Nga: Lola Okolosie / The Guardian
Përkthimi: Telegrafi.com
“Por, të gjithë e kanë një të tillë”, lutet biri im, njëjtë si babai i tij, dhe unë i them, për të satën herë, jo, se ai nuk do të ketë smartfon. Jo tani dhe ndoshta jo edhe për disa vjet të tjera. Pavarësisht vendosmërisë sonë të palëkundur, është e vështirë të mos ndiejmë keqardhje për të. Grupet WhatsApp-it po lulëzojnë në mënyrë që miqtë që shkojnë në shkolla e tjera të mund t’i ruajnë lehtë kontakte. Është një botë e ndërveprimit të cilën ai nuk do ta njohë, por, megjithëse më dhemb shumë kur shoh shqetësimin që shkakton, ndihem e arsyetuar sa herë që lexoj për ndikimin e dëmshëm që telefonat inteligjentë kanë te fëmijët.
Një raport i publikuar në fillim të këtij viti nga komisionerja për fëmijë, Dame Rachel de Souza, zbuloi se gati një e treta e të rinjve kanë parë pornografi deri në moshën 11-vjeçare. Një përmbajtje e tillë, sqaron De Souza, nuk do të jetë ekuivalenti i materialeve “të turpshme” që disa prindër mund ta kenë parë në rini dhe që sot konsiderohen të çuditshme. Është material në të cilin “përshkrimet e degradimit, detyrimit seksual, agresionit dhe shfrytëzimit janë të zakonshme dhe të shënjestruara në mënyrë disproporcionale ndaj vajzave adoleshente”.
Ose, ekziston një studim i kryer vitin e kaluar nga OFCOM-i, që tregon se ngacmimi ka më shumë gjasa të ndodhë në një pajisje dhe jo ballë për ballë. Mujsharët e shkollës nuk janë diçka e re, por aftësia e të tyre për gjetur strehë në shtëpi është një zhvillim i kohëve të fundit. Problemet që lindin nga ndërveprimet e nxënësve në mediat sociale, po e marrin një pjesë të madhe të kohës së mësuesve. Në shkurt, drejtori Jon Boyes i shkollës së mesme Hern Bej, u tha prindërve se u është dashur t’i zgjidhin debatet që kanë ndodhur në internet, mes nxënësve. Ishte “e pamundur për shkollën për ta luajtur rolin e policit” dhe ta trajtojë shkakun kryesor të “mosmarrëveshjeve, stresit, ankthit dhe traumës” mes nxënësve, shkroi ai. Kreu u kërkoi prindërve të përpiqen ta kufizojnë kohën para ekranit dhe ua kujtoi atyre se “shumica e platformave të mediave sociale kanë caktuar një moshë minimale 13-vjeçare … që do të thotë se shumica e nxënësve në moshën 7-8-vjeçare nuk duhet as t’i përdorin mediat sociale”.
Megjithëse blerja e një telefoni inteligjent për fëmijët mund të duket si mënyra më e mirë për t’i mbajtur të sigurt ose për t’u siguruar që ata të mos ndihen të izoluar nga shoqëria, provat sugjerojnë se teknologjia ka efekte të rrezikshme në shëndetin mendor të fëmijëve. Sondazhi më i fundit i publikuar nga programi i OECD-së për vlerësimin ndërkombëtar të nxënësve 15-16-vjeçarë (PISA), në 37 vende të botës, tregoi se në të gjitha vendet – përveç njërit prej atyre vendeve – gati dy herë më shumë adoleshentë kishin “nivele të shtuara të vetmisë”, me “vetminë në shkollë” që rezulton të jetë e lartë kur qasja në smartfonët dhe përdorimi i internetit janë gjithashtu në nivel të lartë. Këto gjetje u bëjnë jehonë një studimi të fundit global me afro 30 mijë të rritur të rinj, i cili zbuloi një lidhje mes moshës kur një fëmijë merr smartfonin e parë dhe shëndetit të tij mendor në moshën madhore.
Fëmijët të cilëve u është thënë një telefon më vonë, vazhduan të përjetonin mirëqenie më të mirë mendore në lidhje me vetëbesimin dhe aftësinë e veta për t’u lidhur me të tjerët, zbuluan studiuesit. Anasjelltas, ata që morën një telefon në një moshë më të re, kishin më shumë gjasa të përjetonin mendime vetëvrasëse, ndjenja agresioni ndaj të tjerëve dhe ndjenjën se ishin të shkëputur nga realiteti. Këto prirje rezultuan më të forta tek femrat sesa tek meshkujt, por ishin të qëndrueshme në 41 vendet e anketuara në raport. Fëmijët me telefona inteligjentë kalojnë mesatarisht më shumë se tre orë në ditë në internet, larg kohës familjare dhe ndërveprimeve personale. Mediat sociale i detyrojnë ata të “krahasohen dhe të dëshpërohen” dhe i vendos ata në kontakt me ndikuesit toksikë si Andrew Tate.
Mund të jeni të prirë t’i hidhni poshtë të gjitha këto si tentim i kotë për mbylljen e derës së stallës pasi kali të ketë ikur. Megjithatë, duke pasur parasysh atë që ne dimë, nuk mendoj se zmbrapsja është opsion. Prindërit duhet të jenë të gatshëm të mbështesin idenë se është e mundur të refuzohet ndjekja e tufës, të paktën derisa fëmijët e tyre të rriten mjaftueshëm për të lundruar në atë që gjejnë në internet. Në fakt, si TikTok-u ashtu edhe Snapchat-i, kërkojnë që përdoruesit të jenë 13 vjeç. Ka tentime për ta mbrojtur idenë se një telefon inteligjent është e vetmja mënyrë për ta mbajtur fëmijën të sigurt, ose për t’u siguruar se do të ketë qasje në miqësi të rëndësishme. Ne mundemi, si 45 mijë teksasianët që janë pjesë e lëvizjes Prisni deri në të tetën, t’i nxisim prindërit të vonohen në dhënien e një telefoni inteligjent fëmijëve, deri në klasën e tetë, pra të presin derisa të bëhen adoleshentë.
Djali im është vetëm 10 vjeç. Nuk është aspak gati të hidhet nëpër mbetjet konfuze dhe të dëmshme që pa dyshim do t’i gjejë në internet. Ai nuk e ka zhvilluar pjekurinë emocionale për të shmangur, me shkathtësi, mbeturinat përgjatë rrugëtimit të vet. Si prind i tij, si mund ta ndalojë të lundrojë në terrenin të cilin shumë të rritur përpiqen ta kontrollojnë? Meqenëse nuk mundem, do të mjaftohem me bastin se mund të mbijetojë me një “telefon budalla” të mirë të modës së vjetër, të paktën derisa të rritet. /Telegrafi/
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëFadil Hoxha e Veli Deva, Enver Hoxhës më 1968: Kujdes me Titon, se po na e vështirësoni punën në Kosovë
Aktori Abdurrahman Shala - eprori i dikurshëm i një burgu në Prishtinë, që ndali vrasjet e shqiptarëve!
“Liria e së nesërmes”: A e njeh ky njeri rrugën e paqes mes Izraelit dhe Palestinës?
Karnavalet, origjina dhe domethënia
Pavlina Mani: Artistët që kërkuan objekt të ri teatri, kanë falsifikuar nënshkrimin e Pirro Manit
Kosova në Bienalen e Venecias: Nëndetësja e "Monumentalitetit të përditshmërisë"
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën