Vrima e ozonit mbi Polin e Jugut tani është më e madhe se Antarktida

Vrima në ozon që formohet çdo vit mbi Polin e Jugut tani është më e madhe se Antarktida, thanë të enjten shkencëtarët nga Shërbimi i Monitorimit të Atmosferës Copernicus të Bashkimit Evropian.

Ozoni shteron dhe formon një vrimë mbi Antarktik në pranverën e hemisferës jugore, e cila ndodh nga muaji gusht deri në tetor. Ajo zakonisht arrin madhësinë e saj më të madhe midis mesit të shtatorit dhe mesit të tetorit, sipas Kopernikut.

Pasi u rrit “në mënyrë të konsiderueshme” në javën e kaluar, vrima tani është më e madhe se 75 për qind e vrimave të ozonit të viteve të mëparshme në të njëjtën fazë të sezonit që nga viti 1979 dhe tani është më e madhe sesa kontinenti, raporton cnn.

“Këtë vit, vrima e ozonit u zhvillua siç pritej në fillim të sezonit”, tha Vincent-Henri Peuch, drejtori i Copernicus, transmeton Telegrafi.

“Tani parashikimet tona tregojnë se vrima e këtij viti ka evoluar në një më të madhe se zakonisht”, shtoi ai.

Vrima e vitit të kaluar gjithashtu filloi të shfaqet në mënyrë të jashtëzakonshme në muajin shtator, por më pas u shndërrua në “një nga vrimat më të mëdha të ozonit në të dhënat tona”, sipas Copernicus.

Shtresa e ozonit, e cila gjendet midis 15 dhe 33 km mbi Tokë, mbron planetin nga rrezatimi ultravjollcë.

Vrima në hemisferën jugore shkaktohet në mënyrë tipike nga kimikate, të tilla si klori dhe bromi që migrojnë në stratosferë, duke krijuar reagime katalitike gjatë dimrit të Antarktikut.

Vrima e ozonit lidhet me vorbullën polare të Antarktidës, një brez ajri të ftohtë që lëviz rreth Tokës. Kur temperaturat e larta në stratosferë fillojnë të rriten në fund të pranverës, zbehja e ozonit ngadalësohet, vorbulla polare dobësohet dhe më në fund prishet, dhe deri në dhjetor, nivelet e ozonit zakonisht kthehen në normale.

Kjo përfundon izolimin e ajrit të krijuar nga vorbulla polare që formohet gjatë dimrit të Antarktikut, duke bërë të mundur që kimikatet si klori dhe bromi të zbrazin shtresën e ozonit, sipas Copernicus dhe NASA. Nivelet e ozonit zakonisht kthehen në nivele normale deri në muajin dhjetor.

Koperniku monitoron shtresën e ozonit duke përdorur modelimin e kompjuterit dhe vëzhgimet satelitore, dhe megjithëse shtresa e ozonit po tregon shenja të rimëkëmbjes, Koperniku thotë se nuk do të shërohet plotësisht deri në vitet 2060 ose 2070.

Kjo ndodh sepse do të duhet kohë për të parë efektet e heqjes graduale të klorofluorokarbureve (CFC), të cilat shterojnë shtresën e ozonit.

Kimikatet u rregulluan për herë të parë nga Protokolli i Montrealit – i nënshkruar për herë të parë në vitin 1987. Sipas Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit, ato pritet të hiqen deri në vitin 2030.

Një studim i publikuar në revistën Nature muajin e kaluar tha se bota do të ishte në rrugën e duhur për një rritje prej 2.5 gradë Celsius në temperaturat globale dhe një kolaps të shtresës së ozonit nëse CFC nuk do të ishin ndaluar nga protokolli. /Telegrafi/