​Zhduket në mënyrë misterioze mostra e shkëmbit nga Marsi

Roveri Perseverance i NASA -s u përpoq të mblidhte mostrën e parë të shkëmbit në mars të premten, por doli bosh. Perseverance shpoi një vrimë në shkëmb, u tërhoq dhe më pas zbuloi se mostra e shkëmbit ishte zhdukur. Kontrollorët e misionit mendojnë se shkëmbi reagoi papritur, jo se rover bëri një gabim.

NASA ka shpenzuar 9 vjet dhe rreth 2 miliardë dollarë në kërkime për të shpuar dhe ruajtur mostra të shkëmbinjve marsianë.

Roveri zgjodhi një shkëmb në një shtrat të lashtë të liqenit të Marsit që dikur mund të kishte mbajtur jetë, dhe u përpoq të bëjë një vrimë. Por pastaj ndodhi diçka e çuditshme: mostra duket se është zhdukur.

Ekziston një vrimë me madhësi gishti në shkëmb ku mostra duhet të jetë marrë, por tubi i mbledhjes së mostrave të roverit është bosh dhe vrima e shkëmbit “thjesht nuk është aty”.

Për të kuptuar se çfarë ndodhi, NASA po udhëzon Perseverance që të bëjë fotografi nga afër kraterit. Kontrolluesit e misionit do të përpiqen të planifikojnë një përpjekje tjetër për marrjen e mostrave.

“Mendimi fillestar është se tubi i zbrazët ka më shumë gjasa të jetë rezultat i objektivit të shkëmbit që nuk reagon ashtu siç e prisnim gjatë mbështjelljes, dhe më pak të ngjarë një çështje harduerike me Sampling and Caching System,” tha Jennifer Trosper, menaxhere e projektit për Perseverance.

“Gjatë ditëve të ardhshme, ekipi do të kalojë më shumë kohë duke analizuar të dhënat që kemi, dhe gjithashtu do të marrë disa të dhëna shtesë diagnostikuese për të mbështetur të kuptuarit e shkakut rrënjësor të tubit të zbrazët.”

Qëllimi kryesor i Perseverance në Mars është të eksplorojë një rajon të quajtur Liqeni i Kraterit dhe të mbledhë mostra shkëmbinjsh.

NASA planifikon të dërgojë një mision tjetër në Mars në rreth një dekadë për të marrë mostrat dhe për t’i sjellë në Tokë. Pastaj shkencëtarët mund të hetojnë nëse jeta mikrobike mund të ketë jetuar në liqenin që dikur mbushte pellgun.

Për të marrë mostrën e saj të parë, Perseverance përdori së pari një mjet gërryes për të pastruar pluhurin dhe veshjet sipërfaqësore. Pastaj roveri zgjati krahun e tij 7 metra të gjatë, i cili ka një mjet për mbledhjen e mostrave në fund. Procesi është autonom dhe kontrolluesit e misionit thjesht dërgojnë komandën “shko”.

Të dhënat që roveri ka kthyer në Tokë nga përpjekja e tij e deritanishme tregojnë se ai kreu hapat e nevojshëm siç ishte planifikuar, sidoqoftë, tubi është bosh.

Dyshemeja e kraterit është e mbuluar me atë që NASA po e quan “gurë shtrues”. Këta shkëmbinj porozë mund të jenë sedimentarë (do të thotë të bërë nga aktiviteti i lumenjve dhe liqeneve) ose vullkanikë.

Marrja e një mostre do të ndihmonte shkencëtarët të përcaktonin se çfarë lloj shkëmbinjsh mbulojnë dyshemenë e kraterit, duke rritur kështu njohuritë e tyre për historinë e zonës.

Misione të tjera në Mars kanë hasur në vështirësi të papritura. Kohët e fundit NASA-s iu desh të braktiste InSight, një mjet sondash që supozohej të depërtonte në koren e Marsit dhe të maste temperaturën e tij.

“Unë kam qenë në çdo mision rover Mars që nga fillimi, dhe ky planet gjithmonë na mëson atë që ne nuk dimë për të. Një gjë që kam gjetur është se nuk është e pazakontë të kesh komplikime gjatë aktiviteteve komplekse, për herë të parë,” tha Jennifer Trosper.