“Sa pak dimë për historinë tonë”

Në vitet 1600-1700 janë përgatitur 206 shqiptarë në studimin e shqipes në Kolegjin Ilirik të Loretos dhe të Fermos në Itali, i cili qëndroi i hapur deri në vitin 1746.

“Arbënor i dashur, këtë gramatikën e shkrova për zotninë tënde”… Edhe sot pas katër shekujsh, kjo e shkruar e Andrea Bogdanit, që la amanet botimin e gramatikës shqipe, mund të transkriptohet lehtë në gjuhën e sotme shqipe.

Janë qindra si këto dokumente që plotësojnë hendekun e atyre pseve për mungesën e shkrimit shqip gjatë pesë shekujve të pushtimit osman.

Për studiuesin Mark Palnikaj është fakt që në pesë shekuj shkollat dhe gjuha shqipe janë në një vijimësi të pandërprerë. Ai argumenton me një seri dokumentesh vijimësinë e tyre gjatë pesë shekujve nën sundimin osman, deri më 1905 kur u mor vendimi për çeljen e shkollave tërësisht në gjuhën shqipe.

Osmanët e luftonin gjuhën dhe shkollën shqipe, por shqiptarët sakrifikuan dhe i mbajtën gjallë, duke u bërë ruajtës të identitetit tonë.

Palnikaj është aq entuziast pas zbulimit të çdo dokumenti që flet për çelje të shkollave shqipe që nga Shkodra, në Shkup, në Mal të Zi e deri në Prevezë; nga 1500-a në 1600-n e nga 1700-a, në 1800-n e 900-n.

“Kam gjetur plot gjëra, por këtë herë jam mërzitur… se sa pak dimë për historinë tonë”, thotë ai.

Intervistën e plotë me Panikajn, mund ta lexoni: KËTU. /Shqiptarja/