Analizë e “Politico”, autori shkruan për ‘marrëdhëniet e reja’ ndërmjet Albin Kurtit dhe SHBA-së

“Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka arritur të pamundurën në politikën amerikane: konsensusin mes demokratëve dhe republikanëve”.

“(Por) Fatkeqësisht për Kurtin (dhe vendin e tij), pika e marrëveshjes është se lideri i Kosovës është një politikan kokëfortë dhe nganjëherë i pamatur që ka minuar përpjekjet e përbashkëta SHBA-Evropë për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme për paqen ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”.

Kështu së paku vlerëson në fillim të shkrimit të tij, Matthew Karnitschnig, korrespondenti i “Politico”, përcjell Telegrafi.

Dhe sipas tij, Washingtoni e ka hedhur fajin për shpërthimin e fundit të dhunës në veri të vendit pikërisht në Kurtin dhe është përpjekur – deri tani pa sukses – ta frenojë atë me kritika publike.

“Konflikti, i cili ka të bëjë me statusin e ardhshëm të zonave serbe në veri të Kosovës dhe kërkesën e Prishtinës që Beogradi të njohë përfundimisht sovranitetin e tij, ka dalë edhe më tej jashtë kontrollit ditët e fundit, me Serbinë duke arrestuar tre roje kufitare kosovare dhe me Kosovën duke mbyllur kalimin kryesor për kamionët nga Serbia”, kujton Karnitschnig.

Ai thekson se kritikët e Kurtit e akuzojnë atë se ka prodhuar krizën duke dërguar njësi policore në komunitetet serbe dhe duke përdorur forcën në fund të majit për të vendosur kryebashkiakë shqiptarë të Kosovës në të gjithë rajonin pasi serbët bojkotuan zgjedhjet lokale.

“Ne kemi disa çështje shumë thelbësore me të nëse mund të llogarisim tek ai si partner”, citon ai të ketë thënë për Zërin e Amerikës këtë muaj Christopher Hill, ambasadori i SHBA-së në Serbi.

Kjo pasoi një postim në Twitter të 26 majit nga shefi i tij, Sekretari i Shtetit, Antony Blinken, i cili tha: “Ne dënojmë fuqishëm veprimet e Qeverisë së Kosovës që po përshkallëzojnë tensionet në veri dhe po rrisin jostabilitetin”.

Veç kësaj, korrespondenti i “Politico” ai kujton edhe Richard Grenell, i cili shërbeu në disa role të larta të politikës së jashtme gjatë administratës Trump, duke thënë se Kurti i kishte treguar Bidenit dhe evropianëve “gishtin e mesëm”.

Ndërsa Grenell ka qenë prej kohësh kritik ndaj Kurtit, një nacionalist i krahut të majtë, pikëpamjet e të cilit nuk përputheshin kurrë me ato të turmës së Trump, qortimi publik nga administrata Biden ishte i jashtëzakonshëm në disa nivele – konsideron Karnitschnig.

Së pari, thotë ai, Kosova ka qenë një projekt i liderëve demokratë që kur ish-presidenti Bill Clinton udhëhoqi fushatën e suksesshme të NATO-s në vitin 1999 kundër Sllobodan Millosheviqit, i cili mbikëqyri dëbimin e miliona njerëzve nga shtëpitë në spastrimin etnik të shqiptarëve nga Kosova.

Veç kësaj, sipas tij, Hill është një legjendë diplomatike në Ballkan, që ka shërbyer në rajon për dekada, më e rëndësishmja si një nga arkitektët e Marrëveshjes së Dejtonit, që i dha fund luftës në Bosnje në 1995.

“Nëse dikush e kupton shkallën e ndikimit malinj të Serbisë në të gjithë rajonin me kalimin e viteve, është Hill. Megjithatë, diplomati veteran la pak dyshime se sipas tij Beogradi nuk ishte fajtor për përshkallëzimin e fundit”, thotë Karnitschnig.
Ai rikujton deklaratën e tij se “presidenti serb Aleksandër Vuçiq dhe qeveria e tij ‘janë partnerë të mirë në këtë proces’”.

Në shkrimin e tij në “Politico”, Karnitschnig, shton se edhe BE-ja, e cila ka nxitur bisedimet për “normalizimin” e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës, një parakusht për secilin vend për t’u bashkuar me bllokun, e ka humbur durimin me Kurtin, përcjell Telegrafi.

Kështu, vë në pah ai, javën e kaluar BE-ja tha se po pezullonte vizitat e nivelit të lartë me Kosovën si dhe “bashkëpunimin financiar”.

“Përkundër thirrjeve tona të përsëritura, kryeministri Kurti deri më tani ka dështuar të ndërmarrë hapa dhe veprime vendimtare për deeskalim”, citon ai zëdhënësin Peter Stano.

Lojë fajësimesh

Sipas korrespodentit të “Politico”, deri më tani, Kurti ka treguar pak gatishmëri për t’u tërhequr, duke këmbëngulur se refuzimi i palëkundur i Vuçiqit për të njohur sovranitetin e Kosovës dhe për t’u pajtuar me realitetet e së kaluarës së Serbisë gjatë kohës së luftës janë fajtor për krizën.

“Kurti thotë se po vepron nga parimi, jo nga zemërimi”.

“Ajo që ne shohim nga Perëndimi demokratik është një qëndrim i caktuar qetësues”, citon fjalët e Kurtit ai për POLITICO në një intervistë të fundit. “Kështu arritëm këtu. Dhe mendoj se është e rëndësishme si për BE ashtu edhe për SHBA-në t’i thonë zotit Vuçiq të tërhiqet”.

Kështu, tregon Matthew Karnitschnig, Kurti e akuzoi Vuçiqin për nxitje të telasheve në Kosovën e Veriut duke mbështetur një “milici fashiste” atje që ai thotë se qëndron pas sulmeve të fundit ndaj gazetarëve shqiptarë kosovarë dhe paqeruajtësve ndërkombëtarë.

Në pjesën tjetër të shkrimit, Karnitschnig thotë se pak do të argumentonin se Vuçiq, një lider me një histori të gjatë të antagonizimit të Perëndimit duke flirtuar me Rusinë dhe Kinën, është një engjëll.

Pavarësisht kësaj, vlerëson ai, Serbia mbetet vendi që SHBA dhe BE duan të sigurojnë që ajo të mos zhvendoset më tej në sferën e ndikimit të Rusisë.

“Shumica e vëzhguesve perëndimorë dyshojnë gjithashtu në perspektivat e rezistencës ndaj Vuçiqit, duke pasur parasysh se sa i përhapur është bërë pushteti i tij në Serbi. Rëndësia e Beogradit u theksua më tej në prill kur një dokument i Pentagonit zbuloi se kishte rënë dakord të furnizonte Ukrainën me armatime, diçka që Serbia e kundërshton publikisht”, thekson korrenspodenti i “Politico”.

Dhe megjithëse Serbia i është bashkuar rezolutave të OKB-së që dënojnë Rusinë për pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës, pozicioni i saj zyrtar është të qëndrojë neutrale në konflikt, tregon ai.

“Vuçiq nuk ka qenë asnjëherë neutral kur bëhet fjalë për serbët në veri të Kosovës, një komunitet prej rreth 50,000 banorësh të shpërndarë në katër komuna. Ndërsa Vuçiq kërkon të shuajë protestat në vendin e tij, Kosova është përsëri një mjet i dobishëm për të për të shpërqendruar opinionin”, shkruan korrespondenti i “Politico”.

“Shumë serbë të Kosovës e konsiderojnë Vuçiqin si mbrojtësin e tyre. Në të vërtetë, ishte me urdhër të Vuçiqit që vendasit qëndruan larg qendrave të votimit në zgjedhjet e fundit komunale. Si rezultat, katër kandidatë shqiptarë të Kosovës, njëri prej të cilëve mori vetëm 100 vota, u shpallën fitues”.

Frika nga integrimi

Matthew Karnitschnig, korrespondenti i “Politico”, vë në pah faktin se Prishtina dyshon se komunitetet lokale serbe po përgatiten të përpiqen të shkëputen, duke vënë në dukje se edhe 15 vjet pasi Kosova shpalli pavarësinë nga Beogradi, shumë njerëz në zonë vazhdojnë të marrin paga të shërbimit civil dhe mirëqenie sociale nga Serbia.

Veç kësaj, thekson ai, BE-ja është përpjekur për një dekadë për të negociuar paqe të qëndrueshme ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duke kujtuar se në mars, shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell pretendoi se kishin arritur një marrëveshje pas një samiti në Maqedoninë e Veriut midis Kurtit dhe Vuçiq.

Në këtë drejtim, në këmbim të njohjes de fakto të Kosovës nga Serbia, Prishtina pranoi të përqafojë “një nivel të duhur të vetë-menaxhimit” për komunat serbe në veri të Kosovës.

Megjithatë, brenda disa javësh, “gjërat u prishën”.

“Perëndimi fajëson Kurtin për detyrimin e çështjes me kryetarët e bashkive në një moment delikat, duke kulmuar me protesta të dhunshme në zonat serbe që lanë të plagosur dhjetëra paqeruajtës të udhëhequr nga NATO”.

Në pjesën e fundit të shkrimit të tij, Matthew Karnitschnig, korrespondenti i “Politico”, thotë se në një kohë kur SHBA-ja dhe Evropa janë të përqendruara në trajtimin e luftës së Rusisë ndaj Ukrainës, gjëja e fundit që u nevojitet është një tjetër konflikt në kontinent.

“Kjo duket të jetë llogaritja e tyre në përpjekjen për të detyruar Kurtin për t’u tërhequr”.

Dhe siç konsideron ai, “pavarësisht nëse kritikat ndaj Kurtit janë të drejta, shpërthimi i fundit në Kosovë ofron një kujtesë të fuqishme të dështimeve të vetë Perëndimit në rajon dhe koston e lënies së konfliktit të ziejë për vite me radhë”.

Për fund, kujton ai, të hënën, BE-ja kërkoi që Kurti dhe Vuçiq të udhëtojnë në Bruksel për një “takim krize” ose do të përballen me pasoja “të dëmshme”.

Por deri të hënën vonë, asnjë nga liderët nuk kishte pranuar të shkonte. /Telegrafi/