Trad: Ballkani mbetet pjesë e propagandës ruse, perëndimi të tregojë kujdes

Dezinformimi rus në përgjithësi është përpjekje e centralizuar dhe e financuar nga njerëz, oligarkë apo agjenci të ndryshme brenda Administratës së Kremlinit”, ka thënë në një intervistë për The Geopost, Ruslan Trad hulumtues ne Atlantic Counsil dhe anëtar i Shoqatës së Gazetarëve Evropianë në Bullgari.

Ai pëerveç kësaj ka folur edhe për atë se a është dhe si është kuptuar propaganda ruse nga vendet perëndimore, duke theksuar se është pesimist dhe mendon se është vonë për t’iu kundërvënë kësaj fushate.

Trad ka folur edhe për krizën në Siri dhe propagandën ruse atje, si dhe për atë se sa ka ngjashmëri ose dallime ajo me krizën në Ukrainë.

Sa i përket Ballkanit ai thotë se ky është një nga rajonet e radhës me tensione të mëdha në vijim, falë rolit aktiv të Rusisë me propagandë, me asete politike aktivizuese si në Bullgari, ashtu edhe në vendet tjera e sidomos në Serbi, që Trad e cilëson si vend shumë të rëndësishëm për Rusinë.

Kështu që sipas Trad, “Perëndimi duhet t’i kushtojë shumë vëmendje serioze Ballkanit”.

Në vazhdim mund ta lexoni intervistën e plotë:

Si funksionon në përgjithësi dezinformimi rus?

Duhet të themi drejtpërdrejt se një fushatë e till apo kompanitë e përfshira në një fushatë më të madhe, koordinohen drejtpërdrejt nga administrata e Kremlinit. Kjo nuk është vetëm një fushatë e financuar nga disa oligarkë apo media të lidhura me Kremlinin, kjo është një përpjekje e centralizuar. Pra, kur po diskutojmë për fushata të tilla dhe se si këto fushata po ndikojnë në procesin zgjedhor apo po prekin politikanët lokalë dhe proceset politike në vende të ndryshme, duhet kuptuar shumë qartë se po flasim për një fushatë të centralizuar të financuar nga njerëz, oligarkë apo agjenci të ndryshme brenda Administrata e Kremlinit, por të gjitha urdhrat janë të koordinuara. Pra, ne nuk po flasim vetëm për një fushatë të zakonshme, dhe kjo është arsyeja pse, kur flasim për fushatën ruse, kryesisht ne përdorim fushatën “e pjekur nga shteti”, ky është një term.

A është kuptuar më në fund propaganda ruse nga vendet perëndimore si një problem serioz?

Unë mendoj se po, por jam pak pesimist për këtë, arsyeja e mendimit tim është se tashmë jemi vonë për t’iu kundërvënë kësaj fushate. Sinjali i parë i fushatës aktuale propagandistike të pjekur nga administrata e Kremlinit, nën sundimin e Putinit në Moskë është rreth 10 vjet më parë, ose edhe më shumë.

Nëse flasim, për shembull për Ukrainën, duhet përmendur se fushata të tilla kanë ekzistuar edhe në vitin 2004, kur ka qenë përpjekja e parë për të ndikuar në qeverinë e Ukrainës nga Kremlini.

Sinjale të tilla kemi edhe në Ballkan, i cili është një nga rajonet kryesore të shënjestruara të propagandës ruse dhe mund të shohim gjithashtu se si kjo fushatë dhe e gjithë struktura e fushatës po evoluon në Lindjen e Mesme, falë përfshirjes ruse në luftën civile në Siri dhe më vonë në Libi dhe Republikën e Afrikës Qendrore, që është një nga shembujt më të rinj se si funksionon kjo infrastrukturë. Pra, po, nga njëra anë BE-ja dhe Perëndimi në përgjithësi e dinin tashmë këtë fushatë dhe mjetet propagandistike të përdorura nga Kremlini. Disa nga analistët argumentojnë se kjo nuk është një fushatë apo strukturë aq e sofistikuar, por për mendimin tim, kjo është një nga arsyet pse propaganda ruse është kaq e suksesshme. Ne e nënvlerësuam fuqinë e këtij mjeti. Vlerat demokratike janë një nga arsyet pse një propagandë e tillë fitoi kaq shumë zemra dhe shpirtra në Evropën Perëndimore, për shembull, sepse parimi i mosndërhyrjes në opinionin personal ose dhënies së shikimit të dy palëve në edicionet e lajmeve, bën që rusët të punojnë shumë mirë për ta kthyer këtë në dobi të tyre. Pra, në këtë linjë, po, BE-ja tashmë e pranoi se kjo fushatë dhe i gjithë rrjeti i mjeteve propagandistike të Kremlinit është i rrezikshëm edhe për sigurinë e unionit dhe ata e pranuan tashmë se kjo fushatë ndikoi thellë, edhe në proceset zgjedhore në vende të ndryshme, vende anëtare të Bashkimit Evropian, por gjithsesi përgjigja është e ngadaltë.

Ju përmendët krizën e Sirisë, dhe kjo është një temë që e keni analizuar shumë, a mund të na tregoni se si funksionon propaganda ruse në krizën e Sirisë?

Po, kjo propagandë po vazhdon në Siri dhe më gjerë në në rajon. Duke krahasuar fusha të ndryshme të kësaj propagande, mund të shohim mjete shumë të zakonshme të përdorura nga Kremlini në rajone të ndryshme, pavarësisht se ata i lokalizuan këto përpjekje. Për shembull, në Siri, ne kemi përpjekje për të ndikuar dhe influencuar popullsinë lokale, kur në të njëjtën kohë, komanda ruse punon kryesisht me elitën politike dhe oficerët në Siri. Por media, si Russia Today apo versione të tjera të mediave të financuara nga shteti rus në rajon, financojnë jo vetëm në Siri, por në të gjithë Lindjen e Mesme. Ne mund të shohim modelin e përdorimit të të njëjtave mjete për propagandë të përdorura në Evropën Perëndimore ose në Evropën Lindore edhe në Ballkan, duke u përpjekur ta bëjnë Perëndimin fajtor për çdo gjë të keqe në botë, në të njëjtën kohë duke promovuar misionin paqësor të Federatës Ruse, dhe se si Rusia në fakt po i ndihmon sirianët vendas me shpërndarjen e ndihmave humanitare. Kjo është një nga pikat kryesore të propagandës ruse në Siri, se si shteti rus u ofroi ndihmë humanitare sirianëve të prekur nga lufta.

Kjo histori e njëanshme është shumë e njohur në rajon, por për mendimin tim jo si, për shembull, Afrika apo Evropa Lindore. Popullsia vendase nuk është aq e kënaqur me pikat e bisedës të promovuara nga Kremlini, por në të njëjtën kohë, shumë nga vendasit, kur po lexojmë komente për shembull në mediat sociale, “tëitter” ose “facebook” nën artikujt e shpërndarë nga Russia Today apo media të tjera ruse, mund të shohim se sirianët për shembull janë të pakënaqur si me Rusinë ashtu edhe me Perëndimin. Dhe kjo është gjithashtu një mundësi për Rusinë, që e ka shfrytëzuar shumë herë në 10 vitet e fundit, se si ta përdorë pakënaqësinë për përfitimin e vet. Në shembullin sirian, ky është promovimi i rolit stabilizues të Kremlinit, siç e përmenda më parë, ndihma humanitare dhe gjithashtu që Perëndimi harroi Lindjen e Mesme dhe kjo është arsyeja pse Rusia është atje dhe ndihmon njerëzit, kjo është pika e bisedës në të përgjithshmen.

A mund të krahasoni dezinformimin dhe propagandën ruse në Siri dhe tani në Ukrainë, a ka ngjashmëri, dallime apo është e njëjta strategji?

Në përgjithësi, strategjia është e njëjtë, me çdo lloj mjeti që e kemi përjetuar në Evropën Lindore, mund ta shihni në Siri dhe Lindjen e Mesme në përgjithësi, por mund të shohim edhe përmbajtje të lokalizuara. Dhe nëse marrim shembull nga kanalin “Telegram”, ka shumë kanale të tilla “Telegram” të pjekura dhe të lidhura me administratën e Kremlinit, dhe pikat e bisedës janë pothuajse të njëjta, por të përkthyera në gjuhët lokale, që në fakt është një mjet dhe pjesë shumë e suksesshme e propagandës, sepse njerëzit janë shumë më të kënaqur të lexojnë lajme në gjuhët e tyre dhe në të njëjtën kohë, në atë mënyrë, Rusia mund të promovojë pikat e veta të narrativës.

Pra, në Siri dhe Ukrainë, rusët përdorin të njëjtën infrastrukturë si “Russia Today” ose “Sputnik”, por me përmbajtje lokale, dhe po punësojnë redaktorë lokalë, për shembull gazetarë vendas, duke promovuar paga shumë të mira. Mund ta imagjinoni sa duhen kur vendi juaj është në luftë, kështu që ju duhet kjo gjë materiale.

Kjo është interesante, prisja që pikat e bisedës të ishin paksa të ndryshme midis Ukrainës dhe Sirisë, por rusët me të vërtetë po përdorin pothuajse të njëjtën përmbajtje, vetëm pak të lokalizuar në fushë. Nuk jam i sigurt pse po e bëjnë kështu, sepse kjo është, për mendimin tim, një hallkë e dobët në të gjithë fushatën, por tani për tani është një lloj suksesi për qëllimet e tyre.

Si është ndikimi i propagandës dhe dezinformatave ruse në Ballkan, në cilin shtet shohim më shumë prani ruse?

Serbia është një vend shumë i rëndësishëm për Rusinë dhe të gjithë rajonin, Ballkani Perëndimor është tradicionalisht pjesë e mjeteve dhe fushatës propagandistike të Kremlinit, edhe nëse kthehemi në luftërat jugosllave dhe nëse flasim kohët e fundit për shembull për situatën midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut, fushata e financuar nga Rusia është aktualisht aktive, duke promovuar alternativën e Rusisë ndaj Perëndimit në Maqedoni të Veriut. Gjithashtu tema e Kosovës dhe i gjithë diskutimi mes Perëndimit dhe politikanëve vendas është gjithashtu pjesë e propagandës së përdorur shumë nga Rusia, kështu që për mendimin tim Perëndimi duhet t’i kushtojë shumë vëmendje serioze Ballkanit, dhe mendoj se ky është një nga rajonet e radhës me tensione të mëdha në vijim, falë rolit aktiv të Rusisë me propagandë, me asete politike aktivizuese si në Bullgari, siç shohim lajmet e fundit nga Sofja, janë shumë shqetësuese dhe duke sinjalizuar se Rusia është thellësisht e përfshirë dhe e infiltruar në agjencitë e sigurisë në Bullgari, mendoj se është shumë e mundur që Rusia tashmë po ndikon në agjencitë e të gjithë rajonit, duke përfshirë edhe Bosnjën dhe Hercegovinën dhe sigurisht që po përpiqen të ndikojnë edhe në Kosovë, por nuk jam i sigurt se sa të suksesshëm janë, sepse në përgjithësi shoqëria në Kosovë, Shqipëri dhe në Mal të Zi tashmë nuk janë aq të kënaqur me Rusinë për shkak të ngjarjeve të fundit.

Pra, kjo nuk është arsyeja që Rusia ta ndalojë këtë fushatë, unë pres që në fakt fushata të intensifikohet në muajt ose vitin e ardhshëm në përgjithësi.