Nga: Muhamet Hamiti
Kur u botua më 1979, libri poetik i Sabri Hamitit “Trungu ilir” u njoh si ngjarje letrare e kulturore e vitit dhe krijoi bujë të madhe. Iu dhanë dy shpërblimet kryesore atë vit, i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës dhe i “Rilindjes”.
Libri ka njohur pesë botime në këto 40 vjet, me tirazhe mijëra kopjesh seicili. Pjesë prej këtij libri janë botuar në antologji të poezisë shqipe e në libra me poezi të zgjedhura të shkrimtarit.
“Trungu ilir”, libër poetik vëllimor (171 faqe) në dy libra (pjesë), “Trungu” dhe “Koha”, të mëvetësishëm e të ndërlidhur njëherësh, është bërë libër kult i autorit dhe i poezisë shqipe në Kosovë: i dashur e i lexuar. Ka pasur sukses edhe në një dramatizim në Teatrin e Kosovës, në regjinë e Agim Sopit. U shpërblye në një festival teatrosh në Sarajevë më 1981 sa nuk e kishte përlarë censura që e ndaloi shfaqjen në Prishtinë për shpejt, mbas Ngjarjeve të marsit të atij viti në Kosovë. Shfaqja dhe libri u sulmuan nga rrjeti i policisë letrare-politike të kohës në ish-Jugosllavi.
Lexuesi kanonik i poezisë së Sabri Hamitit ka qenë prej fillimi Ibrahim Rugova, dijetar i letërsisë. “Trungut ilir” i ka bërë një studim të thellë në tekstin e vet “Sistemi poetik i Sabri Hamitit”, botuar si parathënie e përmbledhjes së zgjedhur të poezive të Hamitit, që rimerrte titullin “Trungu ilir”, te kolana “Albatros” e botuesit “Rilindja” më 1983. Sipas tij, poezia e Hamitit “shenjëzon esencat historike, që bëhen esenca poetike”. Pjesa e parë e librit (Trungu) “përshkohet nga hidhësia epike e ekzistimit”, kurse pjesa e dytë (“Koha”) nga “një hidhësi konkrete”, shprehej Rugova.
Njëzet vjet më vonë, në parathënien e kompletit të librave të Sabri Hamitit në dhjetë vëllime (2002), Ibrahim Rugova shkruante:
“Në këtë kohë [në vitet ’70, të brezit të shkrimtarëve e intelektualëve që mund të quhet “Qarku i Prishtinës”], Sabri Hamiti botoi kryeveprën e tij dhe njërën nga kryeveprat e letërsisë shqiptare ‘Trungu ilir’, apo de facto Trungu shqiptar. Këtu ai shprehu doktrinën e tij të vazhdimësisë së gjallë të traditës dhe zhvillimin modern të popullit të vet. Me këtë ai deshi ta shkatërrojë “Thikën e harrimit”, që është titulli i një libri të tij.”
Kur bëri këtë shkrim, i mbrami i tij për letërsi, Ibrahim Rugova ishte President i Kosovës së lirë, në udhë për t’u bërë e pavarur. Hamiti u bë firmëtar i deklaratës së pavarësisë së Kosovës, shpallur më 17 shkurt 2008.
I njohur si shkrimtar e studiues letërsie, Sabri Hamiti ka botuar dhjetë libra poetikë. I pari “Njeriu vdes i ri” (1972), më i riu “Kukuta e Sokratit” (2018). Para “Trungut ilir”, Hamiti botoi edhe librat poetikë “Faqe e fund” (1973) dhe “Thikë harrimi” (1975), ndërsa pas “Trungut” librat poetikë “Leja e njohtimit” (1985), “Kaosmos” (1990), “ABC: Albetare për fëmijë të rritur” (1994), “Melankolia” (1999) dhe “Sympathia” (2004).
Libri poetik i Hamitit “Kukuta e Sokratit”, që u botua vjet në Tiranë, është vlerësuar lart nga kritika letrare, nga lexues të rinj e të moçëm të poezisë.
***
TRUNGU ILIR
Nga: Sabri Hamiti
Rri i verbuar nën Dhé në Mes-Dheun plak
Pi ujin e zi të rrjedhës në qivur
Kur shtrydh dorë e huaj a del gjak
Nga zemra e fundosur gurëzuar në gur
Detet e llahtarshëm a i bashkon urë
Apo fjalët e dashjes shprishen në jehonë
Rri strukur rri dru nuk flet rri gur
Në vitet e reja ndër shekujt e vonë
Rrënjët nën dhé rjepin lëkurën një këmbonë
Prish gjumin e rëndë në tokë e qiell
Degët lidhin kurorë si thikë si këmbonë
Se pijnë ujin tjetër i nxen tjetër diell
Nis këngën e vajin e klith mallshëm me fyell
O valë e tmerrshme o ujë turbull o det
E shpie zërin e tretur rrugës nëpër pyll
Në udhën e bashkimit nisu o vij vetë
Ky shurdhim i moçëm veshët po m’i vret
Nisur në dhenë e njohjes ndër fusha e male
Zgjimi symbyllë solli gjumin mbet shkret
I shtrirë në zhurmë u zhduk dalëngadale
Në zjarrin e dashurisë së një fjale
U skuq u poq molla portokalli e fiku
Lëngun e jetës vala i dha një vale
Frika e heshtja nën dry mbet o iku
Kur ja nëpër terr qeshja e një miku
E rëndë sa kujtesa do shqiptim në lojë
Në sofrën e drurit rrethuar lajmi piku
Fusha mori veshët e mali mori gojë
E rrjetohet biseda thua thue thoj
Vëllai i madh ta mban dhembjen në kokë
Pa shih o zot si qajmë qeshim flasim njësoj
Dhembjen klithjen vdekjen i mbjellim në tokë
Kur dielli shkrumohet në det e në bokë
E i skuq gjurmët në udhëtimin pluhurak
Erren mendimet plas klithja në kokë
Gjaku yt të ndjek në botë e në prak
Rri i verbuar nën Dhé në Mes-Dheun plak
Pi ujin e zi të rrjedhës në qivur
Kur shtrydh dorë e huaj a del gjak
Nga zemra e fundosur gurëzuar në gur
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëFadil Hoxha e Veli Deva, Enver Hoxhës më 1968: Kujdes me Titon, se po na e vështirësoni punën në Kosovë
“Një autograf për nipin tim - skllavin tuaj”!
FRIKË
Thënie të Schopenhauerit: Mjeku i sheh gjithë dobësitë e njerëzve, avokati të gjitha ligësitë, teologu të gjitha marrëzitë!
Dikur: Jeta e përditshme e shqiptarëve, në fotot e Margaret Hasluckut
Vetëvritet në Korçë aktori Llazi Serbo
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën