Sonila Boçi, Ana Lalaj, Edon Qesari, Ilir Kalemaj, Hamit Kaba dhe Dorian Koçi flasin për studimet mbi Musine Kokalarin, Kosta Çekrezin, Isuf Luzajn, Isuf Kecin, Petro Markon, Zef Malen, Sejfulla Maleshoven, Skënder Luarasin, Tajar Zavalanin e Xhavid Qesjen, duke zbardhur udhëtimin e tyre nga e majta utopiste, socialdemokrate a komuniste, drejt urrejtjes për komunizmin si ideologji mbytëse për vendin dhe kthimin e tij në sistem xhelatësh.
Projekti që erdhi si bashkëpunim mes Autoritetit të Dosjeve dhe Fondacioni “Friedrich Ebert” dhe një grupi historianësh, synon zbardhjen e figurave historike, qëndrimeve dhe jetës se tyre në raport me regjimin duke u bazuar në dokumente.
Sonila Boçi thotë se përzgjedhja e 10 figurave të së majtës qe e vështirë, ndërsa Ilir Kalemaj tregon se e majta nuk nisi me komunizmin ne vend. Ai ndalet te të majtat utopike, nacionaliste, trockiste.
Mandej Boçi flet për kriteret përzgjedhëse te personazheve, që jetuan në tri kohë duke shmangur komunistët që kishin pushtet si dhe arsyet pse komunizmi gjeti përkrahje.
Edon Qesari thekson detajet e jetës dhe luhatjet e Petro Markos si komunist e si antifashist dhe ato të Zef Males, ndërsa Ana Lalaj thotë se të djathtët e të majtët i ndante motivi i pushtetit.
“E majta ishte përgjegjëse për luftën dhe ka disa arsye se pse s’u ndal komunizmi. Maleshova e quajti komunizmin një bandë terroristësh”, thotë ajo duke vënë në dukje ndarjet mes komunistëve që në fillim të pushtetit.
Edon Qesari vëren ngjasimet e dasitë e Markos dhe Males, nga idealizmi te zhgënjimi, nga lufta e Spanjës te grupet e para komuniste. Për Hamit Kaben, Zavalani nga stalinist u bë socialdemokrat, ndërsa Çekrezi ishte i qartë ne bindjen e tij antikomuniste.
Për Ilir Kalemajn, filozofi Isuf Luzaj që themeloi Ballin dhe Socialdemokraten, ishte i majtë. Ai vë në dukje se raportimet për Luzajn ka pasur shumë përndjekje edhe në ShBA.
Dorian Koçi thotë se Musine Kokalari ishte personazh kompleks dhe ndjekëse e Sami Frasherit. Ajo ndjek parimet e filozofisë së Volterit. Sonila Boçi pohon se Luarasin nuk e bëri komunist marksizmi, sepse Skënder Luarasi nuk u përkiste grupimeve te se majtës. “Luarasi ishte kundër regjimit për historinë e Kadarenë”, thotë ajo.
Ana Lalaj e aktualizon mësimin e historisë kur thotë se ata personazhe janë shembuj, sepse sot nuk ngrihen njerëz kundër banaliteteve të kohës. /BW/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëVitet kur shqiptarët sundonin Jerusalemin: U pritën si çlirimtarë, sollën barazi për të gjithë
I kanë thënë të mençurit...
Shpata dhe përkrenarja e Skënderbeut nuk janë origjinale?
Fjalë të urta popullore: Edhe diell të bëhesh, të gjithë nuk i ngroh dot!
Qytetet shqiptare në kartolinat gjermane të viteve 1914-1918
Muzika qytetare e Tiranës
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
‘Hakmarrja’ e Izraelit ndaj Iranit - gjithçka që ndodhi në ditën kritike
Serwer tregon se pse Serbia i frikësohet anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës
Barcelona po nënshkruan mega-kontratë, ajo do t'i sjellë klubit mbi një miliard euro
Treni në Japoni u nis me 17 minuta vonesë: Kur pasagjerët dëgjuan arsyen, askush nuk u zemërua
Pas ‘hakmarrjes’ së Izraelit ndaj Iranit, reagon shefi i NATO-s
Von Cramon: Nëse Kosova e Serbia përfitojnë më shumë nga moszbatimi i marrëveshjeve, vështirë të bëhet diçka në Bruksel