Shumë dokumente, fakte dhe botime të ndryshme dëshmojnë se në shoqërinë tradicionale shqiptare, marrëdhëniet seksuale jashtëmartesore kanë qenë dukuri fare të rralla. Kjo shoqëri, veçanërisht në segmentet rurale të saj, ishte organizuar në atë mënyrë që pa dashur ose qëllimshëm pengonte marrëdhëniet jashtëmartesore.
Pothuajse në çdo rast vajzat e rritura dhe gratë nuk dilnin jashtë mureve të ekonomisë familjare të pashoqëruara nga burrat e familjes apo të rrethit fisnor. Të ndodhura pothuajse gjithnjë nën vëzhgimin e rreptë të babait, të vëllait ose vëllezërve më të rritur, të burrave më të afërm të fisit, të bashkëshortit dhe të burrave të afërt të tij, vajza e rritur ose gruaja e martuar e kishte pothuajse të pamundur të afrohej me meshkuj të tjerë jashtë rrethit fisnor të vet ose të bashkëshortit dhe aq më pak të kishin takime intime paramartesore ose jashtëmartesore me ta.
Personat që kryenin marrëdhënie seksuale jashtëmartesore përçmoheshin dhe dënoheshin nga opinioni i shoqërisë në forma të ndryshme. Ndërsa, personat që kapeshin në flagrancë, ekzekutoheshin në mënyrë poshtëruese nga gjithë burrat e fshatit dhe për ta nuk kërkohej marrja e gjakut, pasi konsideroheshin gjakhupës.
Në paragrafin 920 te Kanuni i Lekë Dukagjinit, thuhet: “Ata që kanë shtat e dhunë bashkë, po u vranë të dy në punë të keqe shkojnë gjakhupës “.
Në rrethana të tilla, babai i gruas së vrarë për tradhti, jo vetëm nuk kishte të drejtë t’i kërkonte gjakun familjes së bashkëshortit të saj, por duhej t’i dhuronte një fishek, që simbolikisht shprehte miratimin e një vrasje të tillë. Në disa raste, veçanërisht në krahinat malore veriore të Shqipërisë, në pajën e nuses futej edhe një fishek nga babai, vëllai deri te kushërinjtë e afërt. Një fishek i tillë simbolikisht nënkuptonte se burrat e fisit të nuses i jepnin të drejtë bashkëshortit dhe burrave të fisit të tij, të vrisnin vajzën e tyre nëse tradhtonte kurorën.
Dukuria e fishekut në pajë ka qenë shqetësuese për shoqërinë shqiptare aq sa është trajtuar në disa vepra artistike, veçanërisht letrare. Fisheku në pajë, në rrafsh praktik dhe simbolik, ka funksionuar ndonëse me status “ilegal” në shoqërinë shqiptare dhe pas Luftës së Dytë Botërore deri në fillimin e lëvizjeve për emancipimin e vajzave e të grave në gjysmën e dytë të viteve 60 të shekullit XX. /Zyhdi Dervishi, “Lente të ndërveprimit simbolik”)
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumë“Liria e së nesërmes”: A e njeh ky njeri rrugën e paqes mes Izraelit dhe Palestinës?
Fadil Hoxha e Veli Deva, Enver Hoxhës më 1968: Kujdes me Titon, se po na e vështirësoni punën në Kosovë
Aktori Abdurrahman Shala - eprori i dikurshëm i një burgu në Prishtinë, që ndali vrasjet e shqiptarëve!
Dhjetë vjet vetmi: Bota letrare, një dekadë pa Marquezin
Karnavalet, origjina dhe domethënia
Harta e shteteve të Evropës, gjatë 2400 vjetëve
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën