Nga: Simon Tisdall / (Titulli origjinal: The Guardian In new battle for the Pacific, US and China force regional states to take sidës)
Përktheu: Agron Shala / Telegrafi.com
Përmes marrëveshjes për t’i thelluar lidhjet e mbrojtjes dhe të sigurisë me Filipinet, përpjekjet e ShBA-së për ta kundërshtuar ekspansionizmin ushtarak dhe ndikimin politik kinez në Indo-Paqësorin, javën e kaluar e shënuan një tjetër hap të rëndësishëm para.
Megjithatë, suksesi i presidentit amerikan Joe Biden – në zhvillimin e aleancave dypalëshe dhe shumëpalëshe – mund të ndërlidhet më shumë me shtimin e kujdesit në të gjithë rajonin ndaj Pekinit, sesa me një dëshirë të papritur për partneritet më të ngushtë me Uashingtonin.
Shumë njerëz në vendet më të vogla, tradicionalisht të paangazhuara e të shqetësuara se mos kapen në mes, ndoshta do të preferonin që qeveritë e tyre të mos merrnin fare anë. Kjo betejë e rishfaqur për Paqësorin, në mënyrë shqetësuese duket si përgatitje për një Luftë të dytë të Ftohtë.
Duke provokuar konfrontime të shumta mbi lirinë e lundrimit, ishujt e diskutueshëm dhe burimet e energjisë, fqinjët i ka armiqësuar pretendimi i rreptë i Kinës për sovranitet mbi pjesën më të madhe të Detit të Kinës Jugore.
Frikësimi i pandërprerë i Tajvanit nga Pekini, ngritja e madhe ushtarake, përgjigja e padobishme ndaj pandemisë dhe mbështetja për luftën e Rusisë në Ukrainë, po përshtaten me një model më të gjerë të arrogancës së padëshiruar dhe të sjelljes dominuese.
Presidenti Xi Jinping këmbëngul se Kina thjeshtë e dëshiron një botë shumëpolare, të qëndrueshme dhe të begatë, ku vendet ndjekin rrugën e vet pa ndërhyrje nga jashtë dhe pa idetë perëndimore për të drejtat “universale” demokratike dhe ato të njeriut. Por, në praktikë, kjo ashiqare është përpjekje e Kinës për ta zëvendësuar udhëheqjen globale amerikane me të veten dhe për ta përmbysur rendin ndërkombëtar të bazuar në rregullat e pas vitit 1945.
Analistët perëndimorë ndonjëherë gabimisht ia përshkruajnë Jinpingut gjenialitetin për planet e mëdha strategjike, të cilat ai në fakt nuk i posedon. Xi nuk është gjigant karizmatik si Mao Ce Duni – përveçse njëjtë si Mao, ai bën gabime të përmasave gjigante.
Politikat e tij e përkeqësuan rënien e fundit ekonomike të Kinës, duke e zgjeruar kontrollin e Partisë Komuniste mbi bizneset private. Ishin vepra të tij edhe izolimet e pamenduara nga koronavirusi dhe një krizë borxhi në tregun e pronës.
Në fund të fundit, Xi thjesht është një tjetër politikan i rremë, oportunist, i fokusuar te pushteti. Kryefjala e tij e re – sigurimi [securitisation] – ka të bëjë kryesisht me ruajtjen e pakundërshtueshme të dominimit të tij dhe të partisë.
Ofensiva diplomatike e Jinpingut me “luftëtarët ujq”, është një nga gabimet e tij më të mëdha. Duke pasur parasysh detyrën e tij për t’ia treguar botës “shpirtin luftarak” të Kinës, këta të dërguar agresivë, verbalisht e ndonjëherë fizikisht, e kanë dëmtuar jashtëzakonisht imazhin e saj ndërkombëtar.
Vjeshtën e kaluar, i shqetësuar për vonesën e rritjes ekonomike, për tensionet tregtare dhe trazirat e brendshme, Xi u përpoq të frenonte të dërguarit e tij të zhurmshëm, teksa e miratoi një ton më pak konfrontues me Perëndimin – pas një takimi me Bidenin në Bali.
Megjithatë, luftëtarët ujq, përfshirë këtu Qin Gangun, ministrin e ri të Jashtëm, janë duke ushtruar ndikim edhe rreth gjashtë muaj më vonë. Komentet fyese nga ambasadori i Kinës në Manilë, i cili duket se e kërcënon sigurinë e filipinasve që punojnë në Tajvan, janë një rast i tillë.
Reagimi që pasoi ndihmoi në rritjen e mbështetjes publike për marrëveshjen e javës së kaluar – të Shtëpisë së Bardhë me presidentin e Filipineve, Ferdinand Marcos, i cili konfirmoi qasjen e ShBA-së në katër baza ushtarake.
Marcosi është përpjekur t’i balancojë marrëdhëniet e veta me dy fëmijët e mëdhenj në bllok. Kina është partneri kryesor tregtar i Filipineve. Ai e vizitoi Pekinin në janar. Megjithatë, në Manilë, si në Indonezi, Vietnam, Singapor dhe fqinjët e tjerë që janë të frikësuar se mos shtrydhen nga rivaliteti i superfuqive, ngacmimi kinez – që mund të përshkruhet nga presioni ndaj anijeve të rojës bregdetare të Filipineve – mund të ndryshojë animin e peshores.
Zyrtarët amerikanë thonë se “lehtë i arrijnë qëllimet”, në të gjithë rajonin. Duke i pasuar parasysh këto avantazhe, Antony Blinken, sekretari i Shtetit i ShBA-së, në prill u përpoq t’i joshte liderët vietnamezë.
Bideni, në ndërkohë, këtë muaj shkon në Hiroshimë për një samit të G7-shit dhe në Australi për një takim të Quad-it – një grup që përfshin Indinë dhe Japoninë dhe që përpiqet të frenojë ndikimin kinez.
Bashkëpunimi ushtarak i ShBA-së me Australinë, po rritet përmes paktit të ri të Aukus-it dhe shfrytëzimit të zgjeruar të përbashkët të bazave. Japonia, tashmë një aleat i ngushtë, po i dyfishon shpenzimet e mbrojtjes. Bideni kohët e fundit i rinovoi garancitë bërthamore të ShBA-së për Korenë e Jugut.
Shumëkush në rajon mbeten të kujdesshëm, si për Kinën ashtu edhe për ShBA-në. Kryeministri i ri i Malajzisë, Anwar Ibrahim, duket se është goxha i prirë ndaj Pekinit. Por, ai me vendosmëri i kundërshton pretendimet e saj detare. Zelanda e Re është gjithashtu e kujdesshme.
Përpjekja e ShBA-së për t’i rekrutuar aleatët rajonalë, si pjesë e intensifikimit të “shkëputjes” globale nga Kina, paraqet sfida të veçanta për Bidenin, kjo duke pasur parasysh zotimin e tij për ta nxitur demokracinë në mbarë botën.
Udhëheqësi i Indisë, Narendra Modi, vepron në mënyrë diktatoriale. Vietnami njëpartiak nuk është fanar i demokracisë. Tajlanda, përballë zgjedhjeve kyçe më 14 maj, në mënyrë të pasigurt po kapet për demokracinë. Gjeneralët e Mianmarit tashmë e kanë shkatërruar atë [demokracinë].
Megjithatë, qeveritë e Indo-Paqësorit me siguri e kuptojnë se politika e ShBA-së nuk motivohet përfundimisht nga idealizmi apo nga altruizmi. Uashingtoni, si çdo fuqi e madhe, në fund të fundit punon për ta mbështetur dominimin e vet global dhe për t’i siguruar interesat e veta në çdo mënyrë që të mundet.
Evropa dhe BE-ja, të cilat po i rishqyrtojnë marrëdhëniet me Kinën, përballen me një dilemë identike. Emmanuel Macroni i Francës e mbron një qasje pajtuese, jo gjykuese – dhe autonominë më të madhe nga ShBA-ja. Të tjerët ashpër nuk po pajtohen, ndërsa Pekini në mënyrë aktive po i nxit këto ndarje. Britania e izoluar ka gjithashtu shqetësime, por pakkujt i intereson më se çfarë mendon. Siç tregon zgjedhja e përfaqësuesit të [ceremonies së] kurorëzimit [të mbretit], Kina sigurisht nuk paraqet problem [Kina do ta dërgojë personin që cilësohet si shtypës i Hong-Kongut].
Ukraina po a ngatërron debatin. Shumë evropianë janë të dëshpëruar për ta mbajtur ShBA-në në anën e vet, ndërkohë që lufta po vazhdon – edhe nëse kjo e shqetëson Pekinin. Makthi i tyre më i keq është se ShBA-ja – nën një Donald Trump të rizgjedhur – do të largohet.
Në çdo rast, duket se Bideni për momentin mund të mbështetet në Jinpingun e paaftë e të pakuptueshëm, që është larg të fuqishmit, për çfarë Amerika do t’ia dalë drejt bashkimit gjithnjë e më të ngushtë evropian dhe aziatik – pa pasur nevojë për ofendime, frikësime dhe për tjetërsuar vendet e tjera.
Merreni si shembull sugjerimin e fundit fyes nga i dërguari luftëtar ujk i Kinës në Paris, Lu Shaye, se ish-republikat sovjetike nuk janë vërtetë shtete të pavarura dhe sovrane. Ishte një autogol shumë i marrë.
Pekini duke mërmëritur u distancua nga Lu, por nuk kërkoi falje. Ky episod ofron një mësim të dobishëm. Nëse kjo është ajo që mendon lidershipi i ardhshëm global kinez, atëherë kini kujdes. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëSkandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Zgjedhjet në RMV, Abdixhiku: Sikur shqiptarët të bëheshin bashkë me një kandidat, sot do të ishin në balotazh
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën