‘Katari i Përgjakur’ – mbi 6000 persona humbën jetën për ndërtimin e tetë stadiumeve ku do të zhvillohet Kampionati Botëror

Më shumë se 6,500 punëtorë imigrantë nga India, Pakistani, Nepali, Bangladeshi dhe Sri Lanka kanë vdekur në Katar, që kur këta të fundit fituan të drejtën për të organizuar Kupën e Botës 10 vjet më parë.

Gjetjet, të përpiluara nga burime qeveritare, nënkuptojnë se mesatarisht 12 punëtorë imigrantë nga këto pesë vende të Azisë Jugore kanë vdekur çdo javë që nga nata e dhjetorit 2010 kur rrugët e Dohas ishin mbushur me turma eksaltike që festonin fitoren e Katarit.

Të dhënat nga India, Bangladeshi , Nepali dhe Sri Lanka zbuluan se kishte 5,927 vdekje të punëtorëve imigrantë në periudhën 2011-2020. Më vete, të dhënat nga ambasada e Pakistanit në Katar raportuan 824 vdekje të tjera të punëtorëve pakistanezë, midis 2010 dhe 2020.

Numri total i vdekjeve është dukshëm më i lartë, pasi këto shifra nuk përfshijnë vdekjet nga një numër vendesh që dërgojnë një numër të madh punëtorësh në Katar, duke përfshirë Filipinet dhe Kenia. Nuk përfshihen gjithashtu vdekjet që kanë ndodhur në muajt e fundit të vitit 2020.

Në 10 vitet e fundit, Katari ka nisur një program ndërtimi të paprecedentë, kryesisht në përgatitje për turneun e futbollit në vitin 2022. Përveç shtatë stadiumeve të reja, dhjetëra projekte të mëdha janë përfunduar ose janë në zhvillim e sipër, duke përfshirë një aeroport të ri, rrugë, sistemet e transportit publik, hotelet dhe një qytet i ri, i cili do të presë finalen e Kupës së Botës.

Ndërsa të dhënat e vdekjeve nuk kategorizohen sipas profesionit ose vendit të punës, ka të ngjarë që shumë punëtorë që kanë vdekur të jenë punësuar në këto projekte infrastrukturore të Kupës së Botës, thotë Nick McGeehan, drejtor në FairSquare Projects, një grup avokues i specializuar në të drejtat e punës në Gji.

“Një pjesë shumë e rëndësishme e punëtorëve imigrantë që kanë vdekur që nga viti 2011 ishin në vend vetëm sepse Katari fitoi të drejtën për të organizuar Kupën e Botës”, deklaroi ai.

Ka pasur 37 vdekje në mesin e punëtorëve të lidhur drejtpërdrejt me ndërtimin e stadiumeve të Kupës së Botës, nga të cilat 34 janë klasifikuar si “jo lidhur me punën” nga komiteti organizativ i ngjarjes. Ekspertët kanë vënë në pikëpyetje përdorimin e termit sepse në disa raste ai është përdorur për të përshkruar vdekjet që kanë ndodhur në punë, duke përfshirë një numër punëtorësh që janë rrëzuar dhe kanë vdekur në kantieret e ndërtimit të stadiumit.

Gjetjet ekspozojnë dështimin e Katarit për të mbrojtur fuqinë e tij punëtore prej 2 milionë imigrantësh, apo edhe për të hetuar shkaqet e shkallës së lartë të vdekjeve në dukje midis punëtorëve kryesisht të rinj.

Pas statistikave fshihen histori të panumërta të familjeve të shkatërruara që kanë mbetur pa kryefamiljarin e tyre, duke luftuar për të marrë kompensim dhe të hutuar për rrethanat e vdekjes së të dashurit të tyre.

Ghal Singh Rai nga Nepali pagoi gati 1000 euro në tarifat e rekrutimit për punën e tij si pastrues në një kamp për punëtorët që ndërtonin stadiumin e Kupës Botërore të Education City. Brenda një jave nga mbërritja, ai vrau veten.

Një tjetër punëtor, Mohammad Shahid Miah, nga Bangladeshi, u godit nga rryma në banesën e tij të punonjësit pasi uji ra në kontakt me kabllot e ekspozuara të energjisë elektrike.

Në Indi, familja e Madhu Bollapally nuk e ka kuptuar kurrë se si 43-vjeçari i shëndetshëm vdiq për “shkaqe natyrore” ndërsa punonte në Katar. Trupi i tij u gjet i shtrirë në dyshemenë e dhomës së tij të konviktit.

Numri i zymtë i vdekjeve të Katarit zbulohet në tabela të gjata të të dhënave zyrtare që listojnë shkaqet e vdekjes: lëndime të shumta të mprehta për shkak të rënies nga lartësia; asfiksia për shkak të varjes; shkaku i pacaktuar i vdekjes për shkak të dekompozimit.

Por, ndër shkaqet, deri tani më i zakonshmi është të ashtuquajturat “vdekje natyrore”, që shpesh i atribuohen dështimit akut të zemrës ose të frymëmarrjes.

Bazuar në të dhënat e marra nga Guardian, 69 për qind e vdekjeve në mesin e punëtorëve indianë, nepalezë dhe Bangladesh janë kategorizuar si natyrore. Vetëm në mesin e indianëve, kjo shifër është 80 për qind.

The Guardian ka raportuar më parë se klasifikime të tilla, të cilat zakonisht bëhen pa autopsi, shpesh nuk japin një shpjegim legjitim mjekësor për shkakun themelor të këtyre vdekjeve.

Në vitin 2019 u zbulua se nxehtësia intensive e verës në Katar ka të ngjarë të jetë një faktor i rëndësishëm në vdekjet e shumë punëtorëve. Gjetjet e Guardian u mbështetën nga kërkimi i porositur nga Organizata Ndërkombëtare e Punës e OKB-së, e cila zbuloi se për të paktën katër muaj të vitit punëtorët përballeshin me stres të konsiderueshëm të nxehtësisë kur punonin jashtë.

Një raport nga vetë avokatët e qeverisë së Katarit në vitin 2014 rekomandoi që të kryente një studim mbi vdekjet e punëtorëve imigrantë nga arresti kardiak dhe të ndryshonte ligjin për të “lejuar autopsitë … në të gjitha rastet e vdekjes së papritur “. Qeveria nuk ka bërë asnjërën.

Katari vazhdon të “zvarritet në këtë çështje kritike dhe urgjente në shpërfillje të dukshme për jetën e punëtorëve”, potencoi Hiba Zayadin, studiuese e Gjirit për Human Rights Watch. “Ne i kemi bërë thirrje Katarit që të ndryshojë ligjin e tij për autopsitë për të kërkuar hetime mjeko-ligjore për të gjitha vdekjet e papritura ose të pashpjegueshme dhe të miratojë legjislacionin për të kërkuar që të gjitha certifikatat e vdekjes të përfshijnë referencë për një shkak mjekësor domethënës të vdekjes”.

Qeveria e Katarit thotë se numri i vdekjeve – të cilin ajo nuk e kundërshton – është në përpjesëtim me madhësinë e fuqisë punëtore imigrante dhe se shifrat përfshijnë punëtorët që kanë vdekur natyrshëm pasi kanë jetuar në Katar për shumë vite. Ai gjithashtu thotë se vetëm 20 për qind e emigrantëve nga vendet në fjalë janë të punësuar në ndërtim dhe se vdekjet nga puna në këtë sektor përbënin më pak se 10 për qind të vdekjeve brenda këtij grupi.

“Shkalla e vdekshmërisë në mesin e këtyre komuniteteve është brenda kufijve të pritur për madhësinë dhe demografinë e popullsisë. Megjithatë, çdo jetë e humbur është një tragjedi dhe nuk kursehet asnjë përpjekje në përpjekjen për të parandaluar çdo vdekje në vendin tonë”, thuhet në një njoftim nga qeveria e Katarit në një deklaratë nga një zëdhënës.

Zyrtari shtoi se të gjithë qytetarët dhe shtetasit e huaj kanë akses në kujdesin shëndetësor falas të klasit të parë dhe se ka pasur një rënie të vazhdueshme të shkallës së vdekshmërisë midis “punëtorëve mysafirë” gjatë dekadës së fundit për shkak të reformave të shëndetit dhe sigurisë në sistemin e punës.

Shkaqe të tjera të rëndësishme të vdekjeve midis indianëve, nepalezëve dhe Bangladeshit janë aksidentet rrugore (12%), aksidentet në vendin e punës (7%) dhe vetëvrasjet (7%).

Vdekjet e lidhura me COVID-19, të cilat kanë mbetur jashtëzakonisht të ulëta në Katar, nuk kanë ndikuar ndjeshëm në shifra, me pak më shumë se 250 vdekje midis të gjitha kombësive.

Hulumtimi i Guardian ka nxjerrë në pah gjithashtu mungesën e transparencës, ashpërsisë dhe detajeve në regjistrimin e vdekjeve në Katar. Ambasadat në Doha dhe qeveritë në vendet dërguese të punës hezitojnë të ndajnë të dhënat, ndoshta për arsye politike. Aty ku janë dhënë statistika, ka mospërputhje midis shifrave të mbajtura nga agjenci të ndryshme qeveritare dhe nuk ka një format standard për regjistrimin e shkaqeve të vdekjes. Një ambasadë e Azisë Jugore tha se nuk mund të ndajnë të dhëna për shkaqet e vdekjes sepse ato ishin regjistruar vetëm me dorë në një fletore.

“Ka një mungesë të vërtetë qartësie dhe transparence rreth këtyre vdekjeve” bëri të ditur May Romanos, studiuese e Gjirit për Amnesty International. “Katari ka nevojë për të forcuar standardet e tyre të shëndetit dhe sigurisë në punë”.

Komiteti që organizon Kupën e Botës në Katar, kur u pyet për vdekjet në projektet e stadiumeve, deklaroi: “Na vjen thellësisht keq për të gjitha këto tragjedi dhe hetuam çdo incident për të siguruar mësimet e nxjerra. Ne kemi mbajtur gjithmonë transparencë rreth kësaj çështjeje dhe kundërshtojmë pretendimet e pasakta rreth numrit të punëtorëve që kanë vdekur në projektet tona”.

Në një deklaratë, një zëdhënës i FIFA-s, organi qeverisës botëror i futbollit, tha se është plotësisht i përkushtuar për të mbrojtur të drejtat e punëtorëve në projektet e FIFA-s. “Me masat shumë të rrepta të shëndetit dhe sigurisë në vend … frekuenca e aksidenteve në vendet e ndërtimit të Kupës së Botës ka qenë e ulët në krahasim me projektet e tjera të mëdha ndërtimore në mbarë botën”, thanë ata, pa dhënë prova.

Kupa e Botës në Katar do të zhvillohet në fund të këtij viti (zakonisht zhvillohet në verë), shkaku që atje janë temperaturat e larta dhe rrezikohet jeta e lojtarëve, andaj në muajin nëntor dhe dhjetor të vitit 2022, vëmendja do të jetë te organizatori që duket se nuk ia ka dalë të menaxhojë mirë situatën e ndërtimit të stadiumeve. /Telegrafi/