Çfarë është “ndryshimi i klimës nëntokësore” dhe a mund të shkaktojë shembjen e ndërtesave?

Toka nën qytetet e mëdha po ngrohet dhe po ndryshon në mënyra që mund të dëmtojnë ndërtesat, urat dhe sistemet e transportit, tregon një studim i ri. Thjesht flisni me dikë që di të udhëtojë shumë në metro – ata do të konfirmojnë që sisteme të tilla transporti lëshojnë shumë nxehtësi.

Ndërsa kjo nxehtësi përhapet nëpër tokë, ajo rrit temperaturën e tokës, e cila nga ana tjetër dërgon në një lëvizje mezi të dukshme të tokës nën ndërtesa. Inxhinieri l Alessandro Rotta Loria nga Universiteti Northwestern në Illinois analizoi situatën për lagjen e Chicagos, The Loop, dhe bazuar në të dhënat nga një rrjet sensorësh të temperaturës me valë, krijoi një model kompjuterik 3D për të simuluar ndikimin e temperaturave në rritje në mjedis.

Simulimet mbulojnë një periudhë prej një shekulli, nga viti 1951 (kur Chicago përfundoi tunelet e metrosë) deri në vitin 2051, dhe tregojnë ndikimin potencialisht problematik të ishujve të nxehtësisë urbane nëntokësore në strukturën civile dhe infrastrukturën, shkruan sciencealert.

Ne vetëm kohët e fundit mësuam se qyteti i New Yorkut po fundoset nën peshën e rrokaqiejve të tij. Shtojini kësaj edhe nxehtësinë dhe toka poshtë qyteteve fillon të lëvizë ngadalë dhe të ngjeshet. Ngrohja nëntokësore e përmendur nuk vjen vetëm nga hekurudhat nëntokësore; e shkaktojnë edhe tubacionet dhe kabllot elektrike.

Sedimentet argjilore me kokërr të imët si ato nën Chicago janë veçanërisht të prirur ndaj ngjeshjes ose ënjtjes për shkak të nxehtësisë dhe ujit. Rotta Loria thotë se ndërtesat nuk ka gjasa të shemben për shkak të këtij procesi të ngadaltë të ngrohjes nëntokësore, por paralajmëron se ndryshimet delikate në tokë prej vetëm disa milimetrash mund të stresojnë ose mobilizojnë themelet dhe me kalimin e kohës të ndikojnë në qëndrueshmërinë ose efikasitetin e materialeve të ndërtimit.

“Toka në Chicago po deformohet për shkak të ndryshimeve të temperaturës. Asnjë nga infrastruktura ekzistuese nuk është projektuar për t’i bërë ballë këtyre ndryshimeve. Ndërsa ky fenomen nuk është domosdoshmërisht i rrezikshëm për sigurinë njerëzore, ai do të ndikojë në funksionimin normal të përditshëm të sistemeve të themelimit dhe infrastruktura në përgjithësi”, tha Rotta Loria, e cila zbuloi se temperaturat e tokës në Chicago aktualisht po ngrohen me rreth 0.14 °C në vit.

“Edhe pse disa milimetra mund të duken të vogla, veçanërisht kur mendoni se ndërtesat janë projektuar për të toleruar ndryshime të caktuara, ndërtesat e vjetra dhe infrastruktura të tjera nuk janë ndërtuar për t’i bërë ballë ndryshimeve të temperaturës që kemi sot. Ka shumë të ngjarë që ndryshimet klimatike nëntokësore të kenë shkaktuar tashmë çarje dhe rrëshqitje të tepruar të themeleve që nuk i lidhëm me këtë fenomen sepse nuk ishim në dijeni”, shtoi ai.

Hulumtimi, i titulluar Ndikimi i heshtur i ndryshimeve klimatike nëntokësore në infrastrukturën civile, u botua në revistën Communications Engineering. /Telegrafi/