e banorëve të Hawaiit nuk e kanë idenë se shteti i tyre është teknikisht i varur nga aleanca.

“Njerëzit priren të supozojnë se Hawaii është pjesë e SHBA-së dhe për këtë arsye mbulohet nga NATO”, thotë ai.

Por, pranon ai, ndihma është në emrin e aleancës – Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut.

Hawaii është, natyrisht, në Paqësor, dhe ndryshe nga Kalifornia, Kolorado apo Alaska, shteti i 50-të nuk është pjesë e SHBA-së kontinentale që arrin në Oqeanin Atlantik të Veriut në brigjet e saj lindore.

“Argumenti për të mos përfshirë Hawaiin është thjesht se nuk është pjesë e Amerikës së Veriut”, thotë Santoro.

Përjashtimi është përcaktuar në Traktatin e Uashingtonit, dokumenti që themeloi NATO-n në vitin 1949, një dekadë përpara se Hawaii të bëhej shtet.

Ndërsa neni 5 i traktatit parashikon vetëmbrojtje kolektive në rast të një sulmi ushtarak ndaj çdo shteti anëtar, neni 6 kufizon shtrirjen gjeografike të kësaj.

“Një sulm i armatosur ndaj një ose më shumë palëve konsiderohet se përfshin një sulm të armatosur në territorin e cilësdo prej palëve në Evropë ose Amerikën e Veriut”, thotë Neni 6. Ai gjithashtu thotë se çdo territor ishullor duhet të jetë në Atlantikun e Veriut.

Një zëdhënës i Departamentit amerikan të Shtetit konfirmoi se Hawaii nuk mbulohet nga Neni 5, por tha se Neni 4, i cili thotë se anëtarët do të konsultohen kur kërcënohet “integriteti territorial, pavarësia politike ose siguria” e çdo anëtari, duhet të mbulojë çdo situatë që mund të ndikojë në shtetin e 50-të amerikan.

Zëdhënësi tha gjithashtu se çdo ndryshim i traktatit për të përfshirë Hawaiin nuk ka gjasa të fitojë konsensus sepse anëtarët e tjerë kanë territore jashtë kufijve të përcaktuar në Nenin 5.

Për shembull, NATO nuk iu bashkua anëtarit themelues të luftës së vitit 1982 të Mbretërisë së Bashkuar me Argjentinën pasi trupat argjentinase pushtuan Ishujt Falkland, territor i diskutueshëm britanik në Atlantikun e Jugut.

Ndryshe, NATO është një themel i komunitetit demokratik transatlantik. SHBA dhe anëtarët e tjerë të NATO-s kanë mbrojtur një unitet të paprecedentë midis aleancës përballë pushtimit të paprovokuar të Ukrainës nga Rusia. Aleanca ka forcuar gjithashtu retorikën e përbashkët për Kinën në vitet e fundit, duke u zotuar të adresojë atë që ata e përshkruajnë si “sfidat sistemike” që paraqet Pekini. /Telegrafi/