Gjashtë muaj luftë në Gaza – a ka Izraeli strategji të daljes?

Lufta në Gaza po lë pas muajin e gjashtë dhe durimi i aleatëve të Izraelit po mbaron. Ndërsa numri i të vdekurve në enklavë vazhdon të rritet, po bëhet gjithnjë e më e qartë se Izraeli nuk ka asnjë plan të zbatueshëm se si t’i japë fund luftës ose çfarë do të vijë më pas.

Vendosmëria për të vazhduar ndjekjen e Hamasit në Gaza, pavarësisht nga pasojat e tmerrshme humanitare, po e lë Izraelin gjithnjë e më të izoluar në skenën globale, me qeverinë e tij që po përballet me presion nga të gjitha anët.

Organizata të shumta ndërkombëtare kanë paralajmëruar se Izraeli mund të jetë duke kryer gjenocid, madje edhe aleatët më të afërt të vendit tani po kritikojnë hapur kryeministrin, Benjamin Netanyahu. Thirrjet për të ndaluar dërgesat e armëve në Izrael po rriten në Shtetet e Bashkuara dhe në Mbretërinë e Bashkuar.

Në të njëjtën kohë, Netanyahu dhe qeveria e tij janë nën presion në rritje në shtëpi, ku protestuesit e shumtë janë duke kërkuar dorëheqjen e tij, raporton cnn.

Izraeli filloi luftën menjëherë pas sulmeve terroriste vdekjeprurëse të 7 tetorit nga Hamasi. Në atë kohë, qeveria izraelite tha se operacioni kishte dy qëllime: eliminimin e Hamasit dhe kthimin e pengjeve të marra nga militantët në Gaza.

Gjashtë muaj pas konfliktit, asnjë nga objektivat nuk është arritur, transmeton Telegrafi.

Ndërsa Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF) thonë se kanë vrarë mijëra luftëtarë të Hamasit, shumica e lidershipit të lartë të grupit në Gaza, duke përfshirë Yayha Sinwar, vazhdon t’i shmanget dhe liderët politikë të Hamasit janë jashtë vendit. Më shumë se 100 pengje janë liruar, shkëmbyer me palestinezë të mbajtur në burgjet izraelite si pjesë e një marrëveshjeje armëpushimi me Hamasin në fund të nëntorit. Por rreth 130 pengje, duke përfshirë 99 që besohet se janë ende gjallë, mbeten në Gaza.

Ndërkohë, numri i luftës ndaj palestinezëve ka qenë i tmerrshëm: më shumë se 33 mijë njerëz, përfshirë mijëra fëmijë, janë vrarë që nga 7 tetori, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës. Për më tepër, rreth 75 mijë janë lënduar dhe më shumë se një milion janë në prag të urisë, duke u përballur me atë që organizatat ndërkombëtare thonë se është uria “e afërt”.

“Unë mendoj se (lufta) tashmë i ka tejkaluar shumë pritshmëritë e kujtdo për sa i përket kohëzgjatjes, intensitetit, shkallës dhe afatit, dhe nuk ka fund në horizont”, tha Khaled Elgindy, bashkëpunëtor i lartë dhe drejtor i Programit për Palestinën dhe Izraelin në Institutin e Lindjes së Mesme.

Megjithatë, Netanyahu po refuzon të ndryshojë qëndrim. Ndërsa ai premtoi të lejojë më shumë ndihmë në Gaza pas një ultimatumi këtë javë nga presidenti amerikan, Joe Biden, ai ka refuzuar thirrjet për një armëpushim humanitar dhe për një rishikim të planit të tij për të pushtuar Rafah, qytetin jugor të Gazës ku ndodhen më shumë se një milion njerëz aktualisht të strehuar.

“Nuk ka asnjë plan të zbatueshëm për të ardhmen e Gazës, jo vetëm për të nesërmen, por edhe sot. Askush nuk e di se kur do të përfundojë kjo luftë, si do të përfundojë”, tha Elgindy për CNN.

Asnjë strategji daljeje

Disa ekspertë i thanë CNN se Izraeli po përballej me një situatë të pamundur, sepse qëllimi që i ka vendosur vetes – eliminimi i Hamasit – është i paarritshëm.

Hamasi ka dominuar Gazën që kur mori pushtetin në vitin 2007, duke kontrolluar të gjitha organet qeveritare dhe të sigurisë, si dhe sistemin e kujdesit shëndetësor, arsimor dhe social.

“Izraeli nuk mund të arrijë synimin e eliminimit të Hamasit, sepse organizata është një pjesë integrale e shoqërisë palestineze në Bregun Perëndimor dhe Gaza. Popullariteti i Hamasit është rritur në muajt e fundit”, tha Nathan Thrall, ekspert me bazë në Jerusalem për konfliktin arabo-izraelit dhe autor i “Një ditë në jetën e Abed Salama: Anatomia e një tragjedie të Jerusalemit”.

“Pasi Izraeli deklaroi se e ka mposhtur Hamasin në veri, shihni se çdo javë, ushtarët izraelitë po vdesin në veri, kështu që është e qartë se Hamasi do të vazhdojë të ekzistojë pas kësaj lufte, pavarësisht nëse Izraeli pushton Rafahun ose nuk pushton Rafahun, Hamasi është një fuqi e madhe në terren dhe do të mbetet e tillë në fund të kësaj lufte”, tha Thrall për CNN.

Kjo do të thotë se udhëheqësit e Izraelit nuk kanë rrugëdalje për ndërprerjen e konfliktit, shpjegoi Thrall.

“Opsionet realiste para tyre janë të vazhdojnë të pushtojnë Gazën për një kohë të pacaktuar, gjë që shumica e izraelitëve nuk duan ta bëjnë, ose të largohen nga Gaza dhe ta lënë Hamasin të dominojë në terren, pavarësisht nëse do të jetë apo jo fytyra zyrtare e Qeverisë në Gaza”, tha ai.

Elgindy tha gjithashtu se qëllimi për të shkatërruar Hamasin kurrë nuk ishte realist. “Unë mendoj se edhe zyrtarët amerikanë e kuptojnë, me vonesë, se është një çmenduri e plotë, se njerëzit po lejojnë që ky tmerr të vazhdojë sikur qëllimi i shkatërrimit të Hamasit të ishte më i rëndësishëm se çdo gjë tjetër në botë, duke përfshirë sigurinë e së ardhmes së Izraelit”, tha ai.

“Është e ndarë nga realiteti, sepse edhe nëse shkatërroni Hamasin, po krijoni diçka që do të jetë shumë më e keqe se e ardhmja. Sepse tani ju keni 30 mijë njerëz që kanë vdekur, 17 mijë jetimë … cili është këndvështrimi i tyre për Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara kur të rriten?”, pohoi ai

Izraeli ishte një vend i ndarë politikisht përpara sulmeve të 7 tetorit, i paralizuar nga muaj të tërë protestash në shkallë të gjerë kundër Netanyahut dhe qeverisë së tij, më e djathta në historinë e Izraelit, dhe veçanërisht nga reforma gjyqësore e propozuar nga kryeministri.

Por, ndërkohë që këto ndarje politike mbeten, shumica dërrmuese e izraelitëve mbështesin luftën në Gaza, pavarësisht nga protesta ndërkombëtare mbi ndikimin shkatërrues mbi civilët palestinezë.

“Publiku izraelit është ende i traumatizuar nga 7 tetori, ata janë ende në modalitetin e hakmarrjes, disa nuk duan as ushqim të hyjë. Edhe nëse nuk e pranojmë se është e drejtë, ne mund të kuptojmë se cila është gjendja e tyre shpirtërore”, tha Elgindy dhe shtoi se duke pasur parasysh tmerret e sulmeve terroriste të 7 tetorit, kjo mendësi nuk duhet të ndikojë në politikën ndërkombëtare.

“Ne nuk mund të lejojmë që kjo gjendje shpirtërore të diktojë politikat e SHBA-së, Britanisë së Madhe dhe Bashkimit Evropian. Ju duhet të keni të rritur që thonë ‘kjo nuk është e pranueshme; nuk mund ta përdorësh urinë si armë”. Me fjalë të tjera, nuk ka rëndësi që publiku izraelit nuk është në disponim për të ndaluar këtë luftë. Duhet t’u detyrohet atyre”, tha ai.

Numri i ushtarëve izraelitë të vrarë në luftime në Gaza që nga fillimi i luftës ka tejkaluar tani 250. Ndonëse është pakësuar nga numri i të vdekurve palestinezë, humbjet janë megjithatë të konsiderueshme. Hamasi vrau më shumë se 1200 njerëz më 7 tetor.

Asnjë plan për të ardhmen

Harel Chorev, studiues i lartë në Qendrën Moshe Dayan për Studimet e Lindjes së Mesme dhe Afrikane në Universitetin e Tel Avivit, i tha CNN se mungesa e një plani konkret të Izraelit po dëmton gjithnjë e më shumë marrëdhëniet e tij me aleatët.

“Miqtë tanë – Amerika në radhë të parë, Britania, Gjermania, Franca – nuk i besojnë qeverisë, se e dinë se çfarë po bëjnë, se kanë një plan strategjik për të nesërmen; ata nuk na besojnë ne që po bëjmë gjënë e duhur”, tha ai.

Netanyahu zbuloi planin për të ardhmen e Gazës pas-Hamasit në fund të shkurtit, duke bërë thirrje për “çmilitarizimin e plotë” të enklavës dhe mbylljen e kufirit jugor të territorit me Egjiptin, si dhe riparimin e administratës civile dhe sistemeve arsimore të Gazës. Ai gjithashtu hodhi poshtë çdo presion nga komuniteti ndërkombëtar për të njohur një shtet palestinez.

Shumë prej propozimeve u kundërshtuan drejtpërdrejt nga lojtarët kryesorë në tryezën e bisedimeve, duke përfshirë SHBA-në, Egjiptin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.

“Plani ishte një faqe e gjysmë, duke folur përgjithësisht për të nesërmen, duke përdorur të gjitha llojet e fjalëve kodike që mund të interpretohen në të gjitha mënyrat…njerëzit nuk ishin të kënaqur me këtë, aleatët tanë nuk ishin të kënaqur me këtë”, pohoi Chorev.

Në të njëjtën kohë, Izraeli vazhdon të refuzojë edhe të marrë në konsideratë propozime të tjera për të ardhmen e Gazës, pohoi Ha Hellyer, bashkëpunëtor i lartë në studimet e sigurisë në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara (RUSI) në Londër dhe një studiues jorezident në Carnegie Endowment për Paqen Ndërkombëtare në Uashington DC, tha për CNN.

“Ka shumë plane të besueshme, por asnjëri prej tyre nuk është i realizueshëm, sinqerisht, për shkak të një pengese. Dhe këta janë izraelitët. Izraelitët e kanë bërë shumë të qartë se ata synojnë të kenë kontroll të plotë të sigurisë për të gjithë territorin, gjë që natyrisht hedh dyshime në funksionimin e çdo plani që synon t’i transferojë autoritetin çdo entiteti tjetër”, tha ai.

Netanyahu më parë ka hedhur poshtë gjithashtu sugjerimin se Autoriteti Palestinez, i cili administron pjesë të Bregut Perëndimor të pushtuar, mund të marrë kontrollin e Gazës, megjithëse plani i përshkruar në shkurt nuk e përmendi këtë.

Në vend të kësaj, plani parashikon “entitete lokale” që ofrojnë shërbime civile.

“Përsëri, kjo u la qëllimisht e paqartë dhe mund të interpretohet në mënyra të ndryshme. Mund të jenë klane lokale, siç e interpretuan disa, dhe mund të interpretohet si një Autoritet Palestinez i rigjallëruar”, tha Chorev.

“Me shumë gjasa, ajo që do të ndodhë është se ju do të keni një prani të pacaktuar ushtarake izraelite në terren”, tha Elgindy dhe shtoi se “do të keni diçka si një prishje e rendit dhe ligjit dhe gjithnjë e më shumë kaos. Kështu që ne do të shohim komandantët e luftës, bandat, klane… Gaza është bërë një vend që nuk është vërtet i jetueshëm. Nëse ka dikush atje që beson se kjo është një situatë që do të sjellë siguri dhe mbrojtje për izraelitët, është një koncept krejtësisht deluziv”.

Propozimet për vendosjen e kontrollit të përkohshëm ndërkombëtar të sigurisë mbi Gazën nuk janë të realizueshme duke pasur parasysh qëndrimin e Izraelit, thonë ekspertët.

“Nëse Izraeli do të pranonte se është një fuqi pushtuese që duhet të tërhiqet, ashtu siç insiston i gjithë komuniteti ndërkombëtar, dhe të mos pretendojë të drejtat e kontrollit të sigurisë mbi territorin në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar, atëherë mund të keni diçka. Kjo është e ngjashme me KFOR-in në Kosovë, një forcë ndërkombëtare si një tranzicion që palestinezët të marrin përgjegjësinë për territorin”, tha Hellyer, duke iu referuar forcës paqeruajtëse të udhëhequr nga NATO që vepron në Kosovë.

Thrall tha gjithashtu se shumica e përpjekjeve për të gjetur plane alternative nuk janë realiste për shkak të pozicionit të Izraelit.

“Ata do të kërkonin presion të jashtëzakonshëm mbi Izraelin dhe kjo nuk është askund në provë sot”, tha ai, duke shtuar se ky problem nuk ka gjasa të zhduket edhe nëse Netanyahu do të jepte dorëheqje.

“Për sa i përket politikës aktuale ndaj Gazës, drejtimi i kësaj lufte, përdorimi i bllokimit të ndihmave humanitare si mjet për të bërë presion ndaj Hamasit në negociata, ndëshkimi kolektiv i 2.3 milionë njerëzve në Gaza duke ndërprerë ushqimin, ujin, elektriciteti, këto gjëra, nuk do të sjell marrëveshje mes palëve”, tha ai.

Thrall tha se kushdo që mund të zëvendësojë Netanyahun si kryeministër ka të ngjarë të parashtrojë plane të ngjashme.

Benny Gantz, i cili këtë javë bëri thirrje për zgjedhje të parakohshme dhe konsiderohet gjerësisht një pasardhës i mundshëm i Netanyahut kur izraelitët të mbajnë zgjedhje parlamentare, është një anëtar i qeverisë së luftës së Netanyahut.

“Ai nuk ka ide të tjera për Gazën apo për të ardhmen e Izraelit, Palestinës apo sovranitetit palestinez. Dhe nëse shikoni planin e (ministër të kabinetit të luftës) Gadi Eisenkot, plani i tij për Gazën, i cili supozohej të ishte një kundërshtim i planit tërësisht jorealist të Netanyahut, ishte shumë i ngjashëm me të”, tha Thrall. /Telegrafi/