Lajme Maqedonia e Veriut

Tre marrëveshjet thelbësore për Ballkanin Perëndimor që u nënshkruan në Samitin e Procesit të Berlinit

Para 1 viti

Tre marrëveshje thelbësore rajonale janë nënshkruar dje në Berlin në kuadër të Samitit të Procesit të Berlinit, të cilat do ta thellojnë bashkëpunimin mes shteteve nga Ballkani Perëndimor. Marrëveshjet, e nënshkruara nga shefat e qeverive të vendeve të Ballkanit Perëndimor, kanë për qëllim integrimin rajonal dhe lëvizjen e lirë të qytetarëve të rajonit. Samiti i procesit të Berlinit që këtë vit u mbajt në Berlin për herë të parë pas tetë viteve, është me qëllim që të intensifikohet bashkëpunimi dhe lidhja rajonale mes gjashtë vendeve të rajonit.

Kryeministrat e Maqedonisë së Veriut, Dimitar Kovaçevski, të Shqipërisë Edi Rama, Kosovës Albin Kurti, Bosnje e Hercegovinës-Zoran Tegeltija, Malit të Zi- Dritan Abazoviq dhe Serbisë Ana Bërnabiq kanë nënshkruar tri marrëveshje për lëvizje të lirë me letërnjoftime, për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë dhe njohjen e kualifikimeve profesionale të mjekëve, stomatologëve dhe arkitektëve.

Marrëveshja për njohjen e letërnjoftimeve lehtëson kushtet e udhëtimit në thjeshtësimin e procedurave administrative për hyrje, transit dhe qëndrim të shkurtër vetëm me letërnjoftim, siguron trajtim të barabartë për të gjithë qytetarët e rajonit dhe heq të gjitha vizat ekzistuese në Ballkanin Perëndimor.

Me marrëveshjen për njohjen e diplomave universitare, madje vendosen rregulla dhe procedura të përbashkëta për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë, mundësohet lëvizshmëri e studentëve dhe stafit akademik në Ballkanin Perëndimor, shkurtohet afati për sjelljen e vendimit për njohje në 14 ditë dhe hiqen tarifat ekzistuese për studentët për dorëzimin e kërkesave për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë. Kjo marrëveshje vlen për universitetet shtetërore dhe gradualisht do të shtrihet edhe në ato private.

Marrëveshja për njohjen e kualifikimeve profesionale lehtëson lëvizjen e profesionistëve në të gjithë rajonin dhe mundëson ofrimin e shërbimeve për mjekët, stomatologët dhe arkitektët në Ballkanin Perëndimorë. Ky dokument gjithashtu krijon bazë për negociata për katër profesionet e tjera të rregulluara (akushere, infermiere, farmaciste dhe kirurg veterinar) në periudhën e ardhshme.

Pas dy vitesh negociata, marrëveshjet u miratuan nga ministrat e Punëve të Jashtme të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor në takimin e organizuar nga qeveria gjermane më 21 tetor si pjesë e Procesit të Berlinit.

“Samiti i Procesit të Berlinit është historik, sepse vjen në një kohë krize të zgjatur dhe prej të njëjtit pritet të dalin hapa konkret që do të përforcojnë bashkëpunimin rajonal në të gjitha sferat, duke e rritur edhe më shumë rëndësinë e tij”, theksoi kryeministri Kovaçevski në sesionin për bashkëpunim rajonal dhe tregje të përbashkëta rajonale në kuadër të Samitit.

Në sesionin e parë, kryeministri Kovaçevski theksoi se sot është duke u përmbushur një pjesë kyçe e detyrimeve në kuadër të tregut të përbashkët rajonal, të miratuara në Samitin e Sofjes dy vjet më parë, duke theksuar se e gjithë kjo është arritur falë mbështetjen e fuqishme të Qeverisë së Republikës Federale të Gjermanisë, si nikoqir i Samitit të procesit të Berlinit, Komisionit Evropian dhe komunikimit intensiv të ekspertëve dhe administratave nga vendet e Ballkanit Perëndimor.

“Vullneti ynë i ndërsjellë politik dhe përkushtimi për bashkëpunim rajonal është rezultat i interesave të pranuara reciprokisht që na inkurajojnë më tej të punojmë në zhvillimin e një tregu të përbashkët rajonal dhe rritjen e atraktivitetit të rajonit për investitorët e huaj”, theksoi Kryeministri Kovaçevski në sesion.
Kovaçevski tha se vendet e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Maqedoninë e Veriut, kanë punë serioze përpara, sepse ka ardhur koha kur do të duhet të realizohen arritje thelbësore në drejtim të përmirësimit të kapaciteteve, efikasitetit dhe konkurrencës së ekonomive dhe rajonin në tërësi, gjë që do të çojë në rritje dhe zhvillim të përshpejtuar ekonomik rajonal.
Kovaçevski konsideron se nevojitet një bashkëpunim i fortë dhe i ngushtë i të gjithë rajonit për të arritur synimet ambicioze për tranzicionin energjetik dhe për të kapërcyer sfidat që na imponon kriza ekonomike dhe energjetike. Kjo krizë, sipas Kovaçevskit, shumë shpejt na solli në vëmendje rëndësinë e prodhimit vendor të energjisë, por edhe nevojën për të pasur një plan rezervë në të ardhmen që do të na ndihmojë për të kapërcyer më lehtë situata të ngjashme, por edhe për të mbrojtur mjedisin jetësor.

“Fokusi duhet të jetë gjetja e përbashkët e alternativave për furnizim të qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm me energji elektrike, por edhe synimi i burimeve të ripërtëritshme të energjisë”, theksoi Kovaçevski në sesionin për stabilitetin dhe transformimin e energjisë.

Në sesionin që është pjesë e liderëve të Ballkanit Perëndimor është e njohur se energjia e sigurisë në Ballkanin e Ballkanit është e rëndësishme si dhe siguria energjetike e BE-së dhe Bashkimit Evropian do të jetë së bashku me rajonin e Ballkanit në rënie për të zgjidhur të gjitha problemet e lidhura me krizën e energjisë.

Kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula fon der Lajen, në fillim të Samitit shkroi në Tuiter se është mirë që të shihen të gjithë partnerët nga Ballkani Perëndimor në Berlin, një javë pas vizitës së saj në rajon.

“Pakoja jonë prej një miliard euro ndihmë për Ballkanin Perëndimor do të na ndihmojë që ta formojmë bashkë të ardhmen tonë të përbashkët energjetike”, shtoi Fon der Lajen në shkrimin në Tuiter.

Ajo pas nënshkrimit të marrëveshjeve mes liderëve të Ballkanit Perëndimor, vlerësoi se ky është hap para drejt integrimit në tregun e përbashkët rajonal, sepse njerëzve u jepet mundësi që t’i zgjerojnë përvojat dhe t’ia japin më të mirën rajonit.

Sipas kancelarit gjerman Olaf Sholc, të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor janë pjesë e Evropës së lirë dhe demokratike dhe se punë e përbashkët e Bashkimit Evropian dhe e rajonit është e ardhmja e premtuar evropiane të shndërrohet në realitet.

Në hapjen e samitit në kuadër të Procesit të Berlinit, Sholc tha se takimi i sotëm është mundësi që të diskutohet për sfidat e shumta me të cilat përballet Ballkani Perëndimor dhe shprehu besim se procesi i Berlinit jo vetëm që mund ta çlirojë potencialin e rajonit, por edhe ta përshpejtojë rrugën e tij drejt Bashkimit Evropian.

Sipas kancelarit gjerman, “në momentin e luftës brutale të Rusisë kundër Ukrainës, është koha për të kapërcyer konfliktet e brendshme”.

Në samit ishte theksuar edhe dëshira për vazhdimin e Procesit të Berlinit me qëllim që të shfrytëzohet potenciali i plotë për përmirësimin dhe bashkëpunimin gjithëpërfshirës rajonal.

Procesi i Berlinit është i format i takimeve vjetore të cilat i inicioi Qeveria gjermane, në kohën e kancelares Angela Merkel në vitin 2014, kur në Berlin u mbajt Konferenca për Ballkanin Perëndimor. Pas atij samiti në Berlin, nikoqirë ishin Vjenë në vitin 2015, Parisi në vitin 2016, Tërsti në vitin 2017, Londra në vitin 2018, Poznani në vitin 2019 dhe Sofja në vitin 2020.

Qëllimet e Procesit të Berlinit është përforcimi dhe avancimi i bashkëpunimit ndërmjet gjashtë vendeve nga Ballkani Perëndimor me mbështetjen e Komisionit Evropian, në pjesën e procesit të reformave, tregjet e përbashkëta, pranimi i ndërsjellë i kualifikimeve profesionale dhe lëvizja e lirë e njerëzve dhe mallrave, me qëllim që të kontribuohet në rritjen e përshpejtuar rajonale dhe ekonomike dhe zhvillim të rajonit dhe integrimit të tij në BE. Nisma kryesisht përqendrohet në zgjidhjen e problemeve dypalëshe dhe të brendshme në rajon dhe përmirësim të bashkëpunimit ekonomik, si bazë e zhvillimit të qëndrueshëm të rajonit.

Si pjesë e Procesit të Berlinit, çdo vit organizohen seri të takimeve të përfaqësuesve të politikës, biznesit dhe shoqërisë civile.

Këtë vit më 20 tetor u mbajt mbledhje e ministrave të Punëve të Brendshme, ndërsa më 21 tetor edhe i shefave të diplomacive. Në të dy takimet, të cilat po ashtu janë mbajtur në Berlin, përveç gjashtë vendeve të rajonit dhe të Komisionit Evropian dhe organizatave ndërkombëtare, morën pjesë edhe ministrat e Austrisë, Bullgarisë, Britanisë së Madhe, Greqisë, Italisë, Polonisë, Sllovenisë, Francës, Kroacisë dhe Çekisë.