A po zhduket bota e egër në Kosovë?

Kafshët e egra, si dreri, ariu i murrmë, ujku, dhelpra, derrat e egër, rrëqebulli, macja e egër, dhia e egër e kafshët e tjera të egra janë ndër pasuritë më të mëdha të Kosovës, prandaj ruajtja dhe kujdesi për ta është përgjegjësi e çdo njeriu.

Por jo të gjithë janë të njëjtit mendim, disa individ me anë të ushtrimit të veprimtarisë së gjuetisë ilegale po dërgojnë në zhdukjen e botës së egër në Kosovë.

Përveç gjuetisë ilegale shkaqet tjera që po e varfërojnë botën e egër në Kosovë, sipas fotografit të botës së egër Arian Mavriqit, janë edhe degradimi i pyjeve, degradimi i lumenjve, hedhja e mbeturinave, e faktorë të tjerë.

Në Ligjin NR_02L-53- kafshët e egra përfshijnë kafshët dhe shpendët e egra që formojnë popullatën në gjendje të lirë në natyrë, ndërsa sa i përket zonave thuhet se ato jetojnë në zonat mbi 1000 m lartësi mbidetare.

Neni 45 thotë se agjencia duhet të sigurojë shumëllojshmëri biologjike, ndërsa neni 11 kërkon ‘provim të gjuetarëve’.

Ligji për gjuetinë e përkufizon atë si ndjekja, përndjekja, plagosja, vrasja e kafshëve të egra, gjahu i tyre mund të kryhet brenda sezonit të cilën e cakton Ministria e Bujqësisë Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural me anë të konkursit. Caktohen dënime prej 1 000 deri në 10 000 euro nëse nuk respektohen këto rregulla, si vrasja e kafshëve të egra natën, vrasja e tyre me helm, nëse dalin e gjuajnë kur sezoni është e mbyllur, e shkelje të tjera.

Sipas Arian Mavriqit, zonat kodrinor-malore janë më të pasura ndërsa zonat e tjera janë varfëruar mjaftë. Kafshët si kaprolli, dhia e egër, macja e egër, ariu i murrmë, lepuri, dreri konsiderohen si specie që më së shumti vriten, pra e pësojnë nga gjuetia ilegale.

Në Kosovë lepuri dhe derrat e egër janë më të rrezikuar të zhduken. Prishtina është rajoni në të cilën është e ndaluar gjuetia, krejt kjo sepse në të është shumë e përhapur gjuetia ilegale, sidomos e ushtruar natën kur është me e lehtë zënia dhe vrasja e tyre, për arsye se ata dali për tu ushqyer natën. Pra, këta gjuetarë ilegal vrasin më shumë kafshë të egra për një natë, sesa një gjuetar legal mund të vras për një muaj nëse del çdo ditë në gjah.

Ky lloj i veprimtarisë ka dërguar në zhdukjen e shumë kafshëve të egra dhe shfrytëzimin e tyre për përfitime personale në rajonin e Prishtinës. Gjuetia është e ndaluar edhe 30 minuta para perëndimit të diellit si dhe 30 minuta para lindjes së tij edhe gjatë kohës kur sezoni është e shpallur.

Kafshët e egra po vriten, përndiqen, plagosen, edhe pse janë të mbrojtura me ligj, e shembull tipik është Rrëqebulli ballkanik, i cili është një lloj i rrallë i pranishëm në viset e Shqipërisë, Kosovës, vendi ynë është ndër të vetmit që i ka siguruar fotot e tij. Rrëqebulli është kafshë mishngrënëse, në dukje si mace. Ai është i mbrojtur me ligj që nga viti 1973. Një rrëqebull ishte zënë në kurth në Kosovë, i cili e kishte vrarë, duke mos e ditur se e pëson dënimin me 3 vite burg.

Hysni Rexhaj “Tarzani i Kosovës” është një dashamirës i kafshëve të egra, i cili pohon se ka një lidhje të veçantë me kafshët.

Ai në shtëpinë e tij e ka një mini kopsht zoologjik, ku mbanë 4 ujqër të cilët i ushqen, ka majmunë, drenusha, papagaj e shumë kafshë dhe shpezë tjera për të cilat kujdeset i ndihmuar financiarisht edhe nga diaspora të cilët edhe e vizitojnë, për arsye që po ndihmon në ruajtjen e botës së egër në Kosovë.

Pra, bota e egër në Kosovë, përkatësisht në rajonin e Prishtinës ka shumë specie si lepuri, drerët të cilët janë në zhdukje, aty nuk respektohen rregullat e gjuetisë legale.

Në rajonet tjera si, në atë të Malishevës, Gollakut, e të tjera më shumë respektohen këto rregulla, dhe gjuetarët janë më shumë të informuar për ligjet që janë fuqi.

Ata dinë se në cilin muaj duhet gjuajtur drerët, derrat, arinjtë e murrmë, prandaj nuk mund të themi se po zhduket e tërë bota e egër në Kosovë, por vetëm në rajone të caktuar. Ne të gjithë duhet të veprojmë duke u bërë thirrje të gjithëve që mos të hedhin mbeturina, të mos i degradojnë lumenjtë, sepse bota e egër është ndër mrekullitë tona dhe duhet ta ruajmë dhe kujdesemi për të.

Shkrimi nga Miradie Gashi, studente e vitit të tretë në Gazetari në Universitetin e Prishtinës