Pse janë varfëruar shqiptarët?

Ka shumë arsye që janë aktuale, që lidhen me qeverisjen, me monopolet, me situatën ndërkombëtare, me mosshfrytëzimin e burimeve natyrore të vendit, me emigracionin e krahëve të punës, pra me një numër të madh faktorësh. Por, ajo që dua të them është se të gjithë këta faktorëve në një pjesë të madhe kanë qenë edhe më parë. Pyetja është se përse varfërimi në shkallë të gjerë ka pllakosur tani dhe jo më parë?

Sipas analizave dhe parashikimeve që kam arritur të bëj nga studimet e mia, kam paralajmëruar se në vite do të ndodhnin gjëra të rënda që do ta përkeqësonin situatën ekonomike të vendit dhe të shqiptarëve duke iu dhënë atyre të ardhura minimale.

Endrra e viteve 1990 për bollëk do të kthehej në minimum jetik për treçerekun e shqiptarëve! Sepse minimum jetik nuk është kotherja e bukës, por është jeta në periferi të të mirave që krijon shoqëria bashkëkohore.

Shqiptarët, me rënien e shoqërisë totalitare morën në një pjesë të madhe apartamente pothuajse falas! Kam thënë mos u gëzoni për këtë, sepse ato dy dhoma pas tridhjetë vjetësh kur të rriten çiliminjtë, nuk do t’ju dalin. Ku do t’i gjejnë lekët çiliminjtë të blejnë një apartament nëse martohen e shumohen? Pa përgjigje! Një pjesë e çiliminjve të rritur ikin jashtë, sepse më lirë strehohesh në Vjenë sesa në Tiranë!

Shqiptarët se çfarë morën ca bono privatizimi, ca letra me vlerë! U duk sikur u mbush xhepi plot! Mos u gëzoni o shokë e shoqe kam thënë atëherë, sepse e para e punës ato do t’i hani brenda pak kohe, dhe pastaj lëpini buzët! Aq më shumë kur të gjithë i shisnin, vlera e tyre u bë dy lekë! Gjithë ajo pasuri që quhej kolektive iku si tym nëpër gishta! Çfarë bëni mo? Pa përgjigje atëherë?

Të gjithë donin të vinin në Tiranë! C’a bëni mo, a dini që po u mblodhën të gjithë buzë Lanës, nuk do të ketë punë sepse puna është në ara dhe lumenj, me dele e me pemë, me grurë e me peshk, e ne po mblidhemi në bulevard dhe do të hamë njeri-tjetrin. E keni lexuar librin “Rënia e qytetit” që kam shkruar për ju? Do na zë qyteti dhe varfëria e tij brenda mo, a e kuptoni apo jo bërtita në vitin 2012 kur e botova këtë librin. Panairi i librit e vlerësoi si librin më të mirë, por tjetër përgjigje zero!

Pa filluam të shisnim pasuritë e patundshme të kombit, ndërmarrjet privatizoheshin, ngeli shteti si roje nate i thonë këta pordhacët ultraliberalë që për vete jetojnë duke zhvatur sa shtetin, sa me ca mënyra që i dinë ata (duke shitur ajër dhe dritën e diellit) – pra pa asgjë! Mirë mo mirë, u thosha: por, kur lekët që marrin nga këto privatizime do të mbarohen, me çfarë do paguajë shteti pensione, ndihmë sociale e ku e di unë çfarë? E mo ti, më thoshin mendon për pas tridhjetë vjetëve, na çan kokën! Mirë, si të doni mo, thashë unë.

Po, po, i bënë lekët rrush e kumbulla!

Kur na doli pasuria e gjyshit! U gëzuan mijëra vetë! Mos u gëzoni mo – u thashë! Mblidhni mendjen! Mos e çoni për lesh atë tokë arë, atë banesë, atë pronë që ka lënë gjyshi! Po e ndani në dhjetëra duar dhe secili ato lekë nuk ka çfarë t’iu bëjë veçse t’i pijë raki e të shkojë ca vjet në turizëm! Pra, do i bëni rrush e kumbulla pasurinë e gjyshit dhe pastaj do të lëpini gishtat në të thatë! Nuk sillesh kështu me pasurinë e trashëguar! Ata të parët e kishin të patundshme ne e tundëm duke u tundur, e kthyem në birra dhe pasta me mish të grirë!

Mosni mo! Ehu… ti gjithmonë pesimist! – më thoshin! Mirë mo, mirë! Si të doni! Çfarë t’ju them unë!

Pse, mos i dilet të marrit përpara?

E ndanë tokën bujqësore në një milion ngastra! Rroftë demokracia!

Ku shkoni mo, bërtita! E keni te libri “Shoqëria periferike”! Do ngordhim për bukë! Bëjuni shurrën atyre ngastrave – do të thoshte ai tipi te filmi i realizmit socialist kinez! Ku ka ekonomi bujqësore poshtë 20 hektarëve mo! E kisha mësuar në Evropë, ma kishin mësuar me kalem në dorë ca burra të mençëm që vinin në universitet me tren!

Ik o mbushu ! – më thanë – ne këtë tokën ia morëm Tuç Makut, tani do pasurohemi tuj shit presh! I hypim preshit, fluturojmë me presh në qytet dhe e shesim preshin atje! Mirë, po si do ktheheni? – u thosha unë! Me presh – mendonin ata!

Tregti e lirë – bërtisnin ca grosistë që nuk duan që asgjë mos prodhohet këtu! Obobo! – u thosha! Çfarë bëni mor derr pe derri! Mirëpo, kjo tregtia e lirë do e bëjë mut prodhimin vendas! E pastaj? Si mo pastaj? Po do shkatërroheni ju more pasanikë, tregtarë, more bankierë, more sigurues jete, makinash etj.? Përse? Na merr të keqen o shoku Artan! Si mo përse? Po këta që nuk punojnë me çfarë lekësh do e blejnë mallin që sillni nga jashtë?

E mo se ka shqiptari? Ka privatizuar, bën korrupsion, bën kontrabandë, kanabis, prostitucion, shitje armësh, lloj-lloj pisllëqesh, fiton e blen mallrat tona!

O pika mua! Por, kur të mbyllen rubinetat nuk do të keni më blerës! Kush do të blejë, kush do të marrë hua, kush do të sigurohet nëse shqiptarët ikin, nuk kanë lekë në xhep, nuk kanë fare xhepa sepse nuk do kenë as brekë në bythë!

Ou, pasurohem unë, kush pyet për shqiptarët! Ashtu hë! Por, Zoti e ka bërë që vuajtjen e tjetrit do ta pësosh edhe ti, sepse kur ai të mos ketë të blejë ti nuk do kesh çfarë të shesësh!

Kjo ka arritur! Prandaj, ca me PPP tani i vërsulen buxhetit të shtetit! Se individi, pra ne nuk kemi lekë, lekët i merr shteti me tagrambledhës me dajak dhe ua jep këtyre të PPP-së! Çfarë domethënë PPP. Partia e Punës e Privatëve!

A të vazhdoj edhe më? Apo keni qejf t’ju rrejnë me propagandë nëpër mitingje, fejsbuqe, në televizione, në takime gju më gju me popullin!

Hapa një biznes – kishte qejf të thoshte shqiptari! Ç’a hape mo të hapsha ballin me lugë kafeje? Si thotë ajo kënga! Emo! Po ç’a lesh biznesi ke hapur mo, një kioskë për të shitur në lagje! E di çfarë do ndodhi o biznesmeni i Lalit? Të gjithë do hapim nga një kioskë, 120 mijë kioska, dhe do t’i blejmë njeri-tjetrit preshët e kalbur! Pse preshët? Që të fluturoj mo! O pika mua – u thosha! Po tridhjetë dyqane që shesin pula të ngrira ka vetëm lagja ime! Kush do t’i blejë mo! Blihet pula tridhjetëvjeçare e ngrirë si njeriu i neandertalit andej nga Siberia prej njëzetmijë vjetësh! Do falimentoni mo, ose do të rrini si presh prapa banakut mo!

Ik mo më thanë, ke inat ti! Mirë, si të doni!

Dhe një gjë! Edhe ti i ke dëgjuar këto që kam thënë! Po ke thënë: Emo lëre, ia fut kot ky! Dhe tani më kërkon të gjej zgjidhje, të dalë në rrugë të bërtas, brohoras, duartrokas, dhe ti, në varfërinë tënde, për fajin tënd, të vazhdosh të luash yç dhe domino, tani pas tridhjetë vjetësh me duar në xhepa, sigurisht lakuriq!