Pse po krahasohet fitorja e Talibanëve në Kabul me rënien e Saigon?

Ndërsa SHBA vazhdon tërheqjen e saj nga kryeqyteti afgan, mediat sociale janë përmbytur me fotografi të një helikopteri që evakuonte njerëzit nga ambasada amerikane në Kabul.

Dhe një imazh i tillë është i njohur për disa.

Në vitin 1975, fotografi Hulbert van Es shkrepi një fotografi të njerëzve që hipnin në një helikopter në Saigon, në përfundim të Luftës së Vietnamit.

Kështu, me të drejtë ose jo, disa analistë dhe ligjvënës amerikanë – si republikanë ashtu edhe demokratë – po e krahasojnë të ashtuquajturën rënien e Saigon me marrjen e Kabulit nga talebanët, shkruan BBC, përcjell Telegrafi.

Çfarë ishte rënia e Saigon?

Lufta e Vietnamit ishte një konflikt midis qeverisë komuniste të Vietnamit të Veriut dhe Vietnamit të Jugut dhe aleatit të tij kryesor, SHBA-së.

Ishte e gjatë – zgjati gati 20 vjet – e kushtueshme për SHBA-në, dhe jashtëzakonisht përçarëse midis amerikanëve.

Fraza “rënia e Saigon” i referohet marrjes së Saigon, kryeqytetit të Vietnamit të Jugut, nga forcat komuniste të Ushtrisë Popullore të Vietnamit, të quajtur edhe Viet Cong.

Saigon u mor nga Viet Cong në 30 prill të vitit 1975.

Në sfondin e Luftës së Ftohtë, Veriu u mbështet nga Bashkimi Sovjetik dhe aleatët e tjerë komunistë, ndërsa Jugu u mbështet nga forcat perëndimore – përfshirë qindra mijëra trupa amerikane.

Amerika tërhoqi ushtrinë e saj nga Vietnami i Jugut në vitin 1973, dhe dy vjet më vonë vendi njoftoi dorëzimin e tij pasi forcat e Veriut morën Saigon – më vonë e quajtën atë Qyteti Ho Chi Minh, pas udhëheqësit të ndjerë të Vietnamit të Veriut.

Ashtu si Kabuli, marrja e qytetit erdhi shumë më shpejt nga sa prisnin SHBA.

Në përgjigje, SHBA braktisi ambasadën e saj në Saigon dhe evakuoi mbi 7,000 qytetarë amerikanë, vietnamezët e Jugut dhe shtetas të tjerë të huaj me helikopter – e njohur si “Operation Frequent Wind”.

A është një krahasim i drejtë me Kabulin?

Sipas BBC, përcjell Telegrafi, në fund të saj, Lufta e Vietnamit ishte bërë gjithnjë e më pak e popullarizuar në SHBA, dhe kishte kushtuar jo vetëm miliarda dollarë, por mbi 58,000 jetë amerikane.

Për disa, rënia e Saigon ishte një goditje për pozitën e Amerikës në skenën botërore.

Në dekadat që nga ajo kohë, termi Sindromi i Vietnamit është shfaqur – që tregon një ngurrim nga votuesit amerikanë për të “ofruar” fuqinë ushtarake jashtë vendit.

Sidoqoftë, shumë politikëbërës amerikanë kanë tërhequr paralele midis Saigon dhe Kabul.

“Ky është Saigoni i Joe Biden”, shkroi në Twitter, Elise Stefanik, kryesuese e Konferencës së Shtëpisë Republikane. “Një dështim katastrofik në skenën ndërkombëtare që nuk do të harrohet kurrë”.

Megjithatë, muajin e kaluar, Gjeneral Mark Milley, kryetar i Shtabit të Përgjithshëm të Shtabit të SHBA, hodhi poshtë krahasimin.

Ndërkohë BBC vlerëson se ka dallime të mëdha midis të dyjave.

Rënia e Saigon ndodhi dy vjet pasi forcat amerikane u tërhoqën nga Vietnami.

Evakuimi i Amerikës nga Kabuli, ndërkohë, po ndodh ndërsa SHBA tashmë po përgatitej të largohej nga Afganistani.

Por ndërsa pasojat politike për presidentin Gerald Ford ishin të kufizuara në 1975, është e paqartë se çfarë ndikimi do të ndiejë presidenti Biden, pavarësisht jopopullaritetit të luftës në vend.

“Unë kam pak dyshime se do ta dëmtojë Bidenin”, mendon Christopher Phelps, një profesor i asociuar i Studimeve Amerikane në Universitetin e Nottingham. “Do të shihet si një humbje, dhe ndoshta si një turp – me të vërtetë ishte thirrja e tij, në mënyrë të drejtë apo jo”. /Telegrafi/