Çfarë dimë rreth idesë së Macronit për një Evropë me dy nivele?

Pas një fitoreje të madhe zgjedhore muajin e kaluar, Emmanuel Macron ka propozuar disa prej ndryshimeve më të mëdha në strukturën e Bashkimit Evropian.

Mes sugjerimeve se oferta e anëtarësimit të Ukrainës në BE, e shkatërruar nga lufta, mund të marrë “dekada” dhe vonesa të gjata për pranimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor, presidenti i Francës propozon një Evropë me dy nivele.

Ai parashtroi vizionin për një komunitet më të gjerë të demokracive evropiane që do të lejonte një bashkëpunim më të thellë midis bllokut 27 anëtarësh dhe vendeve jo anëtare të BE-së, raporton euronews.

Lexo po ashtu Macron propozon ndryshime të mëdha në BE - Nga heqja e vetos për vendet anëtare deri në promovimin e bujqësisë organike

Brenda këtij bashkimi të ri politik, kombe si Ukraina, madje edhe Britania e Madhe pas BREX-it, mund të krijojnë lidhje më të thella pa u anëtarësuar zyrtarisht në BE, transmeton Telegrafi.

“BE-ja, duke pasur parasysh nivelin e integrimit dhe ambicieve të saja, nuk mund të jetë në afat të shkurtër mjeti i vetëm për strukturimin e kontinentit evropian”, pohoi Macron para eurodeputetëve.

“Është detyrimi ynë historik t’i përgjigjemi kësaj sot dhe të krijojmë atë që unë do ta quaja një ‘komunitet politik evropian’. Kjo organizatë e re evropiane do t’u mundësonte kombeve demokratike evropiane që i përmbahen vlerave tona thelbësore të gjejnë një hapësirë të re për bashkëpunim në politikë, siguri, energji, transport, investime në infrastrukturë dhe lëvizjen e njerëzve, veçanërisht të rinjve”, pohoi ai.

Pse tani?

Macron i bëri këto komente gjatë ditës së hënë në Konferencën për të Ardhmen e Evropës, një konferencë me tematikë se si duhet të reformohet BE-ja.

Në mënyrë simbolike, ai foli në Ditën e Evropës, një rast që nderon pikënisjen e integrimit politik dhe ekonomik të kontinentit.

Këto propozime vijnë gjithashtu në mes të luftës së Rusisë në Ukrainë, e cila ka nxitur Kievin dhe dy ish-vendet sovjetike të paraqesin aplikimet e tyre të nxituara për anëtarësim në BE: Moldavinë dhe Gjeorgjinë.

Lexo po ashtu Propozimi i Macron për 'komunitet politik evropian', Arifi: Macron dëshiron ta mbajë afër Ballkanin Perëndimor, por jo brenda BE-së

Për më tepër, Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria kanë pritur prej kohësh fillimin e bisedimeve të anëtarësimit.

Mund të lidhet gjithashtu me zhgënjimet në shpejtësinë e vendimmarrjes së BE-së. Disa vende, duke përfshirë Hungarinë, po kundërshtojnë propozimin për të ndaluar importet e naftës ruse.

Si do të funksiononte ideja e Macron?

Detajet janë ende shumë të skicuara.

Macron, duke folur më vonë së bashku me kancelarin gjerman, Olaf Scholz, tha se “ne duhet të gjejmë një formë politike që mundëson të ‘ndryshojmë’ në Evropë disa shtete që ndajnë të njëjtat vlera dhe të ndërtojmë së bashku një koordinim politik, ndoshta disa forma solidariteti në kushtet e sigurisë – dhe që nuk janë të njëjta me NATO-n. Por disa elemente bashkëpunimi dhe solidariteti duhet të përcaktohen – si në aspektin energjetik – ne shohim integrimin dhe solidaritetin brenda Evropës për këto çështje që janë kaq të strukturuara”.

“Tani duhet të fillojmë konsultimet politike për të parë interesin dhe, siç e keni vënë re, ndoshta është gjithashtu një mënyrë për të rifituar stabilitetin dhe një formë tjetër bashkëpunimi me disa vende si Mbretëria e Bashkuar, e cila ka vendosur të largohet nga Bashkimi ynë Evropian, por që mund ta ketë vendin e merituar në këtë komunitet politik”, pohoi i pari i shtetit francez.

Megjithatë, ideja shënon një ndryshim të madh në drejtimin e politikës evropiane, veçanërisht për Francën, e cila ka treguar një shkallë mospërputhjeje drejt integrimit të mëtejshëm të vendeve të reja anëtare të BE-së për vite me radhë.

Planet e Macronit do të shihnin një Evropë me dy nivele, e cila, në shumë mënyra, bie ndesh me idenë e BE-së, domethënë, besnikërinë e plotë ndaj ligjeve dhe rregulloreve të bllokut dhe në rastin e këtij propozimi të ri, qeveritë evropiane do të bashkëpunonin më thellë për çështje të tilla si mbrojtja dhe taksat.

Lexo po ashtu Macron: Ukrainës ndoshta do t'i duhen disa dekada për anëtarësim në BE

“Dikush mund të thotë se zona Shengen dhe eurozona janë shembuj të një Evrope me dy shpejtësi, e cila nuk është e njëjtë me idenë tjetër [e Macron], që është ky rreth i jashtëm i jo-anëtarëve të BE-së, i cili do të bashkëpunonte me Bashkimi Evropian në fusha specifike pa qenë pjesë e bllokut”, tha për Euronews, Camino Mortera-Martinez, kreu i zyrës për Reformën Evropiane.

“Dhe kjo është ajo që unë mendoj se Macron përmendi ose po i referohej, kësaj ideje të komunitetit politik evropian. Dhe kjo është ajo që vlen për Ukrainën, Gjeorgjinë, Moldavinë dhe ndoshta për Mbretërinë e Bashkuar, si dhe vende të tjera”, pohoi ai.

Kush pret të anëtarësohet në Bashkimin Evropian?

Ukraina, Gjeorgjia dhe Moldavia kanë paraqitur të gjitha dokumentet që nga fillimi i luftës së Rusisë më 24 shkurt.

Krahu ekzekutiv i Bashkimit Evropian, Komisioni Evropian, tha se synon të japë opinionin e parë në muajin qershor mbi kërkesën e Ukrainës për t’u bërë anëtare.

Macron tha se aspirata e Ukrainës për t’u bashkuar me bllokun ishte “legjitime”, duke thënë se dëshira e Kievit, si dhe ajo e Gjeorgjisë dhe Moldavisë, “na lejon të rivlerësojmë gjeografinë tonë dhe organizimin e kontinentit tonë”.

Por, pas dyerve të mbyllura, shumë shtete anëtare pranojnë se anëtarësimi i shpejtë për Ukrainën – dhe kandidatët e tjerë – ka shumë pak gjasa duke pasur parasysh se një propozim si ky do të kërkonte ndryshime të mëdha në traktatet e BE-së, transmeton Telegrafi.

“Shumë nga këto qeveri [BE] janë shumë të kujdesshme për hapjen e traktateve sepse e dinë se kjo është si hapja e kutisë së Pandorës”, tha Mortera-Martinez.

Kritikët theksojnë se Macron thjesht përpiqet të qetësojë vendet që nuk janë anëtare të BE-së, ku disa prej të cilëve ka vite që kanë hedhur kandidaturën e tyre për anëtarësim.

Përveç Turqisë – me të cilën bisedimet filluan në vitin 2005, por që ngecën dhe u ndërprenë më pas në 2019 – dhe treshes së aplikuesve të fundit, të gjithë ata që presin të bashkohen janë në Ballkanin Perëndimor.

Maqedonia e Veriut, e cila aplikoi për herë të parë në vitin 2004, ka përmbushur kriteret për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit, por oferta e saj po pengohet nga një mosmarrëveshje me Bullgarinë.

Oferta e Shqipërisë është e lidhur me atë të Maqedonisë së Veriut, kështu që vetoja e Sofjes po i pengon gjërat edhe për Tiranën.

Lexo po ashtu Macron dhe Scholz duan ta afrojnë më shumë Ballkanin Perëndimor me BE-në

Mali i Zi aplikoi për anëtarësim në vitin 2008. Bisedimet e pranimit, të cilat filluan në 2012, janë avancuar dhe vendi mund të jetë gati për t’u anëtarësuar deri në vitin 2025.

Bisedimet po vazhdojnë edhe me Serbinë, ndërsa Kosova dhe Bosnja dhe Hercegovina konsiderohen si “kandidate të mundshëm për anëtarësim në BE”.

Kosova, shpalli pavarësinë nga Beogradi në vitin 2008. Serbia nuk e njeh këtë dhe vazhdon ta trajtojë Kosovën sikur të ishte nën sovranitetin e saj. Brukseli thotë se asnjëri prej tyre nuk do të jetë në gjendje të anëtarësohet në BE derisa kjo mosmarrëveshje të zgjidhet.

Perspektivat për Bosnjën, ndërkohë, janë të dobëta. Ajo aplikoi për anëtarësim në BE në vitin 2016, por, sipas një shënimi informues të Parlamentit Evropian, “paqëndrueshmëria e brendshme politike dhe mungesa e reformave politike kanë zbehur perspektivat e vendit për t’u bashkuar me BE-në”.

Cilat janë mundësitë që këto ide të bëhen realitet?

Ideja e Macronit ka të ngjarë të kërkojë ndryshime në traktatet e BE-së dhe duket se ka pak gatishmëri për këtë.

Deri në 13 vende, duke përfshirë Danimarkën, Slloveninë, Bullgarinë dhe Suedinë, nënshkruan një dokument të hënën duke hedhur poshtë idenë.

“Ne nuk mbështesim përpjekjet e pakontrolluara dhe të parakohshme për të nisur një proces të ndryshimit të traktatit”, shkruan ata.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, megjithëse shprehu interes për propozimin e Macronit, paralajmëroi se kjo do të zhgënjente vendet që kanë aplikuar prej kohësh për anëtarësim në BE.

“Ajo që është e qartë është se kjo nuk duhet dhe nuk do të na ndalojë të ecim përpara me atë që kemi filluar, përkatësisht për proceset e anëtarësimit që kemi punuar për kaq gjatë tani”, tha Scholz në një konferencë të përbashkët për shtyp me presidentin francez në Berlin.

Lexo po ashtu Gjysma e vendeve anëtare kundërshtojnë idetë e Macronit rreth ndryshime drastike në BE

“Kjo është veçanërisht e vërtetë për Ballkanin Perëndimor, për të cilin kemi folur tashmë. Ka shumë prej tyre që tashmë kanë bërë përgatitje shumë të gjata, të cilët gjithashtu kanë marrë vendime të guximshme. Dhe ky guxim duhet të shpërblehet në një moment”, pohoi ai.

“Unë thjesht do të doja ta ilustroj këtë me shembullin e Maqedonisë së Veriut. Ka pasur liderë politikë shumë të guximshëm që kanë guxuar të bëjnë diçka për të mundësuar fillimin e procesit të anëtarësimit. Dhe ne duhet të gjejmë një mënyrë që këtë trimëri të mos e shpërblejmë me zhgënjim”, shtoi Scholz.

Macron thotë se do të dëshironte ta diskutonte idenë në samitin e Këshillit Evropian në muajin qershor, me synimin që të marr mbështetje për ndryshimin e traktateve në të ardhmen e afërt.

Por me kaq shumë kundërshtarë që tashmë kanë ngritur zërin e tyre, ndonjë ndryshim domethënës në mënyrën se si funksionon blloku mund të duhen vite të tëra. /Telegrafi/