Rinosinusitet kronike

Rinosinusiti kronik është një përgjigje inflamatore e membranave mukoze të hundës dhe të sinuseve paranazale, e karakterizur nga ndryshime të pakthyeshme në to, të kavitetit të hundës dhe sinuseve paranasale, me likuid në kavitete.

Dr. Kujtim Kastrati
Otorinolaringolog, Specialist për hundë vesh dhe fyt
dr.kujtimkastrati@gmail.com
dr.kujtimkastrati.com
044 562 724

Shoqërohet me bllokim dhe kongjestion nazal, rrjedhje purulente prapa hundës në fyt, dhimbje dhe presion në fytyrë.

Zgjat më shumë se 12 javë, karakterizohet nga shenja fizike në hundë dhe fytyrë, diagnoza e të cilit konfirmohet me ekzaminimet radiologjike si Ro Grafi e sinuseve (standardi i artë CT scanner i sinuseve)

Rinosinusiti kronik në bazë të të dhënave morfologjike ndahet në dy kategori të mëdha

1. Rinosinusiti kronik jopolipoid
2. Rinosinusiti kronik polipoid ose hypertrofik glandular

Faktorët predispozues klasifikohen në tre kategori të mëdha të cilat i mbivendosen njëra-tjetrës:

1. Faktorët gjenetik dhe fiziologjik
2. Faktorët ambientalë
3. Faktorët struktural

Klinika dhe diagnoza

Simptomat kryesore ndahen në:

Simptoma madhore

1. Rrjedhje hundësh me karakter të ndryshëm
2. Bllokim i hundëve
3. Rrjedhje postnazale
4. Rëndesë në fytyrë dhe ndjesia e mbushjes
5. Dhimbje faciale
6. Hyposmia ose anosmia

Simptomat minore

1. Dhimbje koke
2. Dhimbje ose bllokim veshësh
3. Hialitozë
4. Kolle kronike joproduktive
5. Temperaturë
6. Lodhje

Kriteret për diagnozën e rinosinusitit kronik (2003 TASK FORCE)

A. Kohëzgjatja e simptomave >12 javë si në 1996 ose prania e shenjave fizike
B. Prania e një ose më shumë prej gjetjeve fizike të mëposhtme në ekzaminimin fizik:
1. Rrjedhje nasale me ngjyrë, polipe nazale ose edemë polipoide, të gjetura në rinoskopi anterior pas përdorimit të dekongjestionantëve ose në endoskopi nazale
2. Edemë ose eritemë e meatus nasi media ose bulle etmoidale në endoskopi
3. Eritemë e gjeneralizuar ose locale, edemë ose ind granulacioni.
C. Ekzaminime imazherike që mbështesin diagnozën: CT scan që tregon trashje mukozale, ndryshime në kocka, ose nivele hidroaerike, ose Radiografi të thjeshtë me nivele hidroaerike ose opacifikime prej >5 mm të një a më shumë sinuseve

Trajtimi

Qëllimet e trajtimit janë:

– Sterilizimi i përmbajtjes së sinuseve
– Rivendosja e fiziologjisë normale të tyre
– Parandalimi i komplikimeve

Trajtimi duhet të:

– Trajtojë etiologjinë
– Shmangien e alergjenit
– Antibiotikoterapinë
– Kirurgjinë
– Qetësojë inflamacionin

Bakteriologjia në sinusitin kronik

Kultura të përziera e baktereve aerobe dhe anaerobe janë zbuluar kryesisht në mbjelljet e mostrave. Bakteret më të zakonshme aerobe të gjetura në kulturat e mostrave ishin staphylocoket koagulazë-negativ, specie Corynebacterium, Staphylococcus aureus, dhe streptokoket alfa-hemolitik. Propionibacterium dhe Peptostreptococcusspecie ishin anaerobe më të zakonshme.

Bakteret patogjene të tilla si S. aureus, Enterobacteriaceae, dhe Haemophilusinfluenzae u zbuluan në biopsitë e mostrave nga 16 e 31CRSNP+pacientë (52%), 4 nga 13 CRSNP-pacientëve (31%), dhe 10 e 21 pacientëve të kontrollit (48%). Nuk kishte dallime të konsiderueshme në kulturat bakteriale te mostrave mes 3 grupe të pacientëve(P>.30).

Shumica e baktereve të zbuluara në mostra janë zbuluar dhe në lavazhet e mostrat përkatëse, megjithatë, në 35% të pacientëve, bakteret patogjene janë gjetur vetëm në lavazhet e mostrave te hundës dhe jo në mostra e kulturave korresponduese.

Trajtimi

Trajtimi medikamentoz ka si qëllim farmakoterapinë për çrrënjosjen e infeksionit, për të zvogëluar sëmundshmërinë, si dhe për të parandaluar komplikacionet. Agjentët e përdorur në trajtimin e sinusitit kronik përfshijnë antibiotikët, decongjestionantet, spray të kripur nazale, stabilizantet e qelizave mastoide dhe expectorantet.

Përmbledhja e antibiotikëve

Kriteret e përzgjedhjes së antibiotikut për trajtimin e sinusitit kronik përfshijnë:

▪ Njohuri të ndryshimit të rezistencës antimikrobiale në një komunitet
▪ Anamneza e alergjisë se ilaçeve, sidomos ilaçet sulfamide dhe penicilina
▪ Profil i efekteve anësore të ilaçeve
▪ Kostoja e ilaçeve dhe statusi ekonomik i pacientit

Idealja do ishte që antibiotikët të jepeshin duke u bazuar në antibiogramin e përftuar nga mostra e marrë endoscopikisht. Kohëzgjatja e antibiotikëve nuk është e saktesuar mirë. Një provë fillestare 2-4 javë e antibiotikëve mund të jetë e arsyeshme.

Aktualisht, antibiotikët e linjës së parë për pacientët me sinusit kronik përfshijnë Amoxicillin-Clavulanate, cefalosporinat e gjeneratës së dytë dhe erythromycin-sulfasoxazole.

Decongjestionantet

Decongjestionantet janë në dispozicion në dy forma, topike dhe sistemike. Përbërjet nazale topike nuk duhet të përdoren për më shumë se 3-5 ditë rresht për shkak të rrezikut të zhvillimit të tolerancës, rinitit medikamentoz dhe rikthimit të shenjave pas ndalimit të ilaçit.

Medikamentet orale sistemike përdoren kur decongjestionantet janë të nevojshëm për më shumë se tre ditë.

Kortikosteroidet

Këta agjentë janë veçanërisht efektive për sinusitin kronik të lidhur me rinitin alergjik, polypet nazale dhe rinitin medicamentoz. Steroidet topike së bashku me antibiotikët sistemik tashmë janë komponentët kryesor të armamentariumit mjekësor në menaxhimin e sinusit kronik

Spray nasale

Spray e kripur nazale dhe inhalimi me avull ndihmojnë lagështimin e sekrecioneve të thata, duke e zvogëluar edemën mukozale dhe reduktojnë viskozitetin e mukusit. Lehtësimi simptomatik i fituar në disa pacientë mund të jetë thelbësor, për më tepër këto janë modalitetet beninje të terapisë.

Edhe pse nuk ka studime të kontrolluara mbi efikasitetin e mukolitikeve në sinusitin kronik, ato mund të jenë të dobishme në përmirësimin e disa simptomave.

Trajtimi kirurgjikal

Ne radhë të parë ka për qëllim të heq shkaktarin, cilido qoftë ai, si psh. shtrembërimin e perdes së hundës, zmadhimin e konkave apo thënë në gjuhën popullore, të guackave në hundë, masat tumorale, etj.

Functional Endoscopic Sinus Surgery FESS

Functional endoscopic sinus surgery (FESS) është procedurë standarde për shumicën e pacientëve që kërkojnë menaxhim kirurgjik të sinusitit kronik apo polypozes nazale. Procedura lejon korrigjimin e pengesave, duke përfshirë edhe ndonjë polip, ventilim dhe kullim për të ndihmuar shërimin.

Kandidatët për këtë procedurë:

▪ Në përgjithësi, pacientët duhet të kenë provuar dhe dështuar në terapinë mjekësore. Kjo zakonisht përfshin disa trajtime të zgjatura me antibiotikë me spektër të gjerë, kortikosteroidet nazale, tretësirat e kripura, testimin për alergji dhe imunoterapi.
▪ Pacientët me polype nazale apo polype sinusi tek te cilët kanë dështuar kortikosteroidet intranasale dhe orale në përgjithësi kërkojnë kirurgji.
▪ Pacientët me anomali anatomike kongjenitale.
▪ Pacientët me të dhëna të përfshirjes së kockave.
▪ Pacientët me HIV të cilët kanë sinusit kronik apo të përsëritura.

Kirurgjia nuk mund të jetë aq efektive për pacientët me infeksione fungale ose sinusit kronik te rëndë, edhe pse endoscopia është provuar të jetë e dobishme edhe për këto kushte me përdorimin e instrumenteve më të fuqishme.

Sinuplasty Balloon

Një lloj i ri i procedure kirurgjikale, një tullumbace e vogël kalon përmes sinusit. Me tullumbace hapet lehtësisht kalimi i sinusit, duke lejuar kullimin prej tij. Disa mjekë mendojnë se kjo procedurë është e përshtatshme vetëm për pacientët me sëmundje në sinusin maxillar (prapa kockat Cheek), frontal (prapa anët e ballit), dhe në sfenoid (prapa syve). Ajo nuk mund të funksionojë për pacientët me sëmundje në ethmoid (në mes të syve), edhe pse sinusiti zakonisht ndodh në këtë vend. Më shumë studime afatgjata janë të nevojshme.

Kirurgjia konvencionale invazive

Endoscopia tani përdoret në shumicën e rasteve te sinusitit kronik, por në raste të rënda, kirurgjia invazive duke përdorur teknikat konvencionale me bisturi për të hequr zonat e infektuara mund të jetë e nevojshme. Ky mund të jetë rasti me sinusit akut ethmoidal në të cilën qelbi del përmes sinusit dhe kërcënon syrin, në sinusitet frontale shumë të rënda, në sinusit invazive fungale, ose kur kanceri është i pranishëm në sinuse. /Telegrafi/