Marcel Marceau: Gjeniu i mimikës, heroi i pakënduar i luftës

Nga: Charlotte Runcie / The Telegraph
Përkthimi (i pjesshëm): Telegrafi.com

Këtë vit nuk e prisja një befasi nga radioja: se do të më jepte një vlerësim të ri të artit të heshtur të mimikës. Megjithatë, kjo është ajo që ndodhi kur dëgjova Archive on 4: The Art of Silence (Radio 4). Ishte një nga ato programet e paharrueshme radiofonike që trajton temën për të cilën ke menduar se e njeh dhe atë e hap sikur kur e shpalos hartën e fshehtë të thesarit, kur i zbulon rrugët dhe pamjet brenda saj, ato që kurrë më parë nuk i ke njohur.

Programi i prezantuar nga dy vajzat e Marcel Marceau-it, Camille dhe Aurélia, The Art of Silence [Arti i heshtjes] nuk u fokusua drejtpërdrejt në vetë artin e performancës së mimikës, por në historinë komplekse të njeriut që atë e solli në jetë.

Lindi si Marcel Mangel në një familje hebreje në Strasburg, më 1923, ndërsa gjatë pushtimit nazist të Francës e adoptoi mbiemrin më francez “Marceau”. Dhe, kjo periudhë në historinë evropiane pati ndikimin më të thellë tek ai.

I riu Marceau, në moshën 17-vjeçare iu bashkua Rezistencës Franceze dhe i ndihmoi fëmijët hebrenj që të shpëtojnë nga Gestapoja duke i kontrabanduar ata për në Zvicër. Në vitin 1944, babai i tij u kap dhe u vra nga nazistët në Aushvic. Kishte kaq shumë shtresa heshtjeje, tërheqjeje dhe gjërash të pathëna këtu, të bashkuara me kujdes dhe me bukuri nga producentja Victoria Ferran.

“Pse zgjodhi të hesht, kjo është një histori që rrallë e ka treguar në publik”, kanë thënë vajzat e tij. Pse Marceau, pas luftës, ia përkushtoi jetën performimit në një formë arti pa asnjë fjalë?

Një citim nga vetë ky njeri, ndihmoi për të kuptuar shpjegimin: “Në heshtje, mund të gjesh zgjuarsi, tragjedi, argëtim, humor, patos, komedi”. Një spektër emocionesh njerëzore që nazistët ishin përpjekur aq shumë që ta zhduknin. Por, më së shumti ishte kjo: “Pas luftës, nuk ka më fjalë”.

Por, Marceau ua kishte besuar fjalët fëmijëve të vet, në formën e ditarëve të shkruar.

Një shekull që nga lindja e tij, kjo është hera e parë që familja e tij e tregon historinë e tij në anglisht. Në fakt, marrëdhënia që Marceau kishte me familjen ishte një nga fijet më të forta këtu: që nga fëmijëria si pjesë e lidhjes së madhe dhe të ngushtë të kushërinjve dhe vëllezërve e deri te humbja e babait dhe, më vonë, shkëputja fizike midis tij dhe fëmijëve që ishte rezultat i punës së tij – duke udhëtuar dhe duke kryer aktin e tij të famshëm për 300 net në çdo vit.

Ky vërtet ishte një program për Luftën e Dytë Botërore dhe ndikimin e saj të gjatë e shkatërrues në vitet që pasuan. Në një audio-eksplorim të artistit pamor, ajo që erdhi më fuqishëm këtu ishin pikat e dhimbjes dhe ngushëllimit, të ndiera diku thellë nën shqisa. Përmes historisë së një njeriu të jashtëzakonshëm dhe të familjes së tij, u ndriçuan gjithë 100 vitet e fundit të artit, të luftës dhe të emocioneve. /Telegrafi/