Me Katarinën e Madhe, perandoreshën e Rusisë (1729–1796), rriten ambiciet e Rusisë për ekspansion në territore të reja. Synim kryesor rus ishte pushtimi i Stambollit. Me këtë pushtim ata do të kishin nën kontroll jo vetëm një prej qyteteve më strategjike në botë, por po ashtu popujt ortodoksë të Evropës dhe të Lindjes së Afërt.
Deri më 1774, kur pushtohet nga Rusia, Krimea ishte territor i banuar me shumicë myslimane dhe nën sundimin osman. Me këtë dorëzim nënshkruhet Traktati i Kuçuk-Kainarxhës që është fillim i fundit i Perandorisë Osmane. Ky traktak interpretohej si donte Rusia, që synim i kishte ngushticat e Dardaneleve dhe të Bosforit. E, një nga ato interpretime ishte kërkesa e tyre e re për kontroll mbi popujt ortodoksë, diçka që cenonte direkt Sulltanin. Nuk duhet harruar se ishte Perandoria Osmane ajo që e ka shpëtuar Kishën (ortodokse) Lindore. Sepse, sundimtari i fundit i Bizantit, Kostandini XI Paleologu (1405–1453), ishte gati ta vinte ortodoksizmin nën juridiksionin e Vatikanit. Por, Mehmet Pushtuesi i përmbysë ato plane kur e shkatërron Bizantin e kur ia jep patriarkut të Kostandinopojës, Gennadius Scholariusit (c. 1400 – c. 1473) autoritetin shpirtëror e sekular kundrejt të gjithë ortodoksëve të Perandorisë së tij.
Pra, Rusia donte luftë, ndaj i pushton principatat danubiane (Vllahia dhe Moldavia) duke shkatërruar edhe flotën osmane në Detin e Zi. Kjo i tërboi britanikët që e nisën një luftë që synim kryesor kishte mbrojtjen e Perandorisë Osmane. Mbrojtjes së osmanëve iu bashkua edhe Franca dhe Mbretëria e Piedmont-Sardenjës. Kështu, më 1854 nis sulmi në Krime, me qëllimin për t’i bashkuar trupat osmane kundër rusëve në Danub (rusët largohen nga Danubi pas kërcënimit austriak). Sulmi ndodhë në Sevastopol që pushtohet i rrafshuar për toke pas një viti të luftimeve të ashpra. Rusia e humb luftën dhe më 1856 detyrohet që Perandorisë Osmane t’ia kthejë të gjitha privilegjet e humbura nga traktati i Kuçuk-Kainarxhës, si dhe të hiqte dorë nga pretendimet për gjoja mbrojtje të ortodoksëve. Rusisë i ndalohet edhe lundrimi në Danub e madje zhvillimi i flotës. Por, Perandoria Osmane veç e kishte marrë tatëpjetën, e jo edhe Rusia që 20 vjet më pas shkel marrëveshjet e vitit 1856. Dihet, çdo fitore e rusëve ishte në dëm të shqiptarëve e në dobi të fqinjëve ortodoksë. Asnjë perandori nuk dëshiron të humbas territore, as osmanët, por ishin të pafuqishëm ndaj rusëve e Perëndimi ishte i gatshëm të luftonte vetëm për mbrojtje të Stambollit. Disa historianë të huaj thonë se rënia e Perandorisë Osmane nisi qëkur shqiptarët e fortë nuk ishin më aty në hierarkinë e lartë.
Sidoqoftë, në fitoren e Luftës së Krimesë nga Perëndimi dhe Perandoria Osmane, rol të madh kanë luajtur edhe shqiptarët, më saktësisht katolikët mirditorë me Bib Dodën në krye. Taktikat e tyre të mbrojtjes kanë kontribuuar që të ndryshojnë edhe taktikat ushtarake franceze e angleze që edhe në Krime bënin luftë ballë për ballë, në këmbë, si fisnikët e Mesjetës. Dom Ndoc Nikaj, në librin “Kujtime të nji jetës së kalueme”, kështu i përshkruan luftëtarët e Mirditës:
“Në luftën që u ba në Sevastopull, Bib Doda si kapidan i Mirditës ishte gjetë aty me trimni … Këtë pjesë historie, më ra ma vonë kur kjeshë i rritun, me e ndigjue me veshë të mij nga tata jem, qi aso kohe, kje gjetë dhe ai në Sevastopull në shërbim të ushtrisë francezë. Mirdita që ishte kenë mbrapa me ushtritë turke, n’atë ditë e pshtoj ushtrinë turko-frënge me një taktikë lufte të përdonun nga kapidani i tyne Bib Doda, i cili tu vërejt se rust vijshin tue afrue, rreshtoi 4000 mirditasit e vet përballë rusëve e me shpejtësi të rrufeshme urdhëroi: ’Në shpinë meca’. U larguen njani pas tjetrit dhe të gjithë njiherë ranë në shpinë përdhe. Bataret e pushkëve të rusve kalonin përpjetë e nuk mund t’i merrnin ato të shtrimë përtokë, ndërsa ato mbushën pushkët shtrimas në njënën bri dhe porsa ato çojshin kryet pushkatojshin ushtarët rusë që ishin në kambë. Kjo dredhi bëri që të binin në tokë rreth 4000 rusë. Pasi i eleminuan morën varkat dhe dolën në anën tjetër të Danubit, duke u pritur me brohori prej gjithë ushtrisë sikur mirditasit të ishin Sulltani i Stambollës dhe Napoleoni i Tretë i Francës.”
Bib Dodës osmanët më herët veç ia kishin dhënë titullin “Pasha” e më pas gradën e gjeneralit me të drejtën për të komanduar ushtri prej 10 mijë ushtarësh. Pas Luftës së Krimesë ishte hero për Perëndimin. Ai u dekorua si nga Papa ashtu edhe nga Napoleoni i III-të.
Edhe diçka për fund, në Luftën e Krimesë nis edhe raportimi i gazetarëve nga lufta dhe fotografia e luftës. Për këtë luftë ka dëshmi të mëdha nga fotografi Roger Fenton. /Telegrafi/
__________
Pamje nga Lufta e Krimesë
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëKristo Frashëri dorëzoi letrën, ku për të thuhej: Po e drodhi bishtin, këputini një plumb pas qafe!
Historia e fisit Shala
Stili muzikor i qyteteve te Shqiperisë së mesme dhe të Kosovës
Njeriu që shpëtoi Primo Levin
Letra nga një stoik
Letrat e vitit 1719 dhe brengat e sotme të jetës në Londër
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Papuçe që t’flen kama n’to- Porositni me zbritje në Telegrafi Deals
Kapni zbritjen – atletet Nike për meshkuj tash me zbritje në Telegrafi Deals!
Kur nuk blen për vete, nuk blen as për kojshi – që do të thotë shfrytëzoje zbritjen në Telegrafi Deals
Sot harroni të gjitha hallet, ZBRITJA në Deals me na shku huq nuk na falet
Përfito nga zbritja dhe apliko në trajnimin për Bazat e Menaxhimit të Burimeve Njerëzore
Më të lexuarat
Njëri nga të kërkuarit për tentim vrasjen në Prishtinë e kishte rrahur reperin Fero në vitin 2018
Stradner: Vuçiq dhe Dodik po përgatisin jetësimin e idesë për "botën serbe"
I pyetur nga Bundesliga se cilit person të famshëm ia ka numrin e telefonit - Xhaka zgjodhi legjendën e futbollit
Mësohet se kush, përveç Serbisë, votoi kundër rekomandimit për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës
Hoxha: Grupe kriminale serbe po përgatiten për sulm në veri
"Unë thjesht dua të luaj futboll" - Vini Jr me një gjest të shëmtuar në miqësore, Laporte tallet me të pas ndeshjes