“Është tani sikurse Çernobili” – jeta në qytetin fantazmë të Kharkivit

Saltivka, në qytetin lindor të Ukrainës, Kharkiv, është bombarduar pamëshirshëm nga rusët. Mes rrënojave, disa banorë po përpiqen të mbijetojnë.

Kur predhat ruse filluan të binin si shi mbi Saltivka gjatë muajit shkurt, jeta në blloqet e banesave të numëruara në lagje i ngjasonte një llotarie – një bllok goditej, derisa tjetri shpëtonte. Brenda çdo ndërtese, banorët e çdo apartamenti mbijetuan si për fat – një apartament u shndërrua në hi, tjetri ishte i paprekur, raporton BBC, përcjell Telegrafi.

Derisa bombardimi i Kharkivit vazhdoi – sikurse në muajin, mars, prill, maj dhe qershor – gjithnjë e më pak ndërtesa në Saltivka u kursyen. Tani lagjja është një qytet fantazmë. Kudo që shikoni, shenjat e zeza vdekjeprurëse të djegies dalin nga dritaret ku goditën predhat. Në anët e ndërtesave ka çarje në shumë kate. Ka vrima të rregullta rrethore në çati, ku predhat ranë, por nuk shpërthyen. Ka sende personale të shpërndara në rrugët midis ndërtesave – të nxjerra nga banesat lart me forcë të tmerrshme. Dhe predhat ende po bien.

Kur ato zbarkojnë, tundin tokën dhe shpërfaqin një gjëmim duke bërë që ndërtesat të ‘kërcejnë’ dhe bëjnë jehonë nëpër hapësira e gjelbra e të zbrazët dhe këndet e lojërave, raporton BBC.

Predhat dhe raketat e ndryshme kanë tinguj të veçantë dhe lënë pjesë të veçanta të copëzave që vendasit tashmë po i dallojnë.

Ato përfshijnë mbetje të municioneve thërrmuese të ndaluara gjerësisht dhe raketash të padrejtuara. Asnjë nga armët nuk mund të shënjestrohet saktë, kështu që askund në lagje nuk ka siguri.

Kur nuk ka granatime, Saltivka hesht. “Saltivka është si Çernobili tani”, tha Serhiy Khrystych, 44-vjeçar derisa po lante fytyrën me ujë nga një shishe plastike, në ndërtesën 80. “Sigurisht në Çernobil kishte rrezatim, por nuk u shkatërrua. Ne nuk kemi rrezatim, por gjithçka kështu është shkatërruar”, tha ai.

“Është e pamundur të jetosh këtu”.

Megjithatë ka njerëz ende që jetojnë në këtë zonë, të cilët jetojnë në ndërtesa pa gaz apo ujë, në disa vende vetëm një ose dy banorë në një bllok prej 60 ose më shumë banesash në të. Energjia elektrike është ndezur sërish në disa ndërtesa javën e kaluar dhe disa njerëz janë kthyer nga stacionet e metrosë apo strehimoret e tjera. Por është ende një pjesë e vogël e popullsisë së Saltvikës së paraluftës.

Në kulmin e saj, kjo lagje – një zhvillim i kohës sovjetike për punëtorët industrialë të qytetit dhe familjet e tyre – ishte shtëpia e diku midis 500 mijë dhe 800 mijë njerëzve. Ishte plot jetë familjare.

“Ishte një zonë e bukur, kishte një park të bukur dhe kishte dritë në park, stola dhe një shatërvan”, tha Tamara Koneva, një pensioniste 70-vjeçare që jeton në katin e parë të një pallati gjysmë të shkatërruar. “Tani nuk ka mbetur asgjë”, tha ajo.

Burri i Tamara-s vdiq në mars, një muaj pas pushtimit.  “Për shkak të stresit”, tha ajo. Pra, ajo është kryesisht vetëm në banesën e tyre, dhe pothuajse vetëm në ndërtesë. “Më mungon”, tha ajo. “Nuk kam as dëshirë të dal jashtë”.

Një person tjetër është në pjesën e ndërtesës së Tamara-s – një mekanik makinash 53-vjeçar i quajtur Valeriy Ivanovych, i cili ka jetuar aty për 20 vjet. Banesa e tij ka shpëtuar pak, deri më tani, me përjashtim të pjesëve të vogla të copëzave që i thyen xhamat dhe i shpuan si plumba makinën larëse, dollapin e kuzhinës dhe murin e dhomës së gjumit.

“Vështirë se dikush jeton më në këtë ndërtesë, është vetëm një çift, një burrë, një grua dhe unë”, tha Valeriy. “Njerëzit ndonjëherë vijnë për të mbledhur sendet, por ata nuk qëndrojnë”.

Banesat në anën e shkallëve të Tamara-s dhe Valeriy-t ishin relativisht të padëmtuara, por një predhë goditi drejtpërdrejt anën tjetër dhe apartamenti përballë Valeriy-t ishte vetëm hi, beton i shembur dhe sende të djegura.

“Ndoshta ndërtesa do të duhet të shkatërrohet, sepse pjesa e dytë e saj është e shkatërruar dhe pjesa e tretë është shumë e shkatërruar”, tha Valeriy.

Ai nuk ka punë tani dhe nuk ka ku të shkojë tjetër. “Kjo është shtëpia ime, unë kam jetuar këtu gjatë gjithë jetës sime”, tha ai.

“Do të jetë një trishtim i madh nëse të gjitha këto shtëpi do të shkatërrohen sepse jam mësuar shumë me këtë vend”.

Pa shërbimet e disponueshme në apartamentet e tyre, disa nga banorët që ende jetojnë në Saltivka kanë krijuar kuzhina të improvizuara në natyrë ku gatuajnë ushqim dhe ulen së bashku për shoqëri. Një herë në ditë, vullnetarë nga shoqata bamirëse e ushqimit “World Central Kitchen” hyjnë nëpër lagje dhe shpërndajnë ushqime në kuti stiropori.

“Saltivka është një shkretëtirë tani”, tha Leon Petrosyan, një inxhinier 50-vjeçar i cili po voziste me kujdes një Volga të zezë rreth rrënojave, në mënyrë që të shpërndante ushqimin. “Njerëzit që kanë mbetur këtu nuk kanë ku të shkojnë tjetër”, tha ai. “Ata janë të bllokuar”.

Leoni ndaloi për një pushim dhe ndezi një cigare. Dërgesat e ushqimit janë një rrugë shpëtimi për banorët e paktë në Saltivka. Aty nuk ka dyqane të hapura tani dhe për shumë është vakti i vetëm që hanë çdo ditë.

Serhiy Zhuravliov, një 51-vjeçar, banor i përjetshëm në Saltivka, i cili po ndihmonte në dërgimin e ushqimit, tha se ai kishte qëndruar në lagje gjatë gjithë pushtimit dhe luftimeve më të rënda aty pranë, kur trupat ukrainase ishin vendosur në ndërtesat e banimit dhe kur vija e frontit ishte në pragun e derës.

“Në fillim ndjemë frikë. Më vonë u mësuam me zhurmën e granatimeve”, tha ai. “Tani nuk flemë pa atë zhurmë”.

Mbi Leon-it dhe Serhiy-t teksa pinin duhan, ishte një kullë 16-katëshe e shkatërruar dhe e djegur nga goditjet e drejtpërdrejta.

Në katin e 16-të, banorja Larisa Enina po shikonte me kujdes nga korridori i saj drejt hapësirës së hapur, përmes një boshllëku ku dikur ishte një pjesë e murit.

Në pallatin me 143 apartamente kishin mbetur rreth 15 persona, tha Larisa. Apartamenti që ajo ndan me bashkëshortin dhe vajzën e saj ishte relativisht i padëmtuar, me përjashtim të vrimave të copëzave në dritare.

“Banesa pranë apartamentit tonë është djegur plotësisht dhe e jona ka mbetur e paprekur”, tha ajo. “Është një mrekulli”.

Megjithatë, Larisa ishte e shqetësuar për diçka tjetër. Kjo pasi kishte çarje të mëdha në muret e katit të 11-të, sipas saj dhe mendoi se ndërtesa mund të shembet. “Është rrezik edhe të qëndrosh në ballkon tani”, tha ajo. /Telegrafi/