‘Reporting House’ prezantoi instalacionin me 500 kristalet origjinale të Trepçës

“Reporting House” në ditën kur ka shënuar një vjetorin e hapjes, ka prezantuar para vizitorëve të shumtë një instalacion të veçantë, i realizuar me 500 kristale origjinale të bartura nga Miniera e Trepçës.

Ky instalacion është titulluar  “100” që shënon edhe 100-vjetorin e mineraleve të Trepçës.

Hapja e këtij instalacioni për vizitorët në “Reporting House” është bërë, më 18.06.2025, në orën 19:00.

“Reporting House” ka njoftuar se mineralet e prezantuara përmes instalacionit “100”, i kuruar nga Gazmend Ejupi, janë nga Miniera e Stantërgut – miniera më e vjetër e Kompleksit gjigand të “Trepçës” – pak kilometra nga qyteti i Mitrovicës dhe 45 kilometra në veri të Prishtinës.

Këto minerale janë nxjerrë nga 750 metra thellësi nëntokësore, nga minatorë të cilët ende punojnë në kushte të vështira, në temperatura deri në 50 gradë celsius, në lagështi, papastërti, pluhur dhe pa pajisje mbrojtëse.

“E, megjithatë, xehet e plumbit dhe zinkut nga këta gurë të nxjerrë në mënyrë primitive dhe me metoda të vështira përfundojnë në xhepin tonë, në teknologjitë moderne, siç janë: telefonat mobil që i përdorim. Plumbi dhe zinku i Trepçës përdoren edhe në bateritë e veturave. Këto kristale, të papërpunuara dhe ndriçuese, e shumë mbresëlënëse, janë më shumë se një mrekulli gjeologjike. Ato janë kalendar i historisë, dëshmitare të pafolura të mundit, rrjedha e moçme kohore e të cilave tashmë është ndërthurur me dekadat e fundit të rezistencës dhe çlirimit tonë”– thuhet në njoftim.

Minierën e Stantërgut, njëra nga më të vjetrat në kuadër të Kompleksit industrial “Trepça”, sipas njoftimit të “Reporting House”, e ka zhvilluar një Ndërmarrje britanike minierash në vitet e 1920-ta, pak vite pas pushtimit të Kosovës nga Serbia, mirëpo thuhet më tej në Njoftim gjatë Luftës së Dytë Botërore kontrollin e Trepçës e mori Gjermania Naziste, e cila e mbajti kontrollin e Minierës deri në 1944, kur erdhën në pushtet partizanët jugosllavë me të cilët filloi një epokë e re e mihjeve, që kishte për qëllim të nxjerrë sasi të mëdha xehesh me investime minimale.

Gjatë periudhës që njihet si epoka e artë e Trepçës, nga viti 1960 deri më 1981, punësimi u rrit nga 8,000 në 22,885 punëtorë në vitin 1988. Kur Millosheviqi filloi suprimimin e autonomisë së Kosovës brenda Jugosllavisë Trepça u bë Kryeqendër e demonstratave.

“Në vitin 1989, në nëntokën e Minierës, 1,200 minatorë organizuan grevë urie 8-ditore – qëllimi i së cilës ishte mbrojtja e Kushtetutës së Jugosllavisë, e vitit 1974. Ndonëse greva mori përmasa epike, ajo nuk arriti të ndalë shtypjen e paligjshme dhe u shndërrua në paralajmërim për shpërbërjen e dhunshme të Jugosllavisë.” – thuhet në Njoftim.

Historikisht të dhënat për mihje në Trepçë datojnë qysh në Epokën Romake. Emri i Trepçës është paraqitur në një kartë papnore të vitit 1303.

“Në Stantërg është prodhuar xehja e plumbit, zinkut, argjendit dhe arit. Osmanët morën kontrollin e Minierës nga viti 1455. Si pasojë e shkatërrimit që pasoi gjatë Luftës së Lidhjes së Shenjtë aktiviteti minerar u shua në fund të shekullit XVII-të” – thuhet në Njoftimin e “Reporting House”.

“Reporting House” është hapur më 10.06.2024 në ish-shtëpinë e mallrave “Gërmia” në Prishtinë.

“Reporting House” pasqyron punën e madhe që kanë bërë gazetarët vendorë e ndërkombëtarë gjatë luftës në Kosovë, raporton Kallxo.