Epidemia e parë e konfirmuar e murtajës në histori është ajo Justiniane, e cila zgjati nga 541-750 dhe zhduku midis një çerek e gjysmë të popullsisë njerëzore në botën e atëhershme të njohur, ose rreth 50 milionë njerëz.
Përhapja e murtajës vazhdoi nga shekulli 15 deri në shekullin 19, me 100 shpërthime të reja epidemike në Evropë, duke shkaktuar rreth 200 milionë të vdekur.
Si gjithmonë në kohë krize, njerëzit iu drejtuan kishës dhe mjekëve.
Për ironi, këto të fundit rritën ndjenjën e njerëzve për tmerrin, duke bredhur rrugëve me pallto të zeza të gjata dhe maska të frikshme zogjsh me sqep të gjatë.
Megjithatë, ekzistonte një arsye e mirë (megjithëse e rremë) për këtë.
Edhe pse e çuditshme, pothuajse çdo pjesë e maskës kishte një funksion.
Ajo daton nga shekulli i 17-të dhe është dizajnuar nga Charles De Lorme, një mjek i oborrit mbretëror francez dhe mjek i preferuar i familjes Medici.
Për të mbrojtur veten gjatë trajtimit të pacientëve me sëmundje ngjitëse, ai krijoi një kostum të përbërë nga një pallto të gjatë deri në kyçin e këmbës dhe një maskë zogu me sqep, doreza, një kapelë dhe çizme.
Një shkop druri gjithashtu përdorej shpesh për të inspektuar pacientin pa e prekur. Çdo gjë ishte e mbuluar zakonisht në dyllë.
Kostumet u përdorën për herë të parë në Paris dhe më vonë edhe në të gjithë Evropën.
Rëndësia e sqepit të një shpendi
Maska kishte syze qelqi dhe një sqep të rrumbullakosur si zogu.
Sqepi ishte i zbrazët brenda dhe në praktikë mbushej me substanca me erë të fortë – qelibar, balsam limoni, nenexhik, karafil, tinkturë opiumi… Qëllimi i maskës ishte mbrojtja nga ajri i keq, i cili atë kohë mendohej se ishte shkaktari i sëmundjes.
Era e keqe që përhapej rreth të sëmurëve gjithash tu konsiderohej të ishte bartës i murtajës, dhe mjekët besonin se erërat e forta mund të parandalonin.
Bimët e vendosura në sqepin e maskës vepruan si një filtër që, besonin ata, pastronin ajrin para se mjekët ta thithnin atë.
Si transmetohet murtaja?
Murtaja ose “vdekja e zezë” shkaktohet nga një bakter i transmetuar nga një plesht i brejtësve te njerëzit. Gjithashtu, mund të përhapet përmes kontaktit fizik, si dhe teshtitje dhe kollitje nga personat e infektuar.
Murtaja nuk transmetohej nga ajri, por mjekët e kohës nuk e dinin, dhe në fakt kishte pak që mund të bënin për të ndihmuar të sëmurët.
Kjo është arsyeja pse, deri në ardhjen e antibiotikëve modernë dhe zbulimin e baktereve, murtaja ishte kaq vdekjeprurëse. /KP/Telegrafi/
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëNga Rubrika
Në pamje të parë duket sikur vetura qëndron në ajër, por ja çfarë fshihet prapa videos që po lë shikuesit të habitur
Imitimi perfekt i luanit nga vogëlushja befason përdoruesit e rrjeteve sociale
“Ata as nuk dinin të luftonin”: Përleshje mes tre burrave pas një aksidenti në një autostradë të ngarkuar të Los Anxhelosit
Reagimi i qenit pasi u braktis nga pronari i tij – pasi pamjet u bënë virale, dikush u kujdes që t'i gjente një 'shtëpi të re'
Disa fotografi “kundër stresit” që ndoshta duhet t'i shikoni pas një dite të vështirë
Eh, bionde
Sigurimi dhe organizatori nuk mund të vendosin se në cilën karrige ta ulin liderin e Koresë së Veriut, pamjet bëhen virale
Një qen është “ngjitur” në një shtyllë nga një fqinj i zemëruar - si një ndëshkim për urinimin në oborrin e tij
Vallëzime erotike dhe “twerk” në mes të rrugës (Video)
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
Këto janë vendet ku TikTok tashmë është i ndaluar – dhe nuk janë pak
Florin Krasniqi kërkon mbi 28 milionë euro dëmshpërblim nga Mali i Zi
Ngacmimet seksuale, Salihaj: Në vitet e 70-a profesorët e UP-së kishin shtretër nëpër kabinetet e tyre
Teknologjia e vijës së portës ka analizuar golin në El Clasico, është konfirmuar se ishte apo nuk ishte
Zelensky tregon tri llojet e armëve që i duhen Ukrainës për të mposhtur Rusinë
Zbulohet favoriti i ri për të fituar Topin e Artë 2024: Haaland mbetet mbrapa në garë