Shikimi i ndërtesave mund t’u japë dhimbje koke njerëzve

Është ora tre. Ju jeni në punë, duke luftuar të përqendroheni gjatë përgjumjes së pasdites. Ju shikoni nga dritarja juaj e zyrës, duke shpresuar për një lehtësim, por përkundrazi ndjen një dhimbje koke edhe më të madhe.

Betoni i sheshtë, rrugë të asfaltuara, ndërsa dritaret formojnë intervale xhami të përsëritura në mure të ashpra me tulla. Me linja monotone të drejta për aq sa syri mund të shohë, nuk ka askund një vënd të këndshme për të pushuar shikimin tuaj. Mund të duket një problem sipërfaqësor, por një hulumtimi ynë ka zbuluar se shikimi i peizazheve urbane në të vërtetë mund t’ju japë dhimbje koke, transmeton Telegrafi.

Gjatë dhjetëra mijëra vjet, truri i njeriut evoloi për të përpunuar në mënyrë efektive skena nga bota natyrore. Por xhungla urbane paraqet një sfidë më të madhe për trurin, për shkak të modeleve të përsëritura që ai përmban.

Skenat urbane prishin rregullin e natyrës: ato kanë tendencë të shfaqin modele të rregullta, të përsëritura, për shkak të përdorimit të zakonshëm të tipareve të projektimit siç janë dritaret, shkallët dhe kangjellat. Modelet e rregullta të këtij lloji rrallë gjenden në natyrë.

Për shkak se modelet e përsëritura të arkitekturës urbane prishin rregullin e natyrës, është më e vështirë për trurin e njeriut që t’i përpunojë ato në mënyrë efikase. Dhe për shkak se peizazhet urbane nuk janë aq të lehta për tu përpunuar, ato janë më pak të përshtatshme për tu parë. Disa modele, të tilla si shirita në dyshekë, tapete dhe shkallët, dhe  shkallët lëvizëse mund të shkaktojnë dhimbje koke.

Ne arritëm në këto përfundime duke matur efikasitetin me të cilin truri përpunon imazhe të skenave natyrore dhe urbane. Ekzistojnë dy mënyra për të matur efikasitetin; e para është të ndërtojmë modele të thjeshta kompjuterike të mënyrës që qelizat nervore llogaritin atë që ne shohim.

Një model u ndërtua nga Paul Hibbard (Universiteti i Essex) dhe Louise O’Hare (Universiteti i Lincoln), dhe një tjetër në Universitetin e St Andrews nga Olivier Penacchio dhe kolegët e tij. Të dy modelet tregojnë se kur truri përpunon imazhe që largohen nga rregulli i natyrës, aktiviteti i qelizave nervore rritet, dhe bëhet më pak i shpërndarë. Me fjalë të tjera, imazhe të tilla kërkojnë më shumë përpjekje që truri ti përpunojë.

Imazhet e ndërtesave të apartamenteve janë duke u larguar më tej dhe më tej nga rregulli i natyrës; gjithnjë e më shumë shirita shfaqen dekada për dekada, duke i bërë ndërtesat më pak dhe më pak komode për tu parë.

Një mënyrë tjetër për të matur efikasitetin e proceseve vizuale të trurit është matja e sasisë së oksigjenit të përdorur nga pjesa vizive e trurit, e vendosur në pjesën e prapme të kokës. Kur truri përdor oksigjen, ajo ndryshon ngjyrën. Ne mund t’i gjurmojmë këto ndryshime duke ndriçuar dritën infra të kuqe në kokë dhe duke matur dritën e shpërndarë e cila largohet nga truri përmes kafkës. Në mënyrë tipike, përdorimi i oksigjenit është më i madh kur njerëzit shikojnë imazhe të pakëndshme, siç janë skenat urbane.

Truri jonë përdorim më shumë oksigjen kur shikon skena që largohen nga rregulli i natyrës. Meqenëse dhimbja e kokës ka tendencë të shoqërohet me përdorimin e tepërt të oksigjenit, kjo mund të shpjegojë pse disa dizajne na japin dhimbje koke.

Ndoshta është koha që rregulli i natyrës të përfshihet në programin kompjuterik që përdoret për të dizajnuar ndërtesa dhe zyre. /Telegrafi/