Kushtet e jetës së izoluar – në karantinë, siç po e quajmë këtë kohë të pandemisë së koronavirusit – kanë krijuar mundësinë për të medituar dhe reflektuar për shumë aspekte të jetës sonë individuale dhe shoqërore. Jemi të sforcuar ta bëjmë këtë. Por, të merresh me punët jashtë kompetencës profesionale, duket marrëzi, nonsense. Jam i vetëdijshëm për këtë! Unë vetë ‘shkarravis’ për temat jashtë fushës sime profesionale. Të jem i sinqertë, kur marr e shkruaj rreth problemeve për të cilat s’kam kredenciale, më mbërthen ndjenja e dyshimit, por e bëj këtë sepse më bën të iki nga realiteti, dhe nga vetja ime.
Po të isha plotësisht racional, ‘i lirë’, fokusi im do duhej të ishte tek përfundimi i një projekti profesional që e kam nisur më herët, që lidhet me analizën e kapaciteteve organizative dhe menaxheriale të firmave prodhuese në Kosovë. Por, kam kuptuar se këtë nuk e bëj dot, tani. Në kushtet kur diskursi ditor mbizotërohet nga fjalët ‘virus’, ‘infektim’, ‘pandemi’, ‘rri n’shpi‘, ‘izolim’, ‘vdekje’ etj., sikur tretet pasioni dhe dëshira për të bërë punë profesionale. Pra, me vetëdije kam hequr dorë nga liria ime pozitive!
Filozofi Isaiah Berlin thoshte se ‘nëma (mallkimi) më e madhe për individin është kur deprivohesh, apo heq dorë nga liria jote’.
Për cilën liri e kishte fjalën filozofi?
Ekziston një liri që ai e quante ‘liri negative’ e që lidhej me kufizimet e jashtme fizike të njeriut. Por, sipas tij, kufizimi i lirisë nuk vjen vetëm nga faktorët e jashtëm, por edhe nga faktorët e brendshëm. Kufizimin nga brenda ai e shpjegon me konceptin e ‘lirisë pozitive’.
Kuptimi ‘pozitiv’ i fjalës ‘liri’ buron nga vullneti dhe dëshira jonë si individë, për të qenë të zotët e vetvetes sonë. Buron nga kapaciteti dhe aftësia jonë për të luftuar veset brenda vetes, elementet irracionale që secili i kemi. Kur i eliminojmë, ose së paku i kontrollojmë veset, qëllimet irracionale, tek atëherë jemi të lirë; atëherë kur ne i marrim vendimet, pa u shtyrë nga forcat e jashtme (veset), tek atëherë jemi zotët e qëllimeve tona, pra të vetes sonë.
Kur fitojmë mbi forcat e brendshme irracionale, refuzojmë të bëhemi instrument i tjetërkujt; bëhemi subjekt, jo objekt; bëhemi ‘dikushi’, nuk mbetemi ‘askushi’; bëhemi ‘bërës’ të vetes sonë, nuk mbetemi ‘send’, ose kafshë, ose skllav i paaftë për të luajtur një rol njerëzor në jetë.
Mesazhe të ngjashme, mbi peshën e anës racionale të njeriut, i janë dërguar njerëzimit qysh nga Sokrati i madh, nga Platoni, Aristoteli, pastaj nga Hobbes, Locke, Kant, Russell, Popper, Berlin e shumë të tjerë. Por, sipas Berlinit, fondamenti i lirisë pozitive lidhet me vetëdijen tonë se ‘nuk jam skllav i askujt; jam zot i vetes time; së këndejmi fati i jetës sime varet nga unë e jo nga vullneti i dikujt tjetër’.
Ne ndjehemi të lirë për aq sa besojmë se kjo është e vërtetë, dhe të skllavëruar për aq sa besojmë se kjo nuk është kështu…
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëHarry Kane shkruan historinë me Bayernin në Bundesliga që mund të mos përsëritet kurrë
Grushte të fuqishme dhe hedhje në tokë, turko-gjermani Cinkara e fiton luftën ndaj boksierit kosovar Armend Xhoxhaj
Xhensila Myrtezaj rrëzohet në skenë, në nisje të performancës: Uroj të mos e keni kapur këtë
Shqetësime të mëdha për Bayernin, lëndohen edhe dy yje tjerë para ndeshjes me Real Madridin
Ish-legjenda e Liverpoolit tregon ‘arsyen e vetme’ që çoi tek përplasja e Salahut me Kloppin
Një veturë mbi 5 mijë euro dhe disa para të kursyera, çfarë pasurie ka Drejtori i Përgjithshëm i Policisë, Gazmend Hoxha?
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
Grushte të fuqishme dhe hedhje në tokë, turko-gjermani Cinkara e fiton luftën ndaj boksierit kosovar Armend Xhoxhaj
Xhensila Myrtezaj rrëzohet në skenë, në nisje të performancës: Uroj të mos e keni kapur këtë
Njësiti special serb “Kobra” dyshohet të jetë pjesë e trajnimeve të grupeve terroriste pranë kufirit me Kosovën
Ish-legjenda e Liverpoolit tregon ‘arsyen e vetme’ që çoi tek përplasja e Salahut me Kloppin
NASA dhe Nokia po dërgojnë rrjetin 4G në hapësirë - çfarë do të thotë kjo për njerëzimin?
Pamje të reja nga përplasja e Salahut me Kloppin tregojnë saktësisht se çfarë ka ndodhur